روز چهارشنبه دهم آبانماه رهبر معظم انقلاب در دیدار خود با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه فرمودند: «بدون توجه به تبلیغات منفی دشمنان برای تضعیف روابط کشورها، می‌توانیم تحریم‌های آمریکایی‌ها را با روش‌هایی از جمله حذف دلار و جایگزین کردن پول ملی در معاملات اقتصادی دو یا چند جانبه، بی‌اثر و آمریکا را منزوی کنیم.»
به گزارش مسیر اقتصاد بعد از انتشار این خبر و تأکید مقام معظم رهبری بر حذف دلار جهت بی اثر کردن تحریم ها، بحث انعقاد پیمان های پولی دوجانبه و جایگزین کردن ارزهای ملی به جای دلار به اخبار داغ رسانه ها تبدیل شد و شخصیت های سیاسی و کارشناسان، بر این مهم به عنوان راهکاری برای بی اثر کردن تحریم ها تاکید کردند.
در این میان بعضی مسئولین، جایگزین نمودن یورو با دلار را به عنوان اقدامی که دولت و بانک مرکزی پیش از این نیز به آن اهتمام داشته و در دستور کار داشته اند، مطرح کردند. به عقیده این عده برای کاهش وابستگی به دلار و انجام تجارت بین المللی می توان از یورو استفاده کرد و این مهم مدتی است در دستور کار قرار دارد.
یورو تحت اختیار اتحادیه اروپا است
اما نکته ای که باید مورد توجه قرار گیرد این است که همانطور که دلار ارز مختص آمریکا بوده و تحت سلطه و اختیارات این کشور است، یورو نیز ارز واحد اتحادیه اروپا بوده و تحت اختیارات این اتحادیه قرار دارد.
بدین معنی که استفاده از یورو برای عملیات پرداخت و تسویه مبادلات تجاری با هر کشوری، به اجازه بانک مرکزی اتحادیه اروپا نیاز دارد. در نتیجه این اتحادیه نیز می تواند همانند آمریکا در موارد لازم بر سر راه مبادله با این ارز مانع ایجاد نماید.
استفاده از یورو به جای دلار نباید برنامه دائمی کشور باشد
البته این به معنی عدم استفاده از یورو نیست؛ در شرایط حال حاضر کشور، استفاده از یورو در تجارت با کشورهای اروپایی روشی مناسب بوده و در رفع احتیاجات پرداخت های تجاری می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
اما استفاده از این ارز به عنوان شیوه دائمی پرداخت و جایگزین دلار در تمامی مبادلات ایران با طرفین تجاری اش همان خطرات احتمالی مشابه استفاده از دلار را داشته و استقلال عملیات مالی بین المللی کشور را از بین می برد.
استفاده از ارزهای ملی در تجارت اولویت دارد
استفاده از یورو در مبادلات تجاری کشور روش مشابه پیمان های پولی دوجانبه نیست؛ چراکه پیمان های پولی سازوکاری است که در آن ارز واسطی از قبیل دلار و یورو در آن حذف شده و به جای آن از ارز ملی دو کشور طرف تجاری استفاده می شود.
در مقایسه با استفاده از ارزهای ثالثی از قبیل یورو به جای دلار جهت مبادلات تجاری، پیمان های پولی راهکار دائمی در تجارت با کشورها و بی اثر نمودن تحریم ها است. در این روش ارز خاصی از قبیل دلار و یورو که تحت سلطه و اختیارات کشورهای دیگر هستند، به عنوان ابزار پرداخت در عمده مبادلات کشور مورد استفاده قرار نمی گیرد.
نکته دیگر اینکه لزوم تنوع بخشی به ابزارهای پرداختی کشور در تجارت بین المللی نیز ایجاب می کند که وابستگی صرف به یک روش پرداختی کاهش یابد و از راهکارهای متعددی جهت انجام مراودات تجاری با سایر کشورها استفاده شود. پیمان پولی یکی از راهکارهای اساسی تنوع بخشی به روش پرداخت های بین المللی است.
بنابراین پیش از هر اقدامی جهت استفاده از یورو برای جاگزین با دلار، باید به تجربیات گذشته دلار که کشور را تحت تهدیدات و تحریم های متعددی قرار داده است توجه کرد تا از خطرات احتمالی ایجاد شده جلوگیری شود.
