مسیر اقتصاد/ دانههای روغنی به عنوان پایه و ماده اولیه برای تولید روغن خوراکی از اهمیت بسیار بالایی در امنیت غذایی برخوردار هستند و از این جهت حمایت از تولید آن‌ها ضروری است. از جمله مهم ترین دانههای روغنی می‌توان به سویا، گلرنگ، کاملینا، آفتابگردان، کنجد و کلزا اشاره کرد. کنجاله یا تفاله، بازمانده جامدی است که پس از روغن کشی از دانههای روغنی به جا می‌ماند. کنجاله دانه های روغنی به دلیل تامین پروتئین مورد نیاز دام و طیور کاربرد فراوانی در جیره نویسی دارند.
بررسی آمارهای گمرک نشان می دهد میزان واردات روغن خوراکی به کشور در سال ۱۴۰۰، بیش از ۱.۹ میلیون تن بوده که معادل ۲.۴ میلیارد دلار است و از طرفی در همین سال حجم واردات دانه سویا برابر با ۲.۲ میلیون تن و کنجاله سویا نیز ۲.۳ میلیون تن بوده است که به ترتیب ارزشی برابر با ۱.۴ میلیارد دلار و ۱.۲ میلیارد دلار دارند.
تدوین طرح خوداتکایی در دانه های روغنی به منظور کاهش واردات
از سال ۱۳۹۴ وزارت جهاد کشاورزی به منظور کاهش وابستگی کشور به واردات دانه های روغنی، طرحی با عنوان خوداتکایی دانههای روغنی تدوین کرد که هدف اصلی آن حمایت از تولید کلزا و افزایش تولید داخلی این محصول بوده است. پس از اجرای این طرح میزان تولید کلزا در کشور از ۵۸ هزار تن در سال ۹۴ به حدود ۴۰۰ هزار تن در سال ۹۸ رسید و افزایش چشم گیری داشت.
علیرضا مهاجر مجری سابق طرح خوداتکایی دانه های روغنی در کشور در خصوص این طرح گفت بیشترین تمرکز ما روی محصول کلزا است، چرا که این دانه در پاییز کشت می‌شود و از نزولات جوی استفاده می‌کند، بنابراین به حل بحران کم آبی کشور نیز کمک خواهد شد.[۱]
اعتراض کشاورزان نسبت به قیمت خرید تضمینی کلزا
از دلایل رشد تولید کلزا سازگاری این محصول با اقلیم کشور است از سوی دیگر قیمت خرید تضمینی کلزا در سال های اولیه ی طرح خوداتکایی دانه های روغنی بیش از ۲ برابر قیمت گندم بود و همین امر باعث تشویق کشاورزان به تولید کلزا و رعایت تناوب کشت کلزا و گندم شده بود.
همانطور که در نمودار نیز مشخص است، در سال جاری علیرغم افزایش قابل توجه قیمت خرید تضمینی گندم اما قیمت خرید تضمینی کلزا به صورت متناسب با قیمت گندم افزایش نیافته است تا باعث اعتراض کشاورزان شود.
علیرضا عباسی نایب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس در خصوص وضعیت قیمت خرید تضمینی دانه کلزا برای سال ۱۴۰۱ گفت: اعتراض کشاورزان کلزاکار کاملا به حق است زیرا طبق روال سال های گذشته تفاوت قیمتی این دو محصول باید بیش از ۲ برابر می بود.
ابلاغ سیاست حمایت از تولید سویا توسط وزارت جهاد کشاورزی
حال در چنین شرایطی در تاریخ ۱۴۰۱/۰۲/۰۵ وزارت جهاد کشاورزی اقدام به تصویب سیاست حمایت از تولید سویا در کشور کرده است. تصویب چنین طرح حمایتی در شرایطی که تکلیف قیمت کلزا و سیاست های حمایت از تولید این محصول نامشخص است، نشان دهنده بی برنامگی وزارت جهاد کشاورزی در جهت دهی به تولید محصولات اساسی دارد.
طبق تصمیم وزارت جهاد کشاورزی به منظور ایجاد انگیزه در کشاورزان برای توسعه سطح زیر کشت و عملکرد در واحد سطح(هکتار) در محصول سویا، دولت موظف شد در قالب کشت قراردادی تا سقف ۲۰۰ میلیون تومان به کشاورزان تولیدکننده سویا در سال ۱۴۰۱ یارانه کاشت به طور مستقیم و بلاعوض پرداخت نماید.[۲]
این در حالی است که بررسی ها نشان می دهد ایران امکان تولید انبوه دانه سویا را باتوجه به بذور موجود در کشور ندارد و برای تولید این محصول در استان های شمالی کشور، کشاورزان باید از تولید سایر محصولات اساسی نظیر برنج صرف نظر کنند.
حمایت از تولید کلزا نسبت به سویا اولویت بیشتری دارد
اتخاذ سیاست حمایت از کشت سویا در زمانی رقم خورده است که کشاورزان نسبت به بی توجهی مسئولان برای تعیین قیمت مناسب کلزا اعتراض دارند و این مسئله می تواند باعث بی اعتمادی کشاورزان نسبت به برنامه های دولت شود.
به همین منظور انتظار می رود دولت توجهات لازم را به کشت دانه روغنی کلزا نیز داشته باشد. قیمت خرید تضمینی این محصول را درست تعیین کرده و از سایر ابزارهای حمایتی برای رشد تولید این محصول نیز استفاده کند.
پینوشت:
[۲] خبرگزاری صدا و سیما؛ کد خبر: ۳۴۳۱۰۹۳
انتهای پیام/ کشاورزی
