مسیراقتصاد/ یکی از مسائل بسیار مهم کشور بحث تأمین امنیت غذایی است که با رشد روز افزون جمعیت اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. مصرف گوشت مرغ جزء کالاهای اساسی در سبد هزینه‌های خانوار محسوب می‌شود. بالا بودن میزان پروتئین، ضریب هضم آسان، افت کم در کشتارگاه‌ها و محدود بودن بیماری قابل انتقال به انسان، تمایل به مصرف گوشت مرغ را دوچندان کرده است.
سرانه مصرف مرغ در سال‌های اخیر برای هر فرد به طور متوسط ۳۰ کیلوگرم در سال است که برای کل جمعیت کشور حدود ۲.۵ میلیون تن در سال می شود. تمام این نیاز مصرفی از طریق تولید داخلی تامین می شود. برای تولید این مقدار گوشت مرغ به بیش از ۱.۴ میلیارد قطعه جوجه یک روزه نیاز است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد همزمان با آزادسازی نرخ ارز در کشور در ۲۱ اردیبهشت[۱] سال جاری و افزایش قیمت دو نهاده اصلی تولید گوشت مرغ یعنی ذرت و کنجاله سویا، تحولاتی در شرایط تولید گوشت مرغ و میزان جوجه‌ریزی در کشور بوجود آمد. پیش از حذف ارز ترجیحی، قیمت ذرت و کنجاله سویا به ترتیب ۱۹۰۰ و ۳۷۰۰ تومان بود اما بعد از حذف ارز ترجیحی قیمت این دو نهاده به ۵ الی ۶ برابر افزایش پیدا کرد. این مسئله باعث تغییرات قیمتی شدیدی در حوزه تولید و مصرف شد.
قیمت هر کیلو مرغ زنده ۴۲ هزار تومان است
محاسبات نشان می‌دهد از اواخر اردیبهشت ۱۴۰۱ قیمت هر کیلوگرم خوراک مرغ حدود ۱۴۷۰۰ تومان شد. به طور متوسط خوراک مصرفی مرغ در طول دوره پرورش حدود ۴ کیلوگرم است که در این صورت قیمت خوراک مصرفی هر مرغ ۵۸ هزار تومان خواهد بود. این در حالی است که قیمت جوجه یک‌روزه و سایر هزینه‌های ثابت پرورش به ترتیب ۱۳ درصد و ۱۷ درصد هزینه پرورش را در بر می‌گیرد که معادل ۲۶ هزار تومان خواهد شد.
بر این اساس با در نظر گرفتن ضریب تبدیل ۲ در مزراع پرورشی کشور، قیمت تمام شده هر کیلو مرغ زنده ۴۲ هزار تومان برآورد می‌شود. قیمت مرغ کشتار نیز به علت افت ۲۵ درصدی بعد از کشتار و هزینه‌های جاری به طور متوسط ۵۷ هزار تومان خواهد بود.
غیر اقتصادی بودن تولید مرغ انگیزه برای جوجه ریزی را کاهش داد
مرغدارانی که در اردیبهشت ماه اقدام به جوجه‌ریزی کرده باشند، با احتساب دوره پرورش ۵۰ روز، محصول تولیدی آنان در تیر وارد بازار می‌شود و طبق محاسبات بالا هرکیلو مرغ زنده ۴۲ هزار تومان هزینه خواهد داشت.
اما نمودار زیر نشان می‌دهد قیمت مرغ زنده در تیرماه ۳۸ هزار تومان است که این مسئله نشان از زیان تولیدکننده دارد. همچنین با تصویب ستاد تنظیم بازار قیمت گوشت مرغ کشتار شده ۵۸ هزار و ۸۰۰ تومان است اما عملا در تیر و مرداد ماه قیمت گوشت مرغ زیر نرخ مصوب بود.
غیر اقتصادی بودن تولید مرغ در ماه‌های گذشته انگیزه تولید گوشت مرغ را در تولیدکنندگان کاهش داد. بر این اساس نمودار زیر نشان می‌دهد کشتار مرغ از ۱۰۶ میلیون قطعه در خرداد به ۸۶ میلیون قطعه در تیر ماه رسیده است که نشان از کاهش ۱۸ درصدی دارد.
کاهش ۳۰ درصدی سرانه مصرف مرغ در کشور
در همین زمینه دماوندی نژاد معاون وزیر جهاد کشاورزی در شهریور ۱۴۰۱ ضمن اشاره به کاهش میزان جوجه‌ریزی در کشور گفت: بر اساس اعلام مرکز پژوهش‌های مجلس، مصرف سرانه مرغ حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد کاهش پیدا کرده که البته ما رقم ۵۰ درصد را قبول نداریم اما میزان ۳۰ درصد را تأیید می‌کنیم.[۴]
کاهش مصرف در کشور می تواند باعث زیان مرغداران شود چرا که عدم جذب گوشت مرغ از طرف مردم، قیمت گوشت مرغ را به زیر قیمت مصوب تنظیم بازار کاهش می دهد. در چنین شرایطی مجید حسنی مقدم مدیرکل دفتر بازرگانی داخلی وزارت جهاد کشاورزی در شهریور ۱۴۰۱ گفت: تولید مرغ روند مطلوبی دارد و روند جوجه‌ریزی از تیر ماه عادی شده است.[۵] در مقابل مهدی یوسف خانی رئیس اتحادیه پرنده و ماهی در این خصوص گفت با توجه به کاهش جوجه‌ریزی در تیرماه، کمبود عرضه مرغ از یک هفته پیش آغاز شده و پیش‌بینی می‌شود که طی روزهای آتی کمبود مرغ به بیش از ۲۰ درصد برسد.[۶]
افزایش سرانه مصرف مرغ با ارائه کالا برگ الکترونیکی امکان پذیر است
تناقض در آمار و اطلاعات جوجه‌ریزی در کشور می‌تواند مدیریت تولید گوشت مرغ را با چالش جدی رو به رو کند. بنابراین دولت ضمن تعیین دقیق آمار جوجه‌ریزی در کشور باید قدرت خرید مصرف کننده را با ارائه کالابرگ الکترونیکی تقویت کند تا علاوه بر جلوگیری از کاهش مصرف پروتئین دریافتی از محل مصرف مرغ، شرایط تولید آن را نیز در کشور حفظ نماید.
همچنین دولت باید با تامین مناسب سرمایه در گردش مورد نیاز مرغداران و نهاده های لازم برای تولید، از تولیدکنندگان حمایت نماید در غیر این صورت، تداوم این شرایط باعث کاهش تولید مرغ، گرانی این محصول در بازار و به خطر افتادن امنیت غذایی کشور طی ماه‌های آینده خواهد شد.
پینوشت:
[۱] خبرگزاری تسنیم؛ شماره خبر: ۲۷۰۹۲۷۱
[۲] سایت ITPNews
[۳] مرکز آمار ایران
[۴] خبرگزاری مهر؛ شماره خبر: ۵۵۸۰۴۳۱
[۵] خبرگزاری نود اقتصاد؛ شماره خبر: ۲۱۴۹۳۵۵
[۶] خبرگزاری مهر؛ شماره خبر: ۸۲۱۷۷۳۸
انتهای پیام/ کشاورزی
