بسیاری از کارشناسان راهحل پایدار برای حل مشکل ترافیک شهری را توسعه کمی و کیفی حملونقل عمومی همزمان با تشدید محدودیتها برای تردد خودروهای شخصی میدانند. در شرایط فعلی که ارتقای ناوگان اتوبوسرانی و مترو به دلیل کمبود منابع بهکندی پیش میرود، تاکسیرانی بهعنوان گزینهای مناسب برای توسعه حملونقل عمومی مطرح میشود.
طبق آمار سازمان حملونقل و ترافیک شهرداری تهران، حدود ۲۲ درصد از حملونقل روزانه شهر تهران توسط تاکسیها انجام میشود. این در حالی است که وسایل نقلیه شخصی تشکیلدهنده حدود ۴۲ درصد از حملونقل روزانه هستند. لذا میتوان امیدوار بود که با ارتقای کیفیت خدمات تاکسیرانی، استفادهکنندگان از وسایل نقلیه شخصی به استفاده از تاکسی ترغیب شوند که این امر به ارتقای وضعیت حملونقل شهری خواهد انجامید.
یکی از آزاردهندهترین تجربهها در استفاده از تاکسی، کمبود پول خرد است که باعث به وجود آمدن اختلاف و گهگاه درگیری لفظی میان راننده و مسافر میگردد. کمتر شهروندی را در شهرهای بزرگ میتوان یافت که حداقل یکبار دچار این مشکل نشده باشد. علاوه بر این در برخی از مسیرها که کرایه آنها مقداری خرده دارد و عدد رندی نیست، رانندهها به دلیل کمبود پول خرد ناچارند میزان کرایه را بیشتر از نرخ مصوب دریافت کنند که موجب تضییع حقوق شهروندان میشود. همچنین توقف تاکسیها در خیابان برای برگرداندن مقدار اضافه پول مسافرین نیز موجب ایجاد ترافیک و افزایش زمان سفر با تاکسی میشود.
یکی از راهکارهایی که برای حل این مشکل میتوان ارائه داد، استفاده از خدمات پرداخت الکترونیک کرایه است که نظیر آن در اتوبوسهای شهری در حال استفاده است. در صورت راهاندازی این سامانه برای تاکسیرانی، شهروندان قادر خواهند بود تمامی پرداختهای خود در حوزه حملونقل عمومی که شامل مترو، اتوبوس و تاکسی میشود را تنها با یک کارت انجام دهند.
باید توجه داشت که سامانه موردنظر برای تاکسیها نسبت به اتوبوسها پیچیدهتر است چراکه مسافت طی شده توسط هر مسافر نیز باید در نظر گرفته شود که با استفاده از تاکسیمتر یا با بهرهگیری از فناوریهایی نظیر سامانه موقعیتیابی جهانی (GPS) این امر امکانپذیر میباشد. البته در راستای راهاندازی چنین سامانهای، اقداماتی صورت گرفته اما این تلاشها تاکنون نتیجهای در بر نداشته است.
سامانه پرداخت الکترونیکی کرایه ضمن تسهیل هر چه بیشتر حملونقل عمومی، باعث صرفهجویی در وقت شهروندان و جلوگیری از راهبندانهای ناشی از توقف رانندگان در مسیر برای ردوبدل کردن پول خواهد شد. همچنین به کمک این سامانه میتوان میزان کرایه را نیز بهطور شفاف و برابر با نرخ مصوب تعیین کرد و از این طریق مانع سوءاستفاده برخی از رانندگان شد.
همچنین این سامانه بستری را ایجاد میکند که در آن میتوان مقدار کرایهها را با دقت حتی یک ریال نیز تعیین کرد که این امر به پرداخت نرخ کرایه تاکسی بهصورت کاملاً منصفانه منجر خواهد شد. در همین راستا میتوان نرخ کرایه هر تاکسی را منطبق با کیفیت خدمات ارائه شده توسط آن تعیین کرد. بهطور مثال میتوان نرخ کرایه خودروهای جادار را مقداری بیشتر از نرخ کرایه خودروهای کوچک تعیین کرد یا برای خودروهایی با آلایندگی کمتر میزان کرایه بیشتری تعیین کرد؛ بهاینترتیب رانندگان ترغیب خواهند شد تا از خودروهای جادارتر با آلایندگی کمتر استفاده کنند.
یکی دیگر از مزایای پرداخت الکترونیکی کرایه تاکسی، ایجاد مزیت برای تاکسیها نسبت به مسافربرهای شخصی است. در حال حاضر برای یک شهروند تفاوت چندانی میان یک مسافربر شخصی و یک تاکسی وجود ندارد و شهروندان از هر دو نوع وسیله نقلیه برای حملونقل استفاده میکنند. علیرغم اینکه ارائه خدمات حملونقل توسط مسافربرهای شخصی غیرقانونی است، اما مسافربرهای شخصی بدون وجود مانع خاصی به ارائه خدمات مشغول هستند بطوریکه این امر در برخی موارد موجب به وجود آمدن اعتراضاتی توسط تاکسیران ها نیز شده است.
ایجاد مزیت هایی نظیر پرداخت الکترونیکی کرایه به دلیل ایجاد سهولت برای مسافر، میتواند برگ برنده تاکسیها در برابر مسافربرهای شخصی باشد. علاوه بر این میتوان با اقداماتی نظیر در نظر گرفتن تخفیف هایی برای پرداخت الکترونیکی، مردم را به استفاده از تاکسیها ترغیب نمود.
استفاده از پرداخت الکترونیکی کرایه تاکسی میتواند علاوه بر رفع برخی مشکلات تاکسیرانی، کیفیت ارائه خدمات در این بخش را ارتقا دهد و به توسعه آن کمک نماید. همچنین ارائه برخی مزیتها و تخفیفها بر بستر کارتهای اعتباری موجب افزایش اقبال از حملونقل عمومی و کاهش میزان استفاده از خودروی شخصی خواهد شد. با این اوصاف ضروی است از مسئولین امر جویا شد که چه زمانی این اقدام اتفاق خواهد افتاد.