به گزارش مسیر اقتصاد طبق آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۹۵ میزان صادرات پسته ایران بالغ بر ۱۳۸ هزار تن و به ارزش ۱۲۷۱ میلیون دلار بوده است. صادرات پسته در سال گذشته از نظر وزنی و از نظر قیمت دلاری حدود ۶ درصد افزایش یافته است. مانند سال‌های گذشته پسته هرساله با اختلافی زیاد از دیگر محصولات رتبه اول را در بین محصولات صادراتی در بخش کشاورزی به خود اختصاص داده است. در جدول زیر آمار مقایسه‌ای صادرات پسته در سال ۱۳۹۵ نشان داده شده است.
چنانچه در جدول فوق مشخص است میزان افزایش صادرات پسته از نظر قیمت دلاری و از نظر وزنی تقریبا برابر بوده که نشان از ثبات قیمت پسته صادراتی ایران در سال گذشته دارد.
به طورکلی در سال‌های اخیر روند صادرات پسته از نظر قیمت دلاری افزایشی بوده اما بخش عمده این افزایش به دلیل افزایش قیمت پسته صادراتی بوده و از نظر وزنی میزان صادرات پسته افزایش چندانی نداشته است. در نمودارهای زیر روند صادرات پسته کشور از نظر قیمت دلاری و از نظر وزنی در ۲۵ سال گذشته نشان داده شده است.
از نظر ارزش
از نظر وزن
چنانچه از نمودارهای فوق مشخص است از سال ۱۳۷۱ صادرات پسته ایران از نظر قیمتی روندی صعودی داشته و به استثناء برخی سال‌ها می‌توان گفت به طور کلی روندی افزایشی را طی کرده است. بیشترین میزان صادرات پسته از نظر قیمت دلاری مربوط به سال ۱۳۹۳ بوده که در این سال بالغ بر ۱۶۲۲ میلیون دلار پسته از کشور صادر شده است. با اینحال در سال ۱۳۹۴ میزان صادرات پسته در مقایسه با سال ۱۳۹۳ حدود ۲۵ درصد کاهش یافته و افزایش ۶ درصدی صادرات در سال ۱۳۹۵ نیز نتوانسته میزان صادرات را به حد سال ۱۳۹۳ برساند.
اما از نظر وزنی میزان صادرات ایران روندی نوسانی را داشته و در مجموع در طول ۲۵ سال گذشته افزایش چندانی را تجربه نکرده است. بیشترین میزان صادرات پسته کشور از نظر وزنی مربوط به سال ۱۳۸۶ بوده که در این سال بیش از ۲۰۰ هزار تن پسته صادر شده است.
پسته ایران در سال ۱۳۹۵ به ۷۵ کشور جهان صادر شده اما در این میان هنگ کنگ و ویتنام بزرگترین مشتریان پسته صادراتی ایران بوده‌اند. در جدول زیر مقاصد عمده صادراتی پسته ایران در سال ۱۳۹۵ نشان داده شده است.
چنانچه در جدول بالا مشخص است هنگ کنگ با ۱۹ درصد بزرگترین مقصد صادراتی ایران بوده و بعد از این کشور نیز ویتنام با ۱۳ درصد، امارات با ۱۰ درصد، آلمان با ۹.۵ درصد و هند با ۷.۲ درصد قرار دارند. با اینحال بخش عمده پسته صادراتی ایران به هنگ کنگ، در واقع به مقصد کشور چین صادر شده است. همچنین سهم کشورهای اروپایی و آمریکایی از صادرات پسته ایران چندان قابل توجه نیست و عمده پسته صادراتی ایران به کشورهای آسیایی صادر می‌گردد.
طبق آمارهای سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (فائو) سالانه درحدود ۸۵۰ هزار تن پسته در جهان تولید می‌شود که ایران با تولید حدود بیش از ۴۰۰ هزار تن از این میزان بزرگترین تولیدکننده پسته در جهان است. بعد از ایران نیز کشورهای آمریکا با ۲۳۰ هزار تن، ترکیه با ۸۰ هزار تن، چین با ۷۵ هزار تن و سوریه با ۳۰ هزار تن در رده‌های دوم تا چهارم قرار دارند. عمده پسته تولیدی در جهان در این کشورها تولید می‌شود و میزان تولید پسته در دیگر کشورهای جهان در مقایسه با این کشورها بسیار ناچیز است.
حجم تجارت پسته در جهان سالانه بالغ بر ۳۵۰ هزار تن و به ارزش ۲.۵ میلیارد دلار است؛ گرچه بخشی از این آمار مربوط به صادرات مجدد پسته از سوی کشورهایی همچون هنگ کنگ و آلمان است. با اینحال در بین کشورهای صادرکننده پسته، آمریکا رتبه اول را دارد و بعد از آن ایران قراردارد. این درحالیست که ایران در زمینه تولید پسته رتبه اول را در اختیار دارد و از نظر کیفیت نیز پسته ایرانی به مراتب بهتر از پسته تولیدی در آمریکا و دیگر کشورهای جهان است.
در زمینه واردات پسته نیز طبق آمارهای جهانی هنگ کنگ(چین) با اختلافی زیاد از دیگر کشورهای جهان بزرگترین واردکننده پسته جهان است. پس از هنگ کنگ، کشورهای ویتنام، آلمان و دیگر کشورهای اروپایی بزرگترین واردکنندگان پسته در جهان هستند.
کشور ایران با توجه به ظرفیتهای فراوانی که در تولید پسته دارد می‌تواند با بازاریابی و بسته بندی مناسب جایگاه خود را در صادرات پسته جهان تقویت نماید و با توجه به سهم عمده‌ای که از بازار صادرات پسته در جهان دارد ارزش افزوده بیشتری را نصیب خود گرداند.
کشورهای همسایه مانند قزاقستان، عراق و پاکستان به همراه چین، روسیه، هند و ترکیه در کنار کشورهای اروپایی و آمریکایی همگی ظرفیت فراوانی در واردات پسته از ایران دارند. اما برای افزایش میزان صادرات پسته به این کشورها، لازم است در کنار بازاریابی و بسته‌بندی مناسب محصولات، مشکلاتی مانند وضع تعرفه بالا بر واردات پسته ایران توسط این کشورها نیز با رایزنی دیپلماتیک مرتفع گردد.
