به گزارش مسیر اقتصاد ظهور محورهای مقاومت در مناطق مختلف جغرافیایی محصول فرآیند طولانی و پیچیده‌ای است که دنیا را به سوی جهان چندقطبی سوق می‌دهد. این دو موضوع یعنی مقاومت در برابر هژمونی غرب و ظهور جهان چند قطبی، کاملاً مکمل یکدیگرند. اکنون، محور مقاومت در غرب آسیا، سراسر کشورهای عربی و مسلمان، به عنوان روح محور مقاومت در منطقه ساحل آفریقا، از غرب به شرق، از سنگال، مالی، بورکینافاسو و نیجر گرفته تا چاد، سودان و اریتره را تغذیه می‌کند.
اهمیت انتخابات سنگال در تقویت محور مقاومت ساحل
برخلاف نیجر که تغییر قدرت در برابر نئواستعمار غرب با کودتای نظامی همراه بود، این تغییر در سنگال مستقیماً از طریق انتخابات صورت گرفت. پیروزی قاطع باسیرو دیومای فایه ۴۴ ساله، در انتخابات سراسری سنگال در ۲۴ مارس، کشور را وارد عصر جدیدی کرد. بازرس سابق مالیاتی که به تازگی یک دوره دو هفته‌ای را در زندان گذرانده، با عنوان رهبر آفریقایی حامی طبقات فرودست توانست رهبر دست نشانده فرانسوی، مکی سال، را از قدرت حذف کند.
رئیس جمهور آینده سنگال اکنون به ابراهیم ترائوره ۳۶ ساله در بورکینافاسو، ابی احمد ۴۶ ساله در اتیوپی، آندری راجولینا ۴۸ ساله در ماداگاسکار و همچنین جولیوس مالما ۴۴ ساله در آفریقای جنوبی در راستای روند نوین این قاره می‌پیوندد. نسل جوان پان‌آفریقایی بر حاکمیت خود متمرکز شده‌اند.
به نظر می‌رسد که محور اصلی این تغییرات «ژئواکونومیک» است. سنگال به یک تولیدکننده مهم نفت و گاز تبدیل شده و اکنون، فایه قصد دارد درباره قراردادهای معدنی و انرژی، از جمله بزرگترین قراردادها با بریتیش پترولیوم (BP) و اپراتور معدن طلای بریتانیا، Endeavor Mining، دوباره مذاکره کند. همچنین، او قصد دارد فرانک استثمارگرانه CFA، سیستم ارزی تحت کنترل فرانسه و مورد استفاده در ۱۴ کشور آفریقایی را کنار بگذارد و حتی در پی ایجاد ارز جدیدی در راستای تغییر شکل روابط با قدرت نئواستعماری فرانسه، شریک تجاری اصلی سنگال، است. فایه همچنین به دنبال شراکت برد-برد با چین است.
هراس واشنگتن از نزدیکی نیجر به ایران و روسیه
البته رییس جمهور جدید سنگال هنوز مشخص نکرده است که آیا قصد اخراج نظامیان فرانسه از کشورش را دارد یا خیر. اگر چنین اتفاقی روی دهد، ضربه بی‌سابقه به پاریس خواهد بود، زیرا امانوئل ماکرون و ساختار فرانسه، سنگال را بازیگر اصلی در پیرامون نیجر، مالی و بورکینافاسو می‌داند که قبلاً از فرانسه دور شده‌اند.
این سه دولت که اخیرا اتحاد دولت‌های ساحل را تشکیل داده‌اند، نه تنها کابوس بزرگ پاریس پس از تحقیرهای سریالی هستند، بلکه دردسر بزرگی برای ایالات متحده نیز محسوب می‌شوند که نمود بارز آن شکست چشمگیر همکاری نظامی واشنگتن و نیجر است. طبیعتا کشورهای مدار ایالات متحده توجه لازم را به روند فزاینده دیپلماتیک روسیه و آفریقا شامل همه بازیگران کلیدی از ساحل گرفته تا اعضای جدید آفریقایی بریکس یعنی مصر و اتیوپی، نداشته‌اند.
برای نمونه، اکنون ایالات متحده پس از لغو قرارداد همکاری امنیتی و نظامی باید زمان دقیق خروج نظامیان خود از نیجر را اعلام کند. در واقع، پنتاگون دیگر نمی‌تواند در آموزش نظامی در قلمرو نیجر حضور داشته باشد.
ایالات متحده دو پایگاه راهبردی در «آگادز» و «نیامی» دارد که پنتاگون بیش از ۱۵۰ میلیون دلار برای ساخت آنها هزینه کرده است. نیامی در سال ۲۰۱۹ تکمیل شد و توسط فرماندهی آفریقای ایالات متحده، آفریکام، مدیریت می‌شود. احتمالا تقریباً ۱۰۰۰ سرباز آمریکایی به زودی با اخراج مواجه می‌شوند و آمریکایی‌ها تلاش می‌کنند تا آن را متوقف کنند. بطوریکه در ماه گذشته، مولی فی، معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور آفریقا، دو بار از نیجر بازدید کرد. باید توجه داشت که از دست دادن این پایگاه‌ها به معنای نزدیکی نیجر به روسیه و ایران است و برای رصد باب‌المندب ضروری هستند. در همین راستا، در ژانویه ۲۰۲۴، هیئت بزرگ نیجر از مسکو دیدن کردند.
تحقیر فرانسه و واکنش احتمالی ایالات متحده
رژیم‌های دست نشانده غرب در سراسر قاره آفریقا به سرعت در حال کاهش هستند و اتحاد کشورهای ساحل شامل مالی، بورکینافاسو و نیجر، احتمالا پیشران تشکیل محور مقاومت آفریقا باشند. در مقابل، روسیه از نظر دیپلماتیک و چین از نظر تجاری، از طریق افزایش مشارکت راهبردی خود حساب ویژه‌ای روی کشورهای آفریقایی به عنوان بازیگر کلیدی در نظم چندقطبی باز کرده‌اند.
حضور کشورهای آفریقایی مانند رهبر کاریزماتیک پان آفریقایی، کیمی سبا از بنین در «کنفرانس جهانی چندقطبی» مسکو در همین راستاست. تحقیر مطلق فرانسه در منطقه ساحل احتمالاً یکی از دلایل تهدیدات کوبنده ماکرون برای اعزام نیروهای فرانسوی به اوکراین و همچنین روس‌هراسی کنونی در ارمنستان است. از نظر تاریخی، کشورهای آفریقایی اتحاد جماهیر شوروی را بسیار منعطف‌تر و حتی حامی منابع طبیعی خود می‌دانستند که این امر هم اکنون به چین منتقل شده است.
اتحاد کشورهای ساحل به عنوان یک پلتفرم همگرایی منطقه‌ای، ملزومات لازم برای تبدیل به تغییر دهنده بازی را دارد. احتمالا سنگال به آن ملحق می‌شود، اما گینه به دلیل ظرفیت جغرافیایی آن در دسترسی به دریا از اهمیت بالایی برخوردار است. این امر منجر به انحلال تدریجی جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا (ECOWAS) تحت کنترل غرب خواهد شد. با این حال، هرگز ریشه قدرتمند هژمون غرب را نباید نادیده گرفت. طرح جامع پنتاگون در آفریقا در راستای مقابله با نفوذ چندقطبی روسیه، چین و ایران است. اما دیگر هیچ‌کشوری در سراسر محور مقاومت ساحل، کارت «تهدید تروریستی» آمریکا را نمی‌خرد. در این میان، کشور ساحل عاج برای واشنگتن استراتژیک‌تر از چاد است، زیرا قلمرو آن بسیار نزدیک به اتحاد ساحل است و شاید پهپادهای «ضد ترور» ایالات متحده در پایگاه فرانسه در ساحل عاج اتحاد ساحل را تحت کنترل داشته باشد.
منبع: کریدل
انتهای پیام/ اقتصاد بین‌الملل
