۱۲ آذر ۱۴۰۳

رهبر معظّم انقلاب: علاج برون رفت از مشکلات کشور «اقتصاد مقاومتی» است.

شناسه: ۱۸۲۴۲۲ ۱۲ خرداد ۱۴۰۳ - ۱۳:۰۰ دسته: حمل و نقل، مسکن کارشناس: حسین جعفری حقگو
۰

عمده‌ شهرهای حومه‌ای، وظیفه تمرکززدایی از جمعیت متقاضیان شهر مادر را بر عهده دارند؛ لذا دسترسی مطلوب به شهر مادر به عنوان مولفه مهمی در برنامه‌ریزان کالبدی شهرهای حومه‌ای محسوب می‌شود. ضرورت دارد در گام اول، تعریف جامعی از «حمل و نقل حومه‌ای» با مشخصه‌های متمایز کننده از سایر انواع حمل و نقل مشخص گردد.

مسیر اقتصاد/ دسترسی مطلوب به شهرهای حومه‌ای به عنوان مولفه‌ای مهم برای برنامه‌ریزان کالبدی محسوب می‌شود. از این رو اولین گام، درک درست از تعریف حمل و نقل حومه‌ای است. بر اساس منابع خارجی حمل و نقل مسافری حومه‌ای به جابه‌جایی افراد در مناطق حومه‌شهری اشاره دارد، که به طور معمول بین محله‌های مسکونی، مراکز شهری یا سایر مقصدها سفر می‌کنند. این نوع حمل و نقل شامل حالت‌های مختلفی از جمله وسایل نقلیه شخصی، سیستم‌های حمل و نقل عمومی و سرویس‌های اشتراک سفر است که تحرک ساکنان حومه شهر را تسهیل می‌کند.

تفاوت حمل و نقل حومه‌ای با درون‌شهری و بین‌شهری

تفاوت‌های کلیدی بین حمل و نقل مسافری درون‌شهری، حومه‌ای و برون‌شهری در مقیاس، هدف و ویژگی‌های عملیاتی آن‌ها نهفته است:

  • حمل و نقل درون شهری: به جابه‌جایی افراد و کالا در داخل یک شهر یا منطقه‌ کلانشهری اشاره دارد. این نوع حمل و نقل برای پاسخگویی به سفرهای کوتاه‌تر درون محدوده‌ شهر طراحی شده و اغلب بر حمل و نقل عمومی، پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری تکیه می‌کند.
  • حمل و نقل برون شهری: شامل سفر بین شهرهای مختلف یا مناطق شهری است. این نوع حمل و نقل بر مسافت‌های طولانی‌تر بین شهرها تمرکز دارد و معمولاً با بزرگراه‌ها، راه‌آهن و حمل و نقل هوایی انجام می‌شود.
  • حمل و نقل حومه‌ای: شکاف بین سیستم‌های درون شهری و برون شهری را پر می‌کند و رفت و آمد از مناطق مسکونی حومه‌ای به مرکز شهر و بالعکس را تسهیل می‌نماید.

تعریف وزارت راه و شهرسازی از انواع سیستم‌های حمل و نقلی

تعریف حمل و نقل درون شهری در وزارت راه و شهرسازی مجموعه فعالیت‌های حمل و نقلی است که مبدأ و مقصد سفرهای آن در حریم استحفاظی یک شهر قرار دارد. حریم استحفاظی شهرها، طبق قوانین و مقررات مدوّن به تصویب مراجع ذی‌صلاح رسیده است. همچنین حمل و نقل برون شهری، مجموعه فعالیت‌های حمل و نقلی است که مبدأ سفر یا مقصد سفر یا هر دوی آن‌ها خارج از حریم استحفاظی یک شهر قرار دارد. حریم استحفاظی شهرها، طبق قوانین و مقررات مدوّن به تصویب مراجع ذی‌صلاح رسیده است.

تعریفی از حمل و نقل روزانه برون‌شهری

با توجه به بررسی‌های منابع داخلی و خارجی در تعریف حمل و نقل حومه‌ای و همچنین نبود تعریف جامع در منابع داخلی، ابتدا نیاز است وجه تمایز سفرهای حومه‌ای از بین‌شهری مشخص گردد. سپس تعریفی از حمل و نقل حومه‌ای ارائه شود که ناظر به مفهوم و کارایی این سیستم بوده و تا حد امکان تمامی ابعاد آن را پوشش دهد.

در نتیجه با اخذ نظر خبرگان و کارشناسان این حوزه، حمل و نقل مسافری به دو دسته موقتی (گردشی) شامل سفرهای بین‌شهری و منطقه‌ای و همچنین سفرهای روزانه شامل سفرهای درون‌شهری و برون‌شهری تقسیم می‌شود، که سفرهای روزانه برون‌شهری شامل سفرهای روزانه حومه‌ای و بین شهری در حوزه نفوذ کلانشهری است.

بنابراین تعریف مناسب  حمل و نقل مسافری روزانه برون‌شهری عبارت‌ از «جاجایی مسافران روزانه میان کلانشهر و حوزه نفوذ آن» است. به مسافرانی که از این سیستم استفاده می‌کنند «متقاضی سفر به صورت مستمر و روزانه میان کلانشهر و حوزه نفوذ آن» گفته می‌شود.

لزوم بازنگری در تعریف جامع سیستم‌های حمل و نقل مسافری حومه‌ای برای سیاستگذاری

بررسی‌ها نشان می‌دهد؛ تعریف جامعی درباره حمل و نقل حومه‌ای بین سیاستگذاران شکل نگرفته است. در نتیجه ضرورت دارد ماهیت «حمل و نقل مسافری حومه‌ای» با مشخصه‌های متمایز کننده از سایر انواع حمل و نقل تعریف شود.

در صورت فقدان تعریفی جامع و واحد از حمل و نقل مسافری حومه‌ای، برنامه‌ریزی و اجرا در بلندمدت میسر نمی‌شود و پیدا کردن راه حلی مناسب در این حوزه دشوار خواهد بود. در نهایت برای برنامه‌ریزی و سیاستگذاری حمل و نقل مسافری حومه‌ای، باید در گام اول تعریفی جامع از آن ارائه شود تا نگاهی همگرا برای تصمیم گیران این حوزه جهت رسیدن به هدفی مشخص شکل گیرد.

منبع:

گزارش پژوهشی «تعیین استانداردهای حمل و نقل مسافری حومه‌ای در کلانشهر تهران»، اندیشکده اقتصاد مقاومتی

انتهای پیام/ مسکن



جهت احترام به مخاطبان فرهیخته، نظرات بدون بازبینی منتشر می شود. لطفا نظرات خود را جهت تعميق و گسترش بحث ارائه نمایید. نظرات حاوی توهين، افترا و تهمت به ديگران پاک می شود.