به گزارش مسیر اقتصاد کشورهای جنوب صحرای آفریقا با توجه به کاهش ماهیان بومی، افزایش جمعیت و لزوم تامین امنیت غذایی و به منظور افزایش درآمد آبزی پروران خود به دنبال افزایش تولید ماهی تیلاپیا هستند.
جنوب صحرای آفریقا (شامل ۴۸ کشور) سریعترین رشد اقتصادی را بعد از بازارهای نوظهور آسیایی در جهان به خود اختصاص داده است.
افزایش تقاضای مصرف غذاهای دریایی در آفریقا
جمعیت این کشورها در سال ۲۰۱۴ به بیش از ۹۰۰ میلیون نفر رسیده بود و بعد از آن همواره در حال افزایش بوده است؛ همچنین جمعیت شهری و درآمد سرانه این کشورها افزایش یافته و به همین خاطر بازار محصولات غذایی خصوصا غذاهای دریایی با رشد چشمگیری مواجه بوده است.
در این شرایط تقاضای مصرف آبزیان از تولید آن بسیار بیشتر است. براساس گزارش فائو (سازمان خواربار جهانی) میانگین مصرف سرانه ماهی در این کشورها به حدود ۹ کیلوگرم می رسد در حالی که میانگین سرانه مصرف در جهان ۱۹ کیلوگرم است، به همین دلیل واردات غذاهای دریایی در این کشورها افزایش یافته است.
تیلاپیا که ماهی بومی آفریقا است تبدیل به دومین ماهی پرورش یافته در سطح جهانی و یکی از معروف ترین کالاهای دریایی شده است. این ماهی در منابع غذایی روستاییان فقیر و همچنین در مراکز ثروتمند شهری به عنوان یک منبع پروتئینی ارزان قیمت مصرف می شود.
تولید و پرورش ماهی تیلاپیا در قاره آفریقا
در کشورهای جنوب صحرای آفریقا، تیلاپیا در رودخانه ها، دریاچه ها، سدها و اکثر اکوسیستم ها پرورش می یابد. در سال ۲۰۰۹ این قاره با تولید ۳۵۰ هزار تن ماهی تیلاپیا بیشترین تولید را داشته است.
با توجه به شکاف عرضه و افزایش شدید تقاضا در دهه های گذشته، تولید و پرورش ماهی تیلاپیا به طور میانگین هر سال ۲۰ درصد افزایش یافته است و در حال حاضر نیز سریعترین رشد را در بخش کشاورزی قاره آفریقا به خود اختصاص داده است.
در حال حاضر مصر با تولید سالانه بیش از ۶۰۰ هزار تن ماهی تیلاپیا بزرگترین تولید کننده این ماهی در قاره آفریقا است و پس از چین و اندونزی بزرگترین کشور تولیدکننده ماهی تیلاپیا در جهان محسوب می شود.
کشورهایی مانند غنا، کنیا، نیجریه، اوگاندا، زامبیا و زیمبابوه در سال های اخیر رشد قابل توجهی در تولید تجاری ماهی تیلاپیا داشته اند.
تولید و پرورش ماهی تیلاپیا در حیاط خانه ها
در بسیاری از مناطق آفریقا تولید و پرورش ماهی تیلاپیا با استفاده از سیستم های مختلف تولید توسط تولیدکنندگان خرد و در حیاط خانه ها برای اهداف معیشتی و سرمایه گذاری های کوچک تجاری صورت می گیرد.
بزرگترین سرمایه گذاری در مقیاس صنعتی نیز عمدتا در غنا، زامبیا و زیمبابوه یافت می شود. همچنین گونه نیل تیلاپیا محبوبترین گونه پرورشی آبزیان در قاره آفریقا می باشد.
تیلاپیا یک غذای سنتی و مورد علاقه تمامی مردم کشورهای جنوب صحرای آفریقا است. برخی حتی آن را «ماهی دموکراتیک (مردمی)» می نامند به این معنی که این ماهی به عنوان یک منبع مقرون به صرفه از پروتئین در جوامع فقیر روستایی است و همچنین به عنوان یک محصول برتر برای ثروتمندان در مراکز شهری مصرف می شود.
با وجود این که در سالهای گذشته بخشی از ماهی تولید شده در قاره آفریقا به اتحادیه اروپا صادر می شد، اما با این حال تقریبا تمام تیلاپیای تولید شده در کشورهای جنوب صحرای آفریقا به صورت محلی مصرف می شود و صادرات بسیار محدود به بازارهای خارج از این کشورها صورت می گیرد.
واردات ماهی تیلاپیا در آفریقا به دلیل تقاضای بالا
همچنین تقاضای ماهی تیلاپیا در کشورها غنا، مالاوی، نیجریه، اوگاندا و زامبیا بسیار بالاست، به همین دلیل این کشورها به سمت واردات فیله این ماهی از چین رفته اند.
به طور مثال مسئولین آنگولایی معتقدند در این کشور ۱۰ هزار تن تیلاپیا کمتر از میزان واقعی مصرف مردم عرضه می شود؛ همچنین مسئولین کشور کنگو نیز معتقدند کشورشان ۳۰ هزار تن کمتر از میزان واقعی مصرف مردم تیلاپیا به بازار عرضه می شود.
طبق گزارش فائو در سال ۲۰۱۶ کشورهای آفریقایی ۸۳ هزار تن ماهی تیلاپیا به صورت سوخاری و فیله شده از چین وارد کرده اند.
گفتنی است یکی از چالش های بزرگ آبزی پروران آفریقایی برای تولید ماهی تیلاپیا، افزایش قیمت خوراک ماهیان و ارزانی قیمت فیله وارداتی از چین است که در سالیان اخیر تولید این ماهی را تحت تاثیر خود قرار داده است.
منابع:
افریقا رودیگه کجای دلمون بزاریم. همه میتونن بجز ما. بعد میگن نتونستیم اشتغالزایی کنیم