به گزارش مسیر اقتصاد در ابتدای سال جاری طرحی در هیئت دولت تصویب شد که تمرکز اصلی آن روی کاهش مصرف سوخت و کاهش آلودگی هوا بود؛ بدین ترتیب که خودروسازان ملزم شدند به ازای تولید خودروهایی که مصرف سوخت آن ها کمتر است، تعداد کمتری خودرو اسقاط و در ازای تولید خودروهایی که مصرف سوخت آنها بیشتر است و تأثیر بیشتری در افزایش آلودگی دارند، خودروهای بیشتری اسقاط کنند.
با این وجود در ۱۸ مهرماه ۹۶، هیئت دولت با درخواست شریعتمداری برای لغو این مصوبه کارآمد موافقت کرد. با لغو این مصوبه محدودیت شماره‌گذاری خودروهای پرمصرف رفع شد و دولت اجازه تولید محصولات آلاینده و پرمصرف را بدون هیچگونه الزامی به خودروسازان داد.
اعمال مالیات سنگین در سایر کشورها به ازای تولید خودروهای پرمصرف
در حالی دولت به دلیل افزایش قیمت خودروهای تولید داخل، تولیدکنندگان داخلی را از پرداخت جریمه تولید خودروهای پرمصرف معاف کرد که بسیاری از کشورها به‌منظور کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی از یکسو و کاهش آلودگی هوا از سوی دیگر مالیات‌های سنگینی را از خودروسازان و مصرف‌کنندگان دریافت می‌کنند.
این موضوع موجب شده که خودروسازان به سمت بهبود تکنولوژی موتور به‌منظور کاهش مصرف سوخت خودروها روی بیاورند؛ در این بین برخی کشورها با در نظر گرفتن قوانین سخت‌گیرانه خودروسازان را مجبور به از رده خارج کردن خودروهای پرمصرف می کنند. [۱]
الگوی چینی مالیات برای پرمصرف‌ها
چین در سال ۲۰۰۵ قانون جامع استاندارد مصرف سوخت را اعمال کرد. در فاز اول و دوم این قانون که پیش نویس آن توسط مرکز فناوری و تحقیقات خودرو که یک سازمان نیمه دولتی است، تنظیم شد، تنها به مدل‌های تازه‌ای اجازه ورود به بازار داده می‌شد که با استانداردهای مصرف سوخت هماهنگی داشته باشند.
در ادامه اجرای این طرح و در سال ۲۰۰۶، دولت چین مالیات بیشتری بر خودروهای پرمصرف اعمال کرد، به‌طوری‌که قیمت برخی خودروها با مصرف سوخت بیش از حد مجاز تا ۲۷ درصد افزایش یافت.
در ادامه این طرح نیز مصرف سوخت مجاز در صد کیلومتر برای تمامی مدل‌ها حدود ۱۰ درصد کاهش یافت. با اجرای موفق دو فاز نخست این طرح میانگین مصرف سوخت در خودروهای سواری از ۹.۱۱ لیتر در سال ۲۰۰۲ به ۸.۰۶ لیتر در سال ۲۰۰۸ کاهش یافت
در سال ۲۰۰۹ دولت چین اعلام کرد فاز سوم طرح استانداردسازی مصرف سوخت را از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵ اجرا خواهد کرد. در این فاز، علاوه بر محدودیت میزان مصرف سوخت خودروهای سواری، میانگین مصرف سوخت کلیه خودروهای تولیدی یک خودروساز نیز مورد توجه قرار گرفت. با اعمال این فاز از طرح استانداردسازی مصرف سوخت خودروسازان مجبور شدند تولید برخی مدل‌های قدیمی پرمصرف را متوقف کنند و به موجب آن، خودروهای سواری تنها به شرطی مجاز تلقی می‌شدند که تا سال ۲۰۱۵ مصرف سوخت حداکثر ۷ لیتر را داشته باشند.
در ماه دسامبر سال ۲۰۱۴ فاز چهارم این قانون ابلاغ شد تا از نخستین روز سال ۲۰۱۶ اجرایی شود. بر اساس محدودیت‌های اعمال شده میانگین مصرف سوخت خودروهای تولید شده توسط هر خودروساز باید تا سال ۲۰۲۰ به ۵ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر برسد.[۲]
قانون مالیات بر خودروهای پرمصرف در آمریکا
آمریکا در میان کشورهای پیشرفته جامع‌ترین قانون مالیات بر خودروهای پر مصرف (Gas Guzzler) را دارد. در سال ۱۹۷۸ میلادی کنگره آمریکا قانونی را با عنوان «قانون مالیات انرژی» به تصویب رساند که براساس آن از تولیدکنندگان و واردکنندگان خودروهایی که طبق استانداردهای تعریف شده مصرف سوخت بالا دارند، مالیات دریافت می‌کرد.
بر این اساس خودروهایی که وضعیت مصرف سوخت آنها بیش از ۲۲.۵ مایل در هر گالن (mpg) است معاف از این مالیات هستند. کمترین مقدار این مالیات هزار دلار برای خودروهایی که مسافت بین ۲۱.۵ و ۲۲.۲ مایل را با مصرف یک گالن بنزین می‌پیمایند و بیشترین مقدار ۷۷۰۰ دلار برای خودروهایی که با مصرف یک گالن بنزین کمتر از ۱۲.۵ مایل را طی می‌کنند است. مالیات سوخت و طرح تعویض خودروهای فرسوده از دیگر برنامه‌های آمریکا برای کنترل مصرف سوخت است.
قوانین کانادا برای جریمه خودروهای پرمصرف
این کشور نیز همانند آمریکا از تولیدکنندگان خودروهای پرمصرف مالیاتی بین هزار تا ۴ هزار دلار دریافت می‌کند. همچنین اعطای یارانه برای خرید خودروهای کم‌مصرف از دیگر سیاست‌های این کشور برای کاهش مصرف سوخت است.
قوانین سخت گیرانه کشورهای اروپایی برای تولید خودروهای پرمصرف
در کشورهای اروپایی برای کنترل مصرف سوخت و تشویق مردم به خرید خودروهای کم مصرف از مالکان خودروها، مالیاتی بر مبنای انتشار گاز دی‌اکسیدکربن دریافت می‌کنند. به عنوان مثال دولت انگلیس سالانه از مالکان خودروهایی که مصرف سوخت و انتشار گازهای آلاینده بالا دارند مالیات دریافت می‌کند. آستانه معافیت خودروها در سال اول ۱۳۰ گرم کربن دی‌اکسید در هر کیلومتر و در سال‌های بعد ۱۰۰ گرم در هر کیلومتر است. خودروهای الکتریکی از این مالیات معافند
در کشور فرانسه نیز مالیات یا عوارض شماره‌گذاری اولین نوع مالیات بر خودروهای پرمصرف است که براساس حجم موتور تعیین می‌شود. در کنار این مالیات، دولت این کشور از مالکان خودروهایی که انتشار گاز دی‌اکسیدکربن بیش از ۱۳۵ گرم در هر کیلومتر دارند، مالیات دریافت می‌کند. همچنین به دارندگان خودروهایی که آلایندگی کمتر از ۱۱۰ گرم در هر کیلومتر دارند یارانه پرداخت می‌شود.
در این شرایط، دولت جمهوری اسلامی ایران نیز بایستی با الگو گرفتن از قوانین کارآمد سایر کشورها، اقدامات هوشمندانه ای را برای جلوگیری از تولید خودروهای پرمصرف وضع کند تا خودروسازان به فکر بهبود تکنولوژی سوخت خودروهای تولیدی باشند.
پینوشت:
[۱] http://donya-e-eqtesad.com/بخش-خودرو-۱۷/۳۳۰۸۰۶۵-بی-برنامگی-دولت-از-مالیات-ستانی-پرمصرف-ها
[۲] http://donya-e-eqtesad.com/بخش-خودرو-۱۷/۳۳۰۵۳۹۴-الگوی-چینی-مالیات-برای-پرمصرف-ها
