به گزارش مسیر اقتصاد ایران طی چند سال اخیر با تغییرات شدید آب و هوایی، کاهش بارندگی، فرسایش خاک و خشکسالی مواجه شده است؛ به همین دلیل لزوم اجرای عملیات آبخیزداری برای حل این مشکلات و افزایش ذخایر آب های زیر زمینی از اهمیت وافری برخوردار است.
از مهمترین روش های اجرای عملیات آبخیزداری، کاشت و حفظ پوشش گیاهی به منظور نفوذ آب باران در سطح خاک است؛ به همین منظور، کارشناسان سرمایه گذاری دولت در طرح‌های آبخیزداری و واگذاریِ آن به بخش خصوصی را مهمترین راهکار حفظ پوشش گیاهی می دانند.
یکی از زمینه های سودده برای ورود بخش خصوصی به اجرای عملیات آبخیزداری و حفظ جنگل ها و مراتع توسعه کشت گیاهان دارویی است. جنگل‌ها، حوضه های آبخیز و مراتع شمال کشور سوای دارا بودن درختان و علفزارها، منبعی غنی از گیاهان دارویی هستند که تاکنون به‌خوبی شناسایی و به کار گرفته نشده اند و بهره‌برداری از آن اغلب با همان روش‌های قدیمی انجام می‌گیرد.
بر اساس گزارش سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل متحد (فائو)، ارزش تجارت جهانی گیاهان دارویی که هم اکنون در حدود ۱۰۰ میلیارد دلار در سال است، در سال ٢٠٥٠ میلادی به رقم ۵۰۰ میلیارد دلار خواهد رسید.
ظرفیت بالای ایران برای توسعه کشت گیاهان دارویی
ایران نیز با آب و هوای گوناگون و شرایط اقلیمی مختلف و منابع غنی (حدود ۸ هزار گونه گیاهی) بدون شک در ردیف اول کشورهای تولید کننده گیاهان دارویی و فراورده های آن می تواند قرار گیرد.
وجود ۸۶۹۰ هزار هکتار اراضی دیم در کشور، اختلاف درجه حرارت ۵۰ درجه سانتی گراد، وجود اراضی ساحلی، کویری، کوهستانی و برخورداری از تنوع گونه های زیستی و اختصاص بسیاری از گیاهان دارویی به سرزمین ایران، همگی ویژگی هایی هستند که در مقایسه با سایر تولید کنندگان استعداد بالقوه ای را برای تولید انواع گیاهان دارویی در سطح وسیع و گسترده فراهم آورده است.
با این وجود کشورمان با دارا بودن تنوع گیاهی ۳ برابر قاره اوپا و داشتن ۱۱ اقلیم از ۱۳ اقلیم موجود جهان هم اکنون تنها ۶۰۰ میلیون دلار از تجارت جهانی گیاهان دارویی را به خود اختصاص داده است که از این مقدار نیز بخش عمده‌ای مربوط به صادرات زعفران به میزان ۲۵۰ تا ۴۵۰ میلیون دلار است که به طور عمده در شهرستان قائن در استان خراسان جنوبی کشت می‌شود.
توسعه کشت این گیاهان در کشور علاوه بر جلوگیری از فرسایش خاک، نفوذ آب ناشی از بارندگی در زمین های دیم و حفظ مراتع به تامین معیشت بسیاری از روستاییان و عشایرها کشور کمک می کند.
بنابراین استفاده از این پتانسیل بالقوه می توانند بخشی از نیاز کشور را برای نیل به اهداف یاد شده تامین نماید. بسیاری از کشورها از جمله کشورهای آلمان ، انگلستان ، سوئیس و ژاپن استفاده از گیاهان دارویی را در سطح وسیعی در برنامه های تولیدی خود قرار داده اند.
ضروری است با توسعه کشت گیاهان دارویی در کشور علاوه بر مصارف گسترده داخلی و صادرات آن، زمینه ورود بخش خصوصی به اجرای عملیات های آبخیزداری در کشور فراهم شده و از این طریق سفره های آب زیر زمینی سیراب شوند. در این زمینه باید دولت شرایط را برای حضور بخش خصوصی تسهیل نماید.
