به گزارش مسیر اقتصاد، در حال حاضر توسعه اقتصادی کشورها بدون توسعه شهرک های صنعتی که محلی برای تسهیل در فرآیند تولید و تجمیع فعالیت های صنعتی و شرکت های کوچک، متوسط و بعضا بزرگ هستند ممکن نیست.
این توسعه می‌تواند مؤثرترین وسیله برای نیل به اهداف مطرح شده در چارچوب اقتصاد مقاومتی باشد؛ اهدافی از جمله تأمین نیازهای داخلی، ایجاد اشتغال، افزایش قدرت اقتصادی، بهبود بهره وری و کارایی و بهره‌برداری بهینه از منابع اقتصادی و رشد مطلوب و همه جانبه اقتصاد ملی و نظایر آن.
توسعه شهرک‌ها و نواحی صنعتی کشور از آن جهت مهم است که بخش عمده آن را بنگاه‌های کوچک و متوسط تشکیل می‌دهند؛ بنگاه‌هایی که سهم قابل توجهی در اشتغال و ارزش افزوده و حضور در زنجیره تامین بنگاه‌های بزرگ دارند.
با توجه به آمار ارائه شده توسط سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران، در کل کشور احداث ۹۵۸ شهرک صنعتی مصوب شده است که از این میزان تعداد ۷۹۴ شهرک صنعتی تاکنون به بهره برداری رسیده است و مابقی هنوز تکمیل نشده اند. کل واحدهای به بهره برداری رسیده در شهرک های صنعتی کشور ۳۹۳۸۵ واحد صنعتی می باشد که حدود ۸۰۰ هزار نفر (۷۹۶۴۷۶ نفر) در این واحدها مشغول کار هستند.
معاون وزیر صنعت، معدن و تحارت در باره وضعیت شهرک های صنعتی گفت: سرمایه گذاران برای حضور در ۱۵۰ شهرک و ناحیه تمایل زیادی دارند و برای حضور در دیگر شهرک ها و ناحیه ها به دلایل مختلف از جمله طولانی بودن مسافت، نبود کارگر ماهر، دسترسی نداشتن به زیرساخت های اساسی مانند بزرگراه، راه آهن و فرودگاه و همچنین دسترسی نداشتن به مواد اولیه و بازار مصرف، تمایل کمتری وجود دارد.
یزدانی در این ارتباط افزود: در تعدادی از شهرک های صنعتی، باوجود اینکه حدود ۱۰ تا ۲۰ سال از ساخت آنها گذشته، تاکنون هیچ متقاضی نداشته یا در یک شهرک ۱۰۰ هکتاری، فقط یک واحد یا دو واحد مستقر شده است. همچنین در ۶۸ شهرک و ناحیه صنعتی تقریبا از زمان تصویب تاکنون، هیچ قراردادی منعقد نشده و در ۱۰۱ شهرک و ناحیه قرارداد منعقد شده اما واحدی به بهره برداری نرسیده است؛ در ۲۰۹ شهرک و ناحیه نیز زیر ۱۰ قرارداد امضا شده است.
مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران اضافه کرد: در ۳۷۸ ناحیه و شهرک صنعتی، یا از زمان تصویبشان قراردادی بسته نشده و یا اگر بسته شده به بهره برداری نرسیده و یا اگر به بهره برداری رسیده زیر ۱۰ واحد پوشش داده شده است.
وی تصریح کرد: در مجموع، وضعیت ۴۰۰ شهرک و ناحیه صنعتی خوب است و وضعیت ۳۷۸ شهرک و ناحیه نیز به دلایلی همچون جانمایی های نادرستی که بدنبال فشارهای سیاسی در سال های پیش انجام شد، پیش بینی نکردن منابع آب و همچنین بُعد مسافت، نامناسب است و سرمایه گذاران تمایل ندارند در آنجا سرمایه گذاری کنند؛ این شهرک ها و نواحی صنعتی بلاتکلیف مانده اند.
|
شهرک های مصوب |
شهرک های بهره برداری شده |
واحدهای به بهره برداری رسیده شهرک ها |
اشتغال (نفر) |
شهرک های دارای وضعیت مناسب |
شهرک های دارای وضعیت نامناسب |
|
۹۵۸ |
۷۹۴ |
۳۹۳۸۵ |
۷۹۶۴۷۶ |
۴۰۰ |
۳۷۸ |
طبق آماری که مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی کشور داده است، حدود ۴۰ درصد شهرک های صنعتی کشور تعطیل هستند؛ باید توجه داشت که سرمایه واحدهای صنعتی از قبیل هزینه ساخت بنا، ماشین‌آلات و تجهیزات در شهرک‌های صنعتی انباشت شده اما به دلیل فقدان زیرساخت مناسب، مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و این وضعیت باعث از دست رفتن سرمایه های کشور می شود.
به گفته کارشناسان، برای اینکه شهرک های صنعتی کشور از این وضعیت خارج شود و امکان استفاده از این ظرفیت ها به وجود آید باید اقدامات متعددی انجام شود.
مشکلات شهرک های صنعتی و اقدامات پیشنهادی
یکی از مشکلات مهم بسیاری از شهرک های صنعتی کمبود آب و قطعی مستمر برق در آنهاست که ضروری است با تعامل میان وزارت صنعت، معدن و تجارت و نیز وزارت نیرو، این مشکل که شهرک‌های صنعتی را با تنگنای آب و برق و سایر زیرساخت‌های لازم مواجه کرده است، حل گردد.
دیگر مشکل شهرک های صنعتی، اجرایی نشدن قانون معافیت های مالیاتی در خصوص آنهاست. فریدون طلایی‌زاده معاون امور کسب‌وکار اتاق تهران در خصوص دیگر مشکل این شهرک ها گفت: آنچه مورد غفلت واقع شده است، معافیت مالیاتی موضوع ماده ۱۳۲ قانون مالیات‌های مستقیم برای واحدهای واقع در شهرک‌ها و نواحی صنعتی است. به تازگی در آیین‌نامه این ماده قانونی، فاصله هوایی که شرط اعمال معافیت قرار گرفته است که طبق آن فقط واحدهای صنعتی مستقر در شهرک‌های صنعتی خارج از شعاع ۳۰ کیلومتری مرکز شهرها و ۵۰ کیلومتری شهر اصفهان و نیز ۱۲۰ کیلومتری تهران از پرداخت مالیات معاف هستند. با این عنوان، بسیاری از واحدها از جمله واحدهای استان البرز از شمول معافیت خارج می‌شوند و به نظر می‌رسد وزرات صنعت، معدن و تجارت باید این قید را برطرف کند.
از دیگر مشکلات صنعتگران حاضر در شهرک های صنعتی، پرداخت‌های چندباره برای تامین زیرساخت‌ها در داخل شهرک است که باعث ایجاد هزینه های زیاد برای تولیدکنندگان شده است؛ لذا به درخواست فعالان این شهرک ها لازم است کمیته‌ای متشکل از نهادهای ذیربط تشکیل شود تا این کمیته به مشکلات فعالان کسب‌وکار در شهرک‌ها رسیدگی کند.
تبدیل شهرک های صنعتی به سوله آباد
مدیرعامل شرکت‌های شهرک‌های صنعتی استان تهران در اظهارنظری با بیان اینکه برخی از شهرک‌های صنعتی به سوله‌آباد تبدیل شده است، گفت: برای بهبود این شرایط قصد داریم شبکه‌های اعتباری که در بازار وجود دارد را در بستر صندوق ضمانت صنایع کوچک به شهرک‌های صنعتی تعمیم دهیم. همچنین باید صنایع کوچک را در پروتکل‌های بین‌المللی دخالت دهیم و با کمک اتاق بازرگانی و وزارتخانه‌ها، درگاه واحدی برای ارتباط واحدهای صنعتی و سرمایه‌گذاران خارجی ایجاد کنیم.
اقداماتی برای بهبود وضعیت شهرک های صنعتی
ایجاد مدل‌های مناسب تولید و تجارت، ایجاد بازارهای مناسب برای فروش محصولات تولیدی، ایجاد سامانه اعتباری خرید در صنایع کوچک برای تامین مالی، توسعه زیرساخت‌ها، ایجاد امکانات حمل ونقل، نوسازی و افزایش بهره‌وری صنایع کوچک و همچنین ضمانت سرمایه‌گذاری و صادرات صنایع کوچک از جمله اقدامات دیگری است که باید در جهت بهبود وضعیت شهرک های صنعتی انجام شود.
در این میان در صورتی که سازوکاری ایجاد شود تا برای محصولات تولیدی شرکت‌های مستقر در شهرک‌های صنعتی بازار ایجاد شود و این محصولات به صورت یکپارچه وارد بازار داخلی شده یا به بازارهای خارجی صادر شوند، بهترین حمایت در جهت رونق شهرک های صنعتی انجام شده است.
در نهایت در شهرک‌های صنعتی، باید زیربناهای لازم برای فعالیت صنایع کوچک و متوسط را ایجاد نمود تا به رونق تولید و اشتغالزایی در کشور کمک کنند. از این رو لازم است به جای بررسی برنامه‌های آتی شهرک‌ها، برنامه فعلی آنها به اجرا درآید و ظرفیت هایی که در این شهرک ها وجود دارد و به دلایل مختلف تاکنون تعطیل و بلااستفاده بوده است، به کار گرفته شود.
