به گزارش مسیر اقتصاد (مسیر اقتصاد)، مسئله تامین مسکن برای اقشار مختلف مردم همواره یکی از مهمترین دغدغه های جمهوری اسلامی ایران بوده است؛ به طوریکه در قانون اساسی مورد تاکید ویژه قرار گرفته است.
مطابق اصل ۳۱ قانون اساسی، داشتن مسکن متناسب با نیاز، حق هر فرد و خانواده ایرانی است و دولت ها موظف هستند با رعایت اولویت برای آنها که نیازمند ترند به خصوص روستانشینان و کارگران، زمینه ی اجرای این اصل را فراهم کنند
همچنین در فرمان تاریخی امام خمینی (ره) نیز در ۲۱ فروردین سال ۱۳۵۸ مبنی بر ایجاد مسکن برای محرومان و روستائیان آمده است: «این از حداقل حقوق هر فرد است که باید مسکن داشته باشد. مشکل زمین باید حل شود و همه بندگان محروم خدا باید از این موهبت الهى استفاده کنند. همه محرومان باید خانه داشته باشند. هیچ کسى در هیچ گوشه مملکت نباید از داشتن خانه محروم باشد.»
یکی از مباحث مهم در حوزه مسکن، بهسازی و نوسازی مسکن روستایی است که اولویت آن کمتر از مسکن شهری نیست؛ لذا در این حوزه طی سال‌های اخیر اقدامات متعددی انجام شده است. در ادامه به بررسی اهم این اقدامات پرداخته می شود.
دو طرح بنیاد مسکن در بهسازی مسکن روستایی
بنیاد مسکن انقلاب اسلامی به عنوان متولی تامین مسکن به ویژه برای روستاییان، از سال ۱۳۶۷ مقاوم سازی واحدهای مسکونی روستایی را تحت عنوان «طرح های هادی» آغاز کرد.
این بنیاد همچنین از سال ۱۳۷۴ به صورت متمرکز «طرح بهسازی مسکن روستایی» را با هدف بهبود کیفیت مسکن و بافت روستایی شروع نمود اما این طرح تنها به مقاوم سازی۲۰۰ هزار مسکن روستایی در بازه زمانی سال های ۷۴ تا ۸۴ منتج شد؛ به طوریکه طبق آمار در سال ۸۴ ذیل دو طرح فوق تنها ۷% از واحدهای مسکونی روستایی معادل حدود ۲۹۳ هزار واحد در کشور مقاوم و بهسازی شده بود.
طرح بهسازی و نوسازی مسکن روستایی در برنامه چهارم
لذا به منظور شتاب بخشیدن به روند تبدیل ساختمان های کم دوام به بناهای با دوام در سطح روستاها، «طرح ویژه بهسازی و نوسازی مسکن روستایی» با هدف مقاوم سازی سالانه ۲۰۰ هزار واحد مسکونی روستایی ذیل برنامه چهارم توسعه پیش بینی شد و توسط هیئت وزیران در تاریخ ۳/۳/۸۴ مصوب گردید.
از سال ۸۴ سالانه بیش از ۱۷۰ مسکن روستایی ساخته شد
بر اساس آمار ارائه شده توسط معاونت بازسازی و مسکن روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، از سال ۸۴ تاکنون مجموعا ۱.۹ میلیون واحد مسکونی مقاوم سازی شده اند که از این تعداد ۱.۵ میلیون واحد مسکونی بهسازی و ۰.۴ میلیون واحد نیز بازسازی شده اند.
همچنین میزان واحدهای مسکونی روستایی مقاوم از ۷% در سال ۸۴ به ۳۵% در سال ۹۲ و نهایتا به ۳۹% در سال ۹۵ بر اساس طرح ویژه افزایش یافته است.
انعقاد قرارداد بهسازی و نوسازی ۱۴۰ هزار مسکن روستایی در ۴ سال
براساس آمار، در سال ۱۳۹۵ از ۵.۳ میلیون واحد مسکونی روستایی تنها ۲.۱ میلیون واحد معادل ۳۹% به صورت مقاوم هستند؛ لذا حدود ۶۱% از روستائیان در ۳.۲ میلیون واحد مسکونی بی دوام سکونت دارند.
با این وجود طبق آمار ارائه شده توسط بنیاد مسکن، در سال ۹۳ از ۲۰۰ هزار سهمیه مصوب ۱۱۳ هزار واحد مسکونی روستایی معادل ۵۶% و در سال ۹۵ تنها ۲۷.۱ هزار واحد مسکونی روستایی معادل ۱۴% سهمیه مصوب سالانه عقد قرارداد شده و این در حالی است که در سال های ۹۲ و ۹۴ هیچگونه سهمیه ای به طرح ویژه بهسازی و نوسازی مسکن روستایی تخصیص نیافته است.
ضرورت ساخت سالانه ۲۰۰ هزار مسکن روستایی بر اساس قوانین
از آنجا که نوسازی، بهسازی و مقاوم سازی سالانه ۲۰۰ هزار مسکن روستایی در قانون برنامه ششم توسعه تکلیف شده و همچنین طبق اطلاعات ارائه شده توسط وزارت راه و شهرسازی، در پروژه رونق مسکن این وزارتخانه ذیل پروژه های اقتصاد مقاومتی نیز این مهم مدنظر قرار گرفته است، برنامه ریزی برای اجرای آن ضروری است.
ایجاد ۴۰۰ هزار شغل پایدار از محل مسکن روستایی
در بخش ساختمان به ازای هر ۱۰۰ مترمربع زیر بنا ۱.۴۴ فرصت شغلی مستقیم و ۱.۰۰۸ نفر به صورت غیر مستقیم ایجاد می شود. لذا ساخت ۲۰۰ هزار واحد مسکونی روستایی، سالانه ۴۰۰ هزار شغل ایجاد می کند. به دلیل اینکه کشور نیاز به بهسازی و نوسازی حدود ۳.۲ میلیون واحد مسکونی روستایی دارد، این اشتغال پایدار نیز خواهد بود.
امید است که نوسازی و بهسازی سالانه ۲۰۰ هزار واحد مسکونی در کشور به صورت جدی پیگیری شود تا علاوه بر گسترش رفاه در سطح روستا، زمینه اشتغالزایی از مسیر آن نیز فراهم گردد.
