به گزارش مسیر اقتصاد تعداد سدهای تا سال گذشته به ۶۱۴ عدد رسیده است و با مقایسه این تعداد سد با تعداد سدهای ساختهشده در قبل از انقلاب، تعداد سدهای کشور ۳۰۰۰ درصد رشد داشته است؛ همچنین جمهوری اسلامی ایران در یک دوره ۴۰ ساله توانسته است ظرفیت تولید انرژی برقابی خور را ۱۱ هزار درصد ارتقا دهد.
این گزارش که بر پایه آمارهای شرکت مدیریت منابع آب ایران تهیه شده، مبین آن است که ظرفیت نگهداری منابع آبی کشور بسیار بالاتر رفته است که این مهم میتواند در شرایط بحرانی کشور و کمبود آب، به کمک دولت و ملت ایران بیاید.
همچنین باید اضافه نمود که ظرفیت سدهای مخزنی کشور در این ۴۰ سال ۳۰ برابر شده است و به زبان آماری ۲۹۰۰ درصد در این حوزه پیشرفت داشتهایم.
ضرورت مدیریت آب در ایران
کشور ایران به دلیل قرار گرفتن در منطقه خشک جهان با چالشهای جدی در خصوص کمآبی در مسیر توسعه خود مواجه است.
متوسط بارش سالانه در کشور ما ۲۵۰ میلیمتر است و این میزان یکسوم متوسط بارندگی جهان است. در دشتهای مرکزی ایران این رقم به ۵۰ میلیمتر میرسد.
از این روست که اصول مهندسی و بهینهسازی آب و آبیاری در کشور از مهمترین مسائل توسعه پایدار کشور است.
نهضت سدسازی پس از انقلاب اسلامی
با وقوع انقلاب اسلامی صنعت سدسازی در کشور وارد مرحله جدیدی گردید و صنعت آب کشور ایجاد خودکفائی در این زمینه را هدف بزرگ و متعالی خود قرار داد.
با فراهم شدن زمینههای مختلف و با شروع برنامه اول (۱۳۶۸) توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور، بر اساس ظرفیتسازی که در کلیه ابعاد مورد نیاز این صنعت انجام گرفت، گامهای اساسی بزرگ و شجاعانهای برداشته شد.
مهار آبهای سطحی و توسعه بهرهبرداری از منابعی که بدون مصرف از دست میروند، بهطور بارزی در سرلوحه برنامههای توسعه اجتماعی-اقتصادی کشور قرار گرفت.
تلاشهای گستردهای از سوی وزارت نیرو صورت گرفت تا جایی که آمار سدهای احداثشده طی دو دهه پس از پیروزی انقلاب از ۱۹ سد به ۲۷۶ سد افزایش یافت.
نکته مهم در این بین خودکفایی مهندسی صنعت سدسازی و شبکه آبیاری و زهکشی است و هماکنون، کلیه مراحل مطالعه طراحی، نظارت، ساخت، مدیریت و بهرهبرداری از سدهای مخزنی به دست مهندسین ایرانی صورت میگیرد.
وضعیت امروز سدهای ایران
بر اساس آمارهای شرکت مدیریت منابع آب ایران تا سال ۱۳۵۷ صرفاً ۱۹ سد در پهنای ایران به بهرهبرداری رسیده بود؛ اما با این وجود که کشور پس از انقلاب اسلامی درگیر جنگی تمامعیار با عراق شده بود و به لحاظ اقتصادی در شوک قرار داشت، تا سال ۱۳۶۵ توانست تعداد سدهای خود را به ۱۰۰ عدد برساند.
این آمارها همچنین مبین پیشرفت خیرهکننده ایران در سالهای بعد است؛ آنچنانکه در سال ۱۳۹۵ تعداد ۲۷۶ و در سال ۱۳۸۵ تعداد ۵۲۷ و در سال ۱۳۹۵ تعداد سدهای بهرهبرداری شده به ۶۱۴ عدد رسیده است.
این آمار نشاندهندهی این مطلب است که تعداد سدهای کشور در این دورهی ۴۰ ساله جمهوری اسلامی ۳۲ برابر افزایش پیداکرده و ایران توانسته است در این دوره پیشرفت بیش از ۳ هزار درصدی را برای خود در عرصه سدسازی به ثبت برساند.
در حال حاضر کشور ایران سومین کشور برتر سدساز در دنیا است و پس از کشور چین، ایران تنها کشوری است که بیشترین تعداد سد را در مدت ۳۰ سال ساخته و یا در دستساخت دارد.
همچنین علاوه بر توان اجرایی، کشور ما به لحاظ ظرفیتهای فنی تولید علم و ارائهی مقالات علمی درزمینه ی سدسازی نیز سومین کشور برتر دنیا پس از کشورهای چین و ترکیه محسوب میشود.
آثار سدسازی در صنعت آب و برق کشور
حجم کل مخازن ایران تا سال ۱۳۵۷ حدود ۱۳۴۰۴ میلیون مترمکعب بوده است که این مورد در سال ۱۳۹۵ به ۴۷۳۳۶ میلیون مترمکعب رسیده است و نشان از آن دارد که حجم کل مخازن ۳.۵ برابر شده است و ۲۵۳ درصد پیشرفت داشته است.
پیشرفت در حوزه سدسازی محدود به مدیریت آب نبوده است و با توجه به درگیر ساختن بخشهای دیگر اقتصاد به خود موجب رونق کشاورزی، گردشگری و صنعت برق در ایران شده است.
اثرات جانبی پیشرفت سدسازی درباره برق بسیار قابلتوجه است و ظرفیت اسمی نیروگاههای برقابی از ۱۸۰۴ مگاوات در سال ۱۳۵۷ به ۲۱۰۰۰۶ مگاوات در سال ۱۳۹۵ رسیده است که نمایشگر ۱۱۶ برابر شدن تولید برق کشور از نیروگاههای برقابی است.
این آمار پیشرفت خیرهکنندهی یازده هزار درصدی تولید انرژی برقابی در کشور را نشان می دهد.