به گزارش مسیر اقتصاد احتمالا شما هم یکی از افرادی باشید که دوست دارید راه صد ساله را یک شبه بروید و در کم ترین زمان ممکن به ثروت زیادی برسید. بعضی از شما برای اینکه به این هدف برسید سرمایه گذاری در بورس را انتخاب کرده اید.
خیلی از افرادی که به امید کسب درآمد هنگفت وارد بورس شده اند با ضرر سنگین این بازار را ترک کرده اند. اما افرادی نیز بوده اند که توانسته اند موفق باشند و به درآمدهای میلیاردی دست پیدا کنند.
بورس در همه جای دنیا یک بازار دوست داشتنی برای سرمایه گذاری به حساب می آید و یکی از ویژگی های کشورهای غربی داشتن بازار سرمایه پویا و فعال در تأمین سرمایه شرکتهای تولیدی است. ولی در ایران بورس آنچنان که انتظار می رود در تأمین سرمایه قوی ظاهر نشده است و بیشتر در مبادلات بین افراد نقش خود را ایفا می‌کند.
نگاه به بورس از چند زاویه مختلف می‌تواند در نگاه افراد تازه وارد به بورس و همچنین کسانی که از نحوه فعالیت بورس بی اطلاع باشند جالب باشد. در نگاه اول؛ بورس جایی است که در آن سهام شرکتهای گوناگون تولیدی خدماتی و سرمایه‌گذاری داد و ستد می‌شود.
بورس دارای مزایا و معایب کلان و خرد است که می توان به موارد زیر اشاره کرد.
مزیتهای بورس برای جامعه
حضور در بورس باعث می‌شود شرکت‌ها بدون دخالت واسطه‌هایی مانند بانک سپرده‌های خرد مردم را جمع‌آوری کنند و زمینه را برای فعال‌تر شدن بخش‌های تولیدی و خدماتی فراهم کند.
کنترل نقدینگی در جامعه بازار بورس یک فرصت سرمایه‌گذاری مطلوب برای سرمایه‌گذاران با سرمایه‌های اندک ایجاد می‌کند و زمینه توزیع عادلانه ثروت را مهیا می‌کند.
مزیتهای کلان آن برای جامعه عبارت‌اند از:
- رشد تولید ناخالص ملی و مهار تورم
- استفاده از پس‌اندازهای خرد و کوچک مردم
- هدایت سرمایه‌های سرگردان
- کمک به رشد صنعتی شدن کشور
مزیتهای بورس برای سرمایه‌گذاران
افراد با حضور در بورس نسبت به سایر افرادی که در بخش‌های دیگر اقتصاد سرمایه‌گذاری می‌کنند می‌توانند مزیت‌هایی را کسب کنند.
اولین مزیت خوب بورس سرعت نقد شوندگی بورس نسبت به بخش های مختلف از جمله مسکن است. اگر فردی در مسکن سرمایه‌گذاری می‌کند زمانی که به پول خود نیاز دارد باید مدت‌زمان زیادی را صرف پیدا کردن مشتری بکند ولی در بورس دسترسی به مشتری برای فروش سهام در سریع‌ترین زمان امکان پذیر است.
از دیگر مزیتهای بورس می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خريد سهام و اوراق بهادار براي كسب بازده مناسب و پوشش در مقابل تورم؛
- اطمينان از گزينه سرمایه‌گذاری به دليل شفافيت اطلاعات؛
- قابليت نقد شوندگی اوراق بهادار و سهولت نقل‌وانتقال سهام و استفاده از معافیت‌های مالياتي؛
- مشاركت در فرآيند تصمیم‌گیری براي اداره شرکت‌ها؛
- افزايش درجه نقد شوندگی ثروت افراد.
مزیتهای بورس برای شرکت‌ها
شرکت‌ها می‌توانند با حضور در بورس مزیتهای مختلفی از جمله دسترسی به منابع مالی کم‌هزینه را به دست بیاورند. در حالت معمول شرکت‌هایی که خارج از بورس فعالیت می‌کنند مواقعی که برای تجهیز کردن تکنولوژی‌های مورد استفاده یا سرمایه در گردش با کمبود منابع مالی مواجه هستند مجبور می‌شوند برای تأمین مالی خود به سمت گرفتن وام‌های با نرخ بالا حرکت کنند یا اقدام به فروش اوراق مشارکت کنند.
همچنین شرکت‌هایی که در بورس فعالیت دارند از تخفیف‌های مالیاتی ۱۰ تا ۳۰ درصدی برخوردار هستند که شرکتهای غیربورسی از آن بی بهره هستند.
از دیگر مواردی که شرکت‌ها با حضور در بورس بهره‌مند می‌شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سهولت در تأمين مالي از طريق انتشار سهام و ساير اوراق بهادار؛
- افزايش اعتبار داخلي و خارجي و تأمين مالي با به وثيقه گذاردن سهام شركت در بازارهاي مالي داخلي و خارجي؛
- تعيين ارزش بازار بر اساس قانون عرضه و تقاضا تا زمانی که نام شركت در تابلو بورس درج باشد؛
- سهولت در تغيير تركيب سهامداري و انتقال مالكيت؛
- به وجود آمدن ديدگاهي مطلوب در سرمایه‌گذاران با كاهش ريسك واحد اقتصادي و امكان تأمين مالي با هزينه كمتر؛
- برخورداري از مزاياي خاص و اعتباري مانند افزايش سقف تسهيلات بانكي و انتشار اوراق مشاركت؛
- برخورداري از معافیت‌های مالياتي؛
سودهای بالا برای بعضی‌ها و ضررهای هنگفت برای خیلی‌ها
از سال ۹۰ با ورود شرکتهای دولتی به بورس در راستای بحث خصوصی‌سازی و همچنین ورود خیل کثیری از مردم برای خرید سهام تب بورسی فوران کرد و با هیجانی که در بازار سرمایه شکل‌گرفته بود شاخص بورس از ۲۵ هزار واحد در مدت‌زمان کم‌تر از یک سال به ۸۰ هزار واحد رسید.
همین اتفاق باعث شد خیلی از افرادی که اطلاعات لازم را در بورس نداشتند با فروش دارایی‌های خود پول آن را وارد بورس کنند.
در بهمن‌ماه ۹۲ با قوت گرفتن تحریم ها و ورود اقتصاد کشور به رکود، افرادی که در بازار تحلیل‌گر و حرفه‌ای بودند با دیدن نشانه‌های رکود اقتصادی سهام خود را در بازار به فروش رسانده و از بازار خارج شدند. با بروز این اتفاق افراد عادی که بدون هیچ آگاهی و فقط برای کسب سود بیشتر وارد بورس شده بودند در بورس باقی ماندند و متحمل ضررهای شدیدی شدند.
این کاهش در ارزش دارایی گاها حتی به ۸۰ درصد هم می‌رسید. این شد که امید به کسب ثروت در کوتاه‌ترین زمان ممکن برای بعضی افراد تبدیل به بزرگ‌ترین ضرر اقتصادی زندگیشان شد.
رانت اطلاعاتی و سفته‌بازی در بورس
پیشگیری از وقوع تخلفات، فساد و رانت از مزیتهای بورس است اما واقعیت بورس چیز دیگری را نشان می‌دهد. همان‌طور که در بیشتر بخش‌های اقتصادی کشور رانت‌خواران وجود دارند در بورس نیز رانت‌خواران ریشه دوانده‌اند.
رانت‌خواری بیشتر به این صورت است که افرادی که صاحب ثروت و قدرت هستند با مجموعه‌های مدیریتی شرکت‌ها روابط نزدیک دارند و به خاطر همین مسئله اطلاعات مهمی که می‌تواند بر ارزش و قیمت سهم تأثیرگذار باشد قبل از اینکه به‌صورت قانونی از کدال که سامانه اطلاع‌رسانی ناشران بورسی است منتشر شود حتی چند ماه قبل‌تر به دست این افراد می رسد.
در آن هنگام این افراد اقدام به خرید چراغ خاموش سهام آن شرکت از بورس می‌کنند و زمانی که خبر مربوط به تغییرِ مهم در وضعیت شرکت در سامانه کدال قرار گرفت و باعث شد قیمت سهم افزایش یابد این افراد سهم‌های خریداری‌شده را به قیمت‌های بسیار بالاتر نسبت به قیمت خریداری‌شده به سایر افراد حاضر در بورس می فروشد.
بر اساس گفته‌های ایرج ندیمی نماینده سابق بورس یکی از علل شکل‌گیری رانت ریشه حکومتی دارد؛ یعنی کسی که در داخل مجموعه اجرایی، سیاسی، قضایی و یا اطلاعاتی حاضر است، می‌تواند اطلاعاتی کسب کند. برخلاف کشورهای غربی که اشخاص از ثروت به قدرت می‌رسند در کشور ما این مسئله برعکس است و اشخاص از قدرت به ثروت می‌رسند که این فرآیند آفت جامعه است.
از دیگر عوامل در رانت‌خواری عدم شفافیت لازم و دست‌کاری مدیریتی در بورس ایران است: چراکه دست‌کاری‌های مدیریتی معنایش این است که ما برای پایین و بالا کشیدن اعداد و ارقام در بورس برنامه داریم.
عباسعلی حقانی نسب مدیرعامل سبد گردان “هدف” یکی از علل عدم شفافیت را آشنا نبودن افراد حاضر در بورس با بازار سرمایه عنوان می کند.
از نظر او فردی که تاکنون با بازار سرمایه آشنا نبوده، بطور مستقیم سهم می‌خرد، این فرد در مجمع هم شرکت می‌کند و چون در مورد موضوع اطلاعی ندارد، درنتیجه سؤالی هم نمی‌پرسد و پاسخ‌خواهی شکل نمی‌گیرد. همین موضوع یک عاملی برای غیر شفاف شدن بازار سرمایه می‌شود و درنتیجه فساد اقتصادی ایجاد می‌شود.
برای اینکه بتوانید در بورس فعالیت کنید و سرتان کلاه نرود قبل از اینکه وارد فعالیت‌های بورسی شوید ابتدا به‌اندازه کافی در مورد بورس اطلاعات لازم را کسب کنید؛ و قبل از خرید در مورد سهم‌ها با کارشناسانی که در بازار سرمایه فعالیت می‌کنند مشورت بگیرید و همیشه این جمله را در یاد داشته باشید که در بورس همیشه با صبر و حوصله معامله کنید چون همیشه سهم‌هایی هستند که می‌توان با انتخاب آن‌ها به سودهای خوب دست‌پیدا کرد.
وارد بورس شویم که یا ظالم باشیم یا مظلوم؟
از تورم سود ببریم یا از تولید؟
وقتی آزادی اطلاعات نیست و رانت اطلاعاتی برای بعضی هاست، چرا وارد بورس بیرحم شویم؟ چرا؟
پیشنهاد من برای ورود به معاملات بورس این است که اول آموزش صحیح و کامل و در گام بعد سرمایه ای را وارد این بازار کنید که یا مازاد باشد یا با از دست رفتن آن هیچ ضرری در ذات سرمایه شما اتفاق نیافتد مثلا سود حاصل از یک سپرده یا عرضه اولیه
حال اگر سودتان از دست برود ضرری در اصل سرمایه نشده
بطور مثال از دوستانم که آموزش دیده بودن پرسیدم گفت من از خریدن عرضه اولیه شروع کردم سود حاصل از این عرضه ها به ۵۰۰ هزار تومان رسید بعد این سود ۵۰۰ هزار تومانی رو وارد معاملات سهام بورس تهران کرد و از دست رفتن این ۵۰۰ هزار تومان هیچ نگرانی نداشت چون این پوله ، سود بوده نه اصل سرمایه ش
اصل سرمایه ش هم ۲۰۰ هزار تومن بود، آموزش ، آموزش آموزش تمام
آموزش و تحلیل برای یک بورس اصولی درست از آب در میاد نه بورس ایران.ما هر جا به حرف دولت اعتماد کردیم متضرر شدیم