به گزارش مسیر اقتصاد نشست «بازارسازی و مداخلات مؤثر ارزی در بازار ارز ایران» روز سه‌شنبه ۱۹ دی ماه ۱۴۰۲، با حضور جمعی از اساتید و صاحبنظران و فعالان این حوزه با میزبانی «مرکز مبادله ارز و طلای ایران» برگزار شد. این نشست، ششمین نشست تخصصی از دهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی بود که در بازه آبان تا اسفندماه سال جاری با موضوع «حکمرانی ارزی؛ ثبات و رونق اقتصادی» در حال برگزاری است. در ششمین نشست از این همایش اقدامات لازم برای محدودسازی بازار غیر رسمی ارز و مرجعیت بخشی به بازار رسمی و ابزارهای مناسب مداخلات موثر بانک مرکزی در بازار ارز مورد بررسی قرار گرفت.
اقدامات لازم برای مرجعیت بخشی به بازار رسمی ارز
محسن بوالحسنی مدیرعامل صرافی توسعه صادرات، در این نشست گفت: منظور از مرجعیت به طور کلی میتواند دو مورد باشد؛ اول اینکه بازار مرجع ارز چه میزان از حجم و درصد از معاملات را پوشش می‌دهد و مسئله بعدی رهبری قیمتی یا مرجع نرخ بودن فارغ از میزان سهم از بازار است که به پذیرش مردم برمی‌گردد. در بخش رسمی بازار ارز اینکه سهم از معاملات چقدر است، اختلاف نظرهایی وجود دارد. برخی معتقدند بخش اصلی معاملات با نرخ‌های رسمی انجام میشود و بازار غیر رسمی سهمی بسیار کم در معاملات دارند و صرفا به عنوان سیگنال قیمتی در اقتصاد اثرگذار است. اما من معتقدم باید بپذیریم که در حال حاضر بخش‌هایی مثل قاچاق، خروج سرمایه، سوداگری و حتی برخی نیازهای خدماتی سهمی قابل توجه در تقاضای ارز کشور دارد که در بازارهای رسمی پوشش داده نمی‌شود و به همین دلیل نمی‌توان ادعا کرد سهم بازار غیر رسمی از معاملات ارزی کشور بسیار پایین است. درخصوص تامین ارز خدمات تلاش شده است در سال‌های اخیر سرفصل‌های متعددی به سرفصل‌های رسمی مشمول تخصیص ارز اضافه شده‌اند اما هنوز جای کار زیاد است.
وی افزود: کاهش تقاضا در بازار غیر رسمی و کاهش معاملات در این بازار، باید به شکل علمی و غیر دستوری و از طریق افزایش هزینه ورود به این بازار و تامین نیازهای مشروع در بازار رسمی عملی شود. در واقع من معتقدم عدم مرجعیت و مقبولیت بیشتر ناشی از اختلاف قیمت در بازارهای رسمی است. در سال‌های اخیر تلاش شده است اختلاف قیمت‌ها کاهش یابد و به سمت تک نرخی کردن ارز حرکت کنیم، که هرچند هزینه دارد ولی مزایای متعددی نیز درپی خواهد داشت. بازار رسمی ارز باید از جنبه‌های عمق بخشی، پذیرش عمومی، پیش‌بینی پذیری و ثبات در تعیین قواعد پیشرفت کند تا بتواند به جایگاه مرجعیت برسد. حکمرانی ریال و نظارت هوشمند بسیار در تحقق اهداف ارزی و مرجعیت بخشی به بازار رسمی اثرگذار است. آنچه مسلم است اقتصاد و ارز دستور پذیر نیست و باید با سیاست‌های مناسب این چرخه را در مسیر درست هدایت کنیم.
مداخله بانک مرکزی در بازار ارز امری معمول در همه کشورهاست
مدیرعامل صرافی توسعه صادرات مداخله بانک مرکزی در بازار ارز را امری معمول در همه کشورهای عنوان کرد و افزود: نباید نگاه منفی به آن داشته باشیم. نکته دیگر اینکه مداخله باید دو سویه باشد و صرفا نباید در بحران‌های ارزی انتظار ورود بانک مرکزی را داشته باشیم. در ایران مداخله به روش‌های مختلفی انجام میشود که ورود مستقیم یا شکل دهی به انتظارات را میتوان از جمله آن‌ها نام برد. مداخله یک فرایند فعالانه نسبت به شرایط عرضه و تقاضای بازار است. علاوه بر این شفافیت در مداخلات بسیار حائز اهمیت است و در بسیاری از کشورها همزمان با مداخلات اطلاع رسانی عمومی انجام میشود ولی در ایران به دلیل برخی حساسیت‌ها، مداخلات شفاف نیست.
وی افزود: دو ویژگی خاص اقتصاد ایران، یکی فروش نفت و وجود درآمدهای نفتی است که موجب شده با نوسانات قیمت نفت، بازار ارز ایران نیز با نوسان مواجه شود. بحث دیگر بحث تحریم است که ضمن اثرگذاری بر شرایط بازار ارز، امکان ذخیره سازی ارز از سوی بانک مرکزی را با چالش مواجه کرده و امکان مداخله را با وجود بهره مندی از تراز مثبت ارزی، سخت کرده است. اگر امکان ذخیره ارزی در خارج از کشور نداریم، باید به نحوی این منابع ارزی در داخل مدیریت شود که علاوه بر زایش، امکان استفاده در زمان لازم را فراهم کند؛ وگرنه صرف تشکیل صندوق تثبیت ارزی که تنها یک اسم باشد، تفاوتی ایجاد نمی‌کند. برخی تصور می‌کنند مداخله ارز بانک مرکزی باید با هدف تثبیت نرخ ارز انجام شود؛ درحالیکه در سال‌های اخیر تجربه‌های منفی در این زمینه داشته‌ایم. توسعه صادرات و ایجاد درآمد ارزی در کنار مدیریت واردات و مبادی وارداتی نیز به نوبه خود در بهبود شرایط بازار ارز اثرگذار است.
انتهای پیام/ پول و بانک
