به گزارش مسیر اقتصاد (مسیر اقتصاد)، پیش از این در یادداشتی با عنوان «چرا مصرف برق خانگی رو به افزایش است؟» نظام تعرفه گذاری برق بخش خانگی کشورمان تا حدی مورد بررسی قرار گرفت.
در این یادداشت و به منظور بررسی دقیقتر نظام تعرفه گذاری کشور ایران، دو نمونه از نظام های تعرفه گذاری بخش خانگی کشورهای دنیا آورده شده و با نظام تعرفه گذاری ایران مقایسه شده است. در پایان نیز پیشنهادهایی برای اصلاح نظام تعرفه گذاری کشور آورده شده است.
تعرفه گذاری برق در آمریکا توسط شرکت ها
یکی از شرکت های تولید کننده برق در ایالت کالیفرنیای کشور آمریکا، شرکت سن-دیگو[۱] میباشد.
شکل۱ نمودار نظام تعرفه گذاری در این شرکت را نشان میدهد. بر طبق قوانین موجود در این شرکت، میزان مصرف پایه در پایینترین پله برابر با متوسط مصرف ۵۳% از مشترکین سال گذشته در نظر گرفته میشود که برابر ۱۸ سنت است. در پله دوم قیمتی، قیمت برق به ۲۱ سنت میرسد و پس از آن با یک افزایش ناگهانی، مقدار قیمت برق حدود ۲ برابر میشود.
در رابطه با قیمتهای برق بخش خانگی آمریکا، تذکر این نکته ضروری است که مبلغ پرداختی توسط تمامی مشترکین (حتی کم مصرفها) از قیمت تمام شده برق در این شرکت بالاتر است. در نتیجه این نظام تعرفه گذاری سبب کنترل مصرف در بخش خانگی میشود.[۲]
پرمصرف ها در کره جنوبی قیمت بیشتری برای برق می پردازند
کشور کره جنوبی از ۶ پله مصرفی برای مشترکین خود استفاده نموده است. همانگونه که از شکل مشاهده میشود، قیمت پله های مصرفی به گونه ای طراحی شده تا شیب قیمت در پله های بالایی بیشتر از پله هایی پایینی باشد.
بنابراین با افزایش مصرف انرژی برق در این کشور، میزان قبض پرداختی توسط مشترکین پرمصرف نسبت به مشترکین کم مصرف با اختلاف قابل ملاحظه ای همراه خواهد بود.[۳]
مصرف بیشتر مساوی با یارانه بیشتر در ایران
شکل زیر نمودار قیمت های پله های مختلف برق در ایران را نشان می دهد. با توجه به تجربه نظام تعرفه گذاری قیمت برق در کشورهای جهان به منظور جلوگیری از مصرف زیاد انرژی، میبایست شیب افزایش قیمت از پله مصرفی ۴۰۰ به بعد نیز حفظ می شد در حالی که این شیب حتی کاهش هم پیدا کرده است. این بدان معناست که هر چه مصرف بیشتری انجام شود، به دلیل اینکه قیمت برق در ایران مشمول یارانه می شود، یارانه بیشتری هم داده می شود.
مقایسه نظام تعرفه گذاری برق بخش خانگی در ایران با کشورهای آمریکا و کره جنوبی نشان می دهد که بایستی در قیمت پله ها و تعداد آنها تجدید نظر نمود.
پیشنهاد افزایش قیمت برق برای پرمصرف ها
بر این اساس پیشنهاد می شود که پس از درنظر گرفتن یک الگوی مجاز مصرف در کشور، قیمت پله های بالاتر از الگوی مجاز به قیمت صادراتی و یا حتی بالاتر از آن محاسبه شود؛ به طوری که در مجموع مطابق با بند ج ماده ۱ از قانون هدفمندسازی یارانه ها، متوسط قیمت فروش برق از قیمت تمام شده تجاوز نکند. به این شکل یارانه پنهانی که دولت برای مصرف برق می پردازد کاهش خواهد یافت.
همچنین بر اساس تبصره ذیل ماده ۱۰ قانون اصلاح الگوی مصرف، میتوان به تدریج در سالهای آتی، پله های بالای الگوی مجاز را باهم ادغام و میزان الگوی مجاز را از ۳۰۰ کیلووات ساعت به ۲۵۰ و ۲۰۰ کیلووات ساعت نیز رساند.
همانگونه که اشاره شد، ایجاد چنین نظام تعرفه گذاری منطبق بر قانون هدفمندی یارانه ها و اصلاح الگوی مصرف بوده و تنها مشترکین پرمصرف که سهم کمتری از افراد جامعه را تشکیل میدهند، با افزایش قیمت برق ناگهانی روبرو خواهند شد.[۴]
لازم به ذکر است که علاوه بر آمریکا و کره جنوبی، کشورهای دیگری مانند مالزی و آفریقای جنوبی از نظام های تعرفه گذاری مشابه استفاده میکنند که به موجب آنها تفاوت قبض پرداختی بین مشترکین پرمصرف و کم مصرف از اختلاف قابل ملاحظه ای برخوردار است.
پینوشت:
[۱]San Diego Gas & Electric
[۲]sdge.com/my-energy-bill
[۳] home.kepco.co.kr/kepco/EN/F/B/ENFBPP002.do?menuCd=EN060202
[۴][۴] گزارش ها و آمارهای وزارت نیرو
