به گزارش مسیراقتصاد کریدورهای ترانزیتی در اوراسیا تنها مسیر عبور کالا نیستند، بلکه به‌عنوان ابزارهای ژئو‌اکونومیک برای تغییر توازن تجاری و حتی سیاسی عمل می‌کنند. کریدور میانی که چین و آسیای مرکزی را از طریق قزاقستان، دریای خزر و قفقاز به اروپا متصل می‌کند، اکنون به‌دلیل تحولات ژئوپلیتیکی و محدودیت‌های مسیرهای عبوری از روسیه، اهمیتی دوچندان یافته است.
قزاقستان در قلب این شبکه قرار دارد و با دسترسی همزمان به شبکه ریلی قاره‌ای و بنادر دریای خزر، یک موقعیت منحصر‌به‌فرد دارد. این کشور برای بهره‌برداری از این مزیت، در سال ۲۰۲۲ یک سند رسمی با عنوان «طرح توسعه ظرفیت حمل‌ونقل و لجستیک تا ۲۰۳۰» را تصویب کرد که هدفش ارتقای جایگاه قزاقستان به‌عنوان یک هاب لجستیکی اوراسیا است.
تنوع‌بخشی به مسیرهای صادراتی قزاقستان
یکی از مهم‌ترین اهداف این برنامه، کاهش وابستگی به مسیرهای سنتی صادرات از طریق روسیه است. قزاقستان به‌دنبال ایجاد مسیرهای جایگزین، به‌ویژه مسیر ترانس‌خزر است که شامل استفاده از بنادر آکتائو و کوریک و اتصال به شبکه ریلی و دریایی قفقاز، ترکیه و ایران می‌شود. این اقدام نه‌تنها امنیت تجاری را افزایش می‌دهد، بلکه فرصت‌های ترانزیتی جدیدی برای کالاهای سایر کشورها ایجاد می‌کند.
توسعه زیرساخت‌های بندری و ریلی تا سال ۲۰۳۰
برنامه ۲۰۳۰ شامل سرمایه‌گذاری سنگین در بنادر و شبکه حمل‌ونقل است. بندر آکتائو قرار است به یک هاب کانتینری با ظرفیت پردازش سالانه ۲۴۰ هزار TEU تبدیل شود و بندر کوریک نیز با همکاری امارات، میزبان ترمینال غلات سرخا[۱] خواهد بود که ظرفیت آن از ۵۷۰ هزار تن در فاز اول به ۱.۵ میلیون تن در فاز دوم می‌رسد. در بخش ریلی و جاده‌ای، احداث ۴۷۰۰ کیلومتر بزرگراه و پروژه‌های مهمی مانند خطوط کیزیلوردا-ژزکازگان[۲] و قرقاغندا-ژزکازگان[۳]، به‌همراه خرید ۲۲۵ واگن جدید در دستور کار است.
رشد اقتصادی قزاقستان هدف اصلی توسعه زیرساخت‌‌‌‌ها
توسعه لجستیک تنها یک پروژه حمل‌ونقلی نیست، بلکه یک محرک اقتصادی است. این سرمایه‌گذاری‌ها می‌تواند اشتغال، صنایع و جریان سرمایه‌گذاری خارجی را تقویت کند. دولت قزاقستان قصد دارد سهم بخش حمل‌ونقل و لجستیک را در تولید ناخالص داخلی به ۹ درصد برساند و از موقعیت جغرافیایی خود برای تبدیل شدن به یکی از بازیگران اصلی تجارت اوراسیا بهره بگیرد.
فرصت طلایی ایران برای پیوند به کریدور میانی اوراسیا
ایران باید توسعه سریع کریدورهای ترانزیتی در قزاقستان به‌ویژه مسیر کریدور میانی را به‌عنوان فرصتی راهبردی برای تثبیت جایگاه خود در شبکه حمل‌ونقل اوراسیا تلقی کند. با توجه به سرمایه‌گذاری قزاقستان در بنادر آکتائو و شرکت اماراتی «گروه بنادر ابوظبی»[۴] در بندر کوریک و اتصال این بنادر به مسیرهای قفقاز و ترکیه، ایران می‌تواند با یکپارچه‌سازی بخش ایرانی کریدور میانی با مسیر ریلی قزاقستان، ترکمنستان و ایران، خود را به حلقه تکمیل‌کننده این زنجیره بخصوص برای واردات، فرآوری و ترانزیت غلات تبدیل کند و در رقابت با بازیگران دیگر فعال‌تر شود. این امر نیازمند ارتقای زیرساخت‌های پایانه‌های شمالی و جنوبی ایران، کاهش موانع گمرکی، هماهنگ‌سازی تعرفه‌های ترانزیتی با کشورهای مسیر، توجه به اهمیت راهبردی این مسیر بجای پیگیری بازده فوری اقتصادی و…است.
پی‌نوشت:
[۱] Sarzha Grain Terminal
[۲] Kyzylorda–Zhezkazgan railway line
[۳] Karaganda–Zhezkazgan railway line
[۴] AD Ports Group
منابع:
انتهای پیام/ کشاورزی
