به گزارش مسیر اقتصاد ابزار مالی اینستکس در ژانویه سال ۲۰۱۹ توسط آلمان، فرانسه و انگلیس تأسیس شده است که قرار بود بر خلاف تحریم‌های آمریکا تجارت میان ایران و اروپا را فعال کند. طبق اعلام وزارت خارجه آلمان یکسال بعد نیز اولین معامله در این ابزار پردازش خواهد شد.
اینستکس نماد تلاش بی‌فایده اروپا برای استقلال استراتژیک از آمریکا
شاید همه این مسائل فنی به نظر برسد اما اینستکس نمونه ای از بیهوده بودن تلاش های اروپا برای استقلال استراتژیک از آمریکا است. از زمان خروج ترامپ از برجام در ماه می سال ۲۰۱۸، کشورهای اروپایی تلاش کرده اند پاسخ مناسبی به این اقدام بدهند.
از طرفی آمریکا با اعمال مجدد تحریم ها و از طریق تحریم‌های ثانویه، معاملات کشورها با ایران را تحت محدودیت قرار داده است. بنابراین یکی از مهمترین اهداف برای دستیابی به استقلال استراتژیک در روابط بین الملل، دستیابی به ظرفیت معاملات مالی مستقل است که اروپا را به سمت ایجاد اینستکس هدایت کرده است.
اینستکس بخشی از سیستم معاملاتی است که برای جلوگیری از وضع تحریم های آمریکا در نظر گرفته شده است. هدف این است که این ابزار مالی از پرداخت مستقیم مبادلات میان شرکت های اروپایی و ایرانی در هنگام تجارت با یکدیگر جلوگیری کند. بر اساس این سیستم تهاتری لازم نیست پول بین ایران و اروپا تبادل شود.
اینستکس و شرکت همتای آن که در ایران مستقر است، ارزش محموله ها از ایران به اروپا و برعکس را ثبت می کنند و مبلغ وجه مناسب جهت تبادل میان صادرکنندگان و واردکنندگان را سامان می دهد.
اعتراف مقامات آلمانی به عدم امکان عملیاتی شدن اینستکس
اینستکس در حالی که روی کاغذ کار می کند، تحقق آن در دنیای واقعی سخت است. سیاستگذاران آلمانی اکنون به شرط اینکه ناشناس باقی بمانند، آزادانه اعتراف می کنند که مشکلات فنی عملیاتی شدن این ابزار مالی را دست کم گرفته بودند.
اینستکس برای اولین بار در سپتامبر ۲۰۱۸ توسط نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور خارجه معرفی شد و برای نخستین بار قرار بود به عنوان یک مؤسسه اروپایی تأسیس شود. اما بعدها به دلیل نگرانی های حقوقی و سیاسی، به یک شرکت خصوصی میان انگلیس، آلمان و فرانسه و به میزبانی پاریس تبدیل شد. پس از آن به دلیل تهدیدات آمریکا، یافتن کارکنان مورد نیاز برای این شرکت با سختی مواجه شد. این ابزار مالی در ژانویه سال ۲۰۱۹ ایجاد شد.
اکنون یکسال بعد از آماده شدن اینستکس جهت انجام اولین معامله خود، به نظر می رسد لحظه بزرگ برای اروپا جهت سرپیچی از رویکرد آمریکا در قبال ایران فرا رسیده است. اما در واقعیت با نگاه سخنان وزیر امور خارجه آلمان می توان پی برد که صدای محافل سیاست خارجی آلمان کاملاً آشفته است.
اولین معامله در اینستکس آزمایشی خواهد بود
گفته می شود که اولین معامله یک مورد آزمایشی است. مقامات آلمانی از ذکر مقدار دقیق معامله خودداری کرده اند اما گفته اند مبلغ آن کمتر از یک میلیون یورو است و در قبال حمل کالاهای پزشکی تولید شده توسط یک شرکت آلمانی است. اما کماکان از ذکر نام شرکت های صادرکننده امتناع شده است.
تحت فشارها و تهدیدهای دیپلماتیک مداوم آمریکا، اینستکس از مطرح شدن تحت عنوان ترویج کننده سیاست خارجی مستقل اروپا به شرکتی که تحت تدابیر محرمانه قرار است کمتر از یک میلیون یورو کمک بشردوستانه به ایران ارسال کند، تقلیل یافته است. در نتیجه، وضعیتی که قبلاً در آن اروپا به صورت یک ناسازگار در برابر یک قلدر ایستاده بود، مدت هاست که از بین رفته است.
احساس ناتوانی اروپا در برابر خطوط قرمز تعیین شده توسط آمریکا
درس های تلخ آموخته شده توسط اروپا از آزمایش اینستکس یک بار دیگر نشان می دهد که اجرای سیاست خارجی مستقل در دنیای دلاری که آمریکا از آن به عنوان سلاح استفاده می کند، تا چه حد دشوار است. سیاستگذاران اروپایی هم احساس نیاز شدید و هم احساس ناتوانی کامل دارند که حل کردن این دو برای آن ها راحت نیست.
در حال حاضر به نظر می رسد که سیاستگذاران خارجی آلمان به دلیل نداشتن گزینه های بهتر و ترس از تلافی در صورت خارج شدن از خطوط قرمز، حاضر هستند با همین شرایط ادامه دهند. البته در صورت انتخاب مجدد ترامپ، اروپا ممکن است به یک نکته مهم برسد که خطر نزدیکی به آمریکا از خطر رها شدن از آن بیشتر است.
در همین راستا چین و روسیه مدت هاست که در کاهش وابستگی خود به دلار آمریکا و انجام معاملات در کانال های مالی تحت سلطه آمریکا تلاش می کنند.
منبع: روزنامه نیویورک تایمز plink.ir/GQOl9
انتهای متن/ اقتصاد بین‌الملل
