مسیر اقتصاد/ کشاورزی، در کنار تولیدات صنعتی و نفت از جمله ارکان مهم اقتصاد سوریه به شمار می‌رود. شاید به جرات بتوان گفت عاملی که در زمان جنگ داخلی باعث پایداری مردم سوریه و پس از جنگ، موجب بازگشت آوارگان و تقویت ثبات در کشور شد، اشتغال بسیاری از مردم به شغل کشاورزی بود.
گفتنی است پنبه در کنار گندم و زیتون از جمله محصولات مهم تولیدی سوریه در بخش کشاورزی است. سوریه تنها کشور عربی صادرکننده پنبه به کشورهای عربی و سایر کشورهای جهان بوده است و پنبه این کشور از مرغوب‌ترین پنبه‌های جهان به حساب می‌آید که این امر ظرفیت‌های متعددی برای همکاری ایران با سوریه ایجاد می‌کند.
همکاری ایران و سوریه در تولید پنبه
ایران علاوه بر صادرات محصولات کشاورزی و تامین بخشی از نیاز کشورهای محور مقاومت در بخش کشاورزی، توانایی این را دارد که با تمرکز بر ظرفیت‌های بخش کشاورزی و قابلیت‌های صادراتی در این کشورها، از یک سو به تقویت توان تولیدی آن‌ها در این حوزه بپردازد و از سوی دیگر، بخشی از نیاز خود را مرتفع سازد.
در همین راستا ظرفیت‌های متعددی در کشور سوریه وجود دارد که تا به امروز مغفول مانده است و از آن جمله، تولید و فرآوری پنبه است.
ظرفیت تولید پنبه در سوریه و میزان نیاز ایران به واردات
آمارها نشان می‌دهند سوریه در پنج سال منتهی به جنگ، به طور میانگین سالانه در حدود ۴۰۰ میلیون دلار پنبه صادر می‌کرده است که این رقم در سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ به میانگین ۱۲۰ میلیون دلار رسیده است و افزایش آن با زیر کشت رفتن زمین‌های دیگر، قابل تحقق است.[۱]
از سوی دیگر، به نقل از محمد شفیع ملک‌زاده؛ رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی، نیاز ایران به واردات پنبه طی سال‌های اخیر افزایش داشته است، به طوری که اکنون ۶۰ تا ۷۰ درصد نیاز کشور از طریق واردات تامین می‌شود.[۲]
ایران از چه کشورهایی پنبه وارد می‌کند؟
در سال‌های اخیر برخی سیاست‌ها باعث افزایش نیاز ایران به واردات پنبه شده است. این امر در برخی مواقع اشتغال تولیدکنندگان پنبه در داخل را نیز با چالش روبرو کرده و آن‌ها را به سمت تولید دیگر محصولات سوق داده است. اما آنچه مسلم است اینکه در شرایط کنونی، حتی اگر راهبرد اصلی تأمین نیاز پنبه از طریق تولید داخلی باشد، نیاز ایران به واردات پنبه دست کم تا چندین سال ادامه خواهد داشت و همین امر، توجه به واردات هدفمند در کنار تقویت توان داخل را ضرورت می‌بخشد.
طبق آمار گمرک، ایران تاکنون به طور جدی به واردات پنبه از سوریه نپرداخته و دیگر کشورهای آسیایی و اروپایی را برای تامین نیاز خود برگزیده است؛ کشورهایی مانند هند، آذربایجان و کره جنوبی، که بعضاً در تقابل اقتصادی با جمهوری اسلامی هستند و از سیاست‌های اقتصادی آمریکا بر علیه ایران به طور کامل تبعیت می‌کنند و نیز کشورهایی مانند لیختن‌اشتاین که مناسبات سیاسی، اقتصادی ویژه‌ای با ایران ندارند، از جمله مبادی وارداتی پنبه ایران محسوب می‌شوند.
در جدول زیر آمار واردات پنبه ایران بر اساس اطلاعات گمرکات دیگر کشورها، آورده شده است.
این در حالی است که قیمت فروش پنبه در سوریه بسیار پایین‌تر از کشورهای اخیر است و می‌توان به همکاری مشترک با سوریه در تولید پنبه به چشم فرصتی دوجانبه برای هر دو کشور نگاه کرد. سرمایه‌گذاری در کشت و تولید پنبه و تاسیس کارخانه مشترک تصفیه پنبه از جمله مواردی است که می‌تواند به تقویت اقتصاد محور مقاومت منتهی شود و هر دو کشور را از آسیب تحریم‌ها در امان بدارد.
با این همه، سوال اینجاست که چرا باید درآمد ارزی کشور به نفع اقتصادهای دنبال کننده آمریکا هزینه شود و چرا هنوز نظام متقنی برای برقراری روابط تجاری با دیگر کشورها و حدود این روابط طراحی نشده است.
پی‌نوشت:
[۱] پایگاه اطلاعاتی TradeMap.
[۲] خبرگزاری تسنیم؛ کد خبر ۲۰۷۸۶۵۰
انتهای پیام/ اقتصاد بین‌الملل
