مسیراقتصاد/ روند افزایش تولید مرغ در طی دهه‌های گذشته به واسطه نقش و اهمیت گوشت مرغ در تغذیه انسان و قیمت کم آن به نسبت سایر منابع تامین کننده پروتئین بسیار سریع بوده است. از سوی دیگر بالا بودن میزان پروتئین، ضریب هضم آسان، افت کم لاشه در کشتارگاه و محدود بودن بیماری قابل انتقال مرغ به انسان از دیگر عوامل موثر در رشد تولید این محصول بوده است.
کاهش بهره وری در صنعت مرغداری با تولید مرغ سنگین وزن
صنعت مرغداری در ایران با تولید ۲.۶ میلیون تن گوشت مرغ و با بیش از ۱۷ هزار مرغدار ، غالبا به صورت مزارع خرده مالک اداره میشود. این مزارع بیش از ۷۰ درصد گوشت مرغ کشور را تولید و تامین می‌کنند.
یکی از شاخص‌های مهم جهت ارزیابی عملکرد صنعت مرغداری بررسی و ارزیابی ضریب تبدیل خوراک است. هرچند آمار رسمی قابل اتکایی از مزارع کل کشور در این زمینه وجود ندارد اما بررسی ادعای بسیاری از نهادهای کارشناسی نشان می‌دهد متوسط ضریب تبدیل خوراک در مزارع خرده مالک به ۲.۱ می‌رسد. به این معنا که هر مرغ به ازای ۱ کیلوگرم افزایش وزن ۲ کیلو و ۱۰۰گرم خوراک مصرف می‌کند.
افزایش طول دوره پرورش به بیش از ۴۵ روز از سوی مرغداران به منظور تولید مرغ سنگین وزن از مهمترین عوامل موثر در افزایش ضریب تبدیل خوراک در این مزارع است. در همین راستا نمودار ۱ نشان دهنده رابطه افزایش طول دوره پرورش با ضریب تبدیل خوراک است.
از سویی میزان چربی تولیدی در مرغ سنگین وزن بیشتر است و به علت تجمع سموم و آلاینده ها در این بافت‌ها کیفیت لاشه نیز کاهش می‌یابد. همچنین افزایش سن مقدار پوست و چربی محوطه بطنی لاشه را به صورت درصدی از وزن لاشه افزایش می دهد به طوری که این میزان در یک مرغ ۱.۲ کیلوگرمی حدود ۱۲ درصد و در مرغ ۲ کیلوگرمی حدود ۱۵ درصد است.
از سوی دیگر براساس نمودار ۲ افزایش طول دوره پرورش منجر به تلفات بیشتر در پایان دوره پرورش نیز میشود.
اجرای سیاست تولید مرغ سایز در اتحادیه اروپا
در این میان بسیاری از کشورهای جهان همچون اتحادیه اروپا با کاهش طول دوره پرورش سیاست تولید مرغ سنگین وزن را به علت اثرات منفی تغذیه‌ای و اقتصادی به سمت تولید مرغ سایز تغییر داده‌اند. براساس نمودار ۳ این سیاست باعث بهبود ضریب تبدیل خوراک در این اتحادیه شده است.
مرغداران به منظور تولید مرغ سایز طول دوره پرورش از۵۰ روز به ۳۵ تا۴۰روز کاهش می‌دهند تا از این طریق مرغ استاندارد با وزن زنده معادل ۲ تا ۱.۸کیلوگرم و وزن لاشه ۱.۵ تا ۱.۳کیلوگرم تولید شود. این نوع گوشت، چربی و ضایعات کمتری دارد و به سلامت مصرف کننده کمک می‌کند.
با اجرای سیاست تولید مرغ سایز درکشور ضمن بهبود ارزش تغذیه گوشت مرغ و ارتقاء متوسط ضریب تبدیل خوراک دو ستاورد مهم زیر نیز حاصل خواهد شد.
- کاهش واردات دو نهاده اصلی در جیره مرغ گوشتی شامل ذرت و کنجاله سویا
- افزایش قدرت رقابت اقتصادی و عملکردی سویه داخلی آرین با سویه‌های وارداتی
مرغ سایز و کاهش وابستگی به واردات ۷۰۰ هزار تن نهاده دامی
بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود ۶۰ الی ۷۰ درصد هزینه‌های پرورش مرغ مربوط به خوراک است. ذرت دانه‌ای و کنجاله سویا به ترتیب ۶۵ و ۳۰ درصد از خوراک مرغ را در کشور تشکیل می‌دهند. بنابراین این دو نهاده نقش کلیدی در تولید گوشت مرغ دارند.
از آنجایی که اقلیم و محدودیت منابع آبی در کشور اجازه تولید ذرت دانه‌ای و دانه سویا متناسب با نیاز صنعت مرغداری را نمی‌دهد لذا تقریبا تمام نیاز صنعت به این دو محصول اساسی از طریق واردات تامین میشود.
در این راستا به منظور کاهش واردات و جلوگیری از خروج بی رویه‌ی ارز از کشور باید در جهت افزایش بهره‌وری در تولید گام برداشت. این مسئله اهمیت اجرای سیاست مرغ سایز را بیشتر آَشکار می‌کند چراکه اجرای این سیاست منجربه کاهش متوسط ضریب تبدیل خوراک صنعت مرغداری به میزان حداقل ۰.۲ شده و از واردات ۷۰۰ هزار تن نهاده دامی معادل ۴۰۰ میلیون دلار به کشور جلوگیری می‌کند.
امکان احیای مرغ آرین با اجرای سیاست تولید مرغ سایز
از دیگر دستاورد‌های اجرای سیاست تولید مرغ سایز افزایش قدرت رقابت اقتصادی و عملکردی سویه داخلی آرین با سویه‌های سنگین وزن وارداتی نظیر راس، آربوراکرز و کاب است چرا که مرغ آرین با هدف تولید مرغ سایز و سبک وزن اصلاح نژاد شده است و بر عکس سویه‌های وارداتی در دسته مرغ‌های سنگین وزن قرار نمی‌گیرد.
هم اکنون دولت طرح حفظ، ارتقاء و تثبیت مرغ آرین را در دستور قرار داده است اما اجرای سیاست تولید مرغ سنگین وزن منجربه افزایش ضریب تبدیل این پرنده به حدود ۲.۲ شده است در همین جهت مرغداران نسبت به پرورش این سویه مقاومت می‌کنند.
در حالی که اگر طول دوره پرورش مرغ درکشور از ۵۰ روز به ۳۵ الی ۴۰ روز کاهش یابند به علت پتانسیل‌های ژنتیکی سویه آرین قدرت رقابت اقتصادی این پرنده نیز افزایش یافته و انگیزه مرغداران به پرورش این سویه داخلی بیشتر میشود چرا که طبق دفترچه راهنمای پرورش سویه آرین ضریب تبدیل این پرنده در حدود ۴۰ روزگی معادل ۱.۸ است. این بدین معناست که به ازای تولید هر کیلوگرم مرغ آرین حدود ۴۰۰ گرم خوراک کمتری مصرف خواهد شد.
بنابراین در صورتی که سیاست تولید مرغ سایز در کشور اجراء شود علاوه بر اثرات مثبت اقتصادی و تغذیه‌ای امکان احیای مرغ آرین به علت افزایش قدرت رقابت اقتصادی این سویه با سویه های وارداتی فراهم میشود.
انتهای پیام/ کشاورزی
سلام
به نظر شما همین وزن هدف شما با سویه های خارجی مثل راس با چه ضریب تبدیلی به دست می آید ؟ آیا آرین ارز کشور رو به بطالت می‌کشاند یا سویه های خارجی پر تولید . دوم اینکه مگر قراره همه کشور ها سویه داشته باشند شما ببینید اینقدر این امر پر هزینه هستش که الان شرکتهای تولید لاین دوتا دوتا و چند تا چند تا ادغام میشوند که هزینه ها رو کاهش دهند .
سلام
این که شرکتهای اصلاح نژادی با چه سیاستی ادغام شده‌اند و تعداد آنها طی چند سال گذشته کاهش یافته است جای بحث دارد چرا که احتمال این که موضوعاتی غیر از هزینه ها و مباحث اقتصادی وجود داشته باشد، مطرح است. همان طور که اشاره داشتین بسیاری از کشورها مرغ لاین ندارند حتی با پرداختن هزینه های هنگفت نیز امکان خرید همین پرندگان وجود ندارد. در چنین شرایطی ایران دارای مرغ لاین است در این میان شاهد ظرفیت ها خوبی نظیر اساتید متخصص، وجود دانشجویان مستعد در رشته‌های ژنتیک و اصلاح نژاد دام و طیور، تغذیه طیور و فیزیولوژی، وجود موسسه تحقیقاتی متعدد و ... هستیم که نشان دهنده قابلیت علمی برای بهبود و توسعه مرغ لاین آرین در کشور است. در مقابل آیا شما می‌فرمائید این ظرفیت ها را در نظر نگیریم و با این بهانه که خیلی از کشور ها مرغ لاین ندارند پس ما هم اقدامی نداشته باشیم؟ آیا گله های مرغ لاین آرین را حذف کنیم؟ یا به ظرفیت های علمی کشور بی توجهی کنیم؟ آیا این نوع نگاه‌ها قابل قبول است؟ البته این که مرغ لاین آرین را چگونه و با چه روش هایی وارد صنعت مرغداری نماییم جای بحث و گفتگو دارد و گزارش های مختلفی هم در این خصوص در مسیر اقتصاد منتشر شده است که می توانید مطالعه نماید.
همه می‌دانیم که بر خلاف سویه های خارجی، بیش از ۲۰ سال برای ارتقاء عملکردی مرغ آرین اقدام جدی صورت نگرفته است حال که توجهات ویژه ای برای ارتقاء این پرنده ایجاد شده است و قرار است این پرنده احیای شود چرا باید همچون ۲۰ سال گذشته مانع اقدامات جدی و تحولی در این حوزه شویم؟
البته این نکته صحیح است که در شرایط فعلی اگر سیاست تولید مرغ سایز در کشور اجرا شود ضریب تبدیل سویه راس نیز بهبود خواهد یافت. اما به این نکته اصلی توجه بفرمائید؛ حال که قرار است مرغ لاین آرین وارد صنعت مرغداری شود باید این پرنده در قالب مرغ سایز تولید شود در غیر این صورت اگر در قالب مرغ سنگین وزن تولید شود شاهد افت عملکرد بیشتر این پرنده خواهیم بود چرا که این پرنده یک مرغ سبک وزن است و باید با اقدامات اصلاح نژادی که یک فرایند زمان بر است مشکل فعلی این پرنده به خصوص در ضریب تبدیل خوراک برطرف شود.