به گزارش مسیر اقتصاد در حال حاضر لایحه افزایش تعداد مناطق آزاد که از سوی دولت ارائه شده در مجلس شورای اسلامی در حال بررسی است. از این رو در روز های اخیر کارشناسان و فعالین اقتصادی کشور به ارائه نظرات خود در زمینه الزامات افزایش تعداد مناطق آزاد و همچنین سازوکارهای لازم برای بهبود کیفیت مناطق آزاد فعلی اظهار نظر می کنند.
مناطق آزاد به پایگاه واردات کالا تبدیل شده اند و افزایش تعداد آن ها به صلاح کشور نیست
در همین راستا ابراهیم جمیلی، رئیس خانه اقتصاد ایران، در خصوص افزایش مناطق آزاد گفت: با وجود شرایط فعلی کشور، افزایش مناطق آزاد به هیچ عنوان به صلاح نیست؛ در واقع هیچ کشوری همچون ایران، مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ندارد و قرار نیست که همه سیستم‌های کشور خود را به پایگاه‌هایی تبدیل کنیم که به واردات بیشتر منجر شود.
وی با بیان این پرسش که کدامیک از مناطق آزاد ایران به محلی برای صادرات کالا تبدیل شده است، گفت: مناطق آزاد تبدیل به مناطقی برای تجارت چمدانی شده است که حتی عوارض و حقوق گمرکی هم پرداخت نمی‌کنند؛ بیشترین پارچه، لوازم آرایشی و موبایل از طریق این مناطق وارد می‌شود؛ همچنین بیشترین قاچاق مسافری نیز از این مناطق صورت می‌گیرد.
قانون افزایش تعداد مناطق آزاد نیازمند تجدید نظر است
رئیس خانه اقتصاد ایران با اشاره به اینکه در قانون مناطق آزاد باید تجدید نظر صورت گیرد تا دست کم میزان صادرات این مناطق به میزان واردات برسد، اظهار داشت: منظور از صادرات، صادراتی است که از خود مناطق آزاد اتفاق بیفتد. نه آنکه از سرزمین اصلی به آنجا برود و از آنجا صادر شود؛ در واقع منظور صادراتی است که ارزش افزوده داشته باشد.
وی با بیان اینکه مونتاژ کردن کالاها در مناطق آزاد و سپس صادر کردن آن‌ها تولید نیست، خاطرنشان کرد: یک سری کالاهای صنعتی به مناطق آزاد وارد و سپس مونتاژ می‌شود و در نهایت به سرزمین اصلی می‌آید؛ درحالیکه نمی‌توان اسم این فرآیند را تولید گذاشت.
تعداد مناطق آزاد بیش از حد نیاز است
جمیلی با اشاره به اینکه تعداد مناطق آزاد از حد نرمال بالاتر است و نباید در این بخش سرمایه‌گذاری شود، عنوان کرد: اگر قرار است در مناطق محروم سرمایه‌گذاری صورت گیرد، باید فکر جدید و اساسی صورت گیرد؛ به عنوان نمونه اگر قرار است که مناطق مرزی و محروم توریستی شوند، بهتر است که مشوق‌هایی قرار داده شود تا سرمایه‌گذار، اشتغال پایدار ایجاد کند.
رئیس خانه اقتصاد ایران همچنین در خصوص لایحه افزایش مناطق آزاد در مجلس گفت: رای‌گیری درباره افزایش مناطق آزاد باید از فضای احساسی خارج و به فضای عقلانی وارد شود. اگر نمایندگان دنبال این هستند که در حوزه انتخابیه خود، شرایط خوبی شکل دهند، مشوق‌های سرمایه‌گذاری را بالا ببرند و بدانند که مناطق آزاد راهکار نیست.
جمیلی ادامه داد: در واقع باید پتانسیل‌های هر منطقه ارزیابی شده و سنجیده شود که استعداد هر منطقه برای چه کاری مناسب است و در همان مکان سرمایه‌گذاری لازم لحاظ شود؛ به این ترتیب اشتغال پایدار نیز شکل خواهد گرفت.[۱]
رفع مشکلات موجود بر ایجاد مناطق آزاد جدید اولویت دارد
به گزارش مسیر اقتصاد دلیل عدم موفقیت مناطق آزاد در تحقق اهداف تعیین شده وجود سازوکارهای معیوب و برخی مشکلات حاشیه‌ای بوده است که گریبان این مناطق را گرفته است. در واقع معافیت‌هایی که در این مناطق اعمال می‌شود، در کنار خلأهای قانونی و عدم نظارت و اجرای درست قوانین، موجب شده‌است این مناطق بیش از آنکه در تحقق اهداف تعیین شده موفق ظاهر شوند، موجبات سوءاستفاده افرادی را فراهم کنند که به دنبال اهدافی چون فرار از مالیات، قاچاق کالا، واردات بی رویه و دیگر اهداف نظیر آن‌ها، بدون ایجاد شغل و سرمایه‌گذاری مناسب در این مناطق هستند.
ایجاد و توسعه مناطق آزاد و ویژه اقتصادی چنانچه در بند یازدهم سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی به آن اشاره شده، می‌تواند موجبات انتقال فناوری‌های پیشرفته، گسترش و تسهیل تولید، صادرات کالا و خدمات و تأمین نیازهای ضروری و منابع مالی از خارج را فراهم آورد؛ اما تحقق این اهداف مستلزم ایجاد زیرساخت‌ها و امکانات مناسب به نحوی است که امتیازات در نظر گرفته شده به تولیدکنندگان واقعی برسد و امکان سوءاستفاده از آن‌ها به حداقل رسیده باشد. در شرایط فعلی این شرایط آن طور که باید فراهم نیست.
بنابراین لازم است دولت ابتدا تمرکز خود را بر رفع مشکلات مطرح شده معطوف نماید تا ظرفیت‌های مناطق آزاد و ویژه موجود به درستی شکوفا شده و مورد استفاده قرار بگیرند و پس از آن اقدام به افزایش کمی این مناطق نماید.
پینوشت:
[۱] http://www.ilna.ir/fa/tiny/news-557415
شما از مناطق ازاد برداشت غلط و سیاسی دارین چرا که امروزه صادرات و واردات مکمل یکدیگرند.نشستی پشت صندلی راحت و از دنیای بیرون خبری نداری.متاسفم برای کارشناسی بدون مطالعه ات
فعلا که یک گزارش مثبت هم تاکنون از اینها منتشر نشده است. آمارها هم نشان میده این مناطق فقط واردات را زیاد کرده اند
ما بالاخره بعد از چهل سال نفهمیدیم تو ایران مسولان باهم چه مشکلی دارند که عده ای بر نعل و عده ای بر میخ میزنند
گروهی میگن مناطق آزاد تجاری خوبه آنطرف گروهی مخالف و شمشیر به کمر بسته و میگن نه .
آخر سر ما نفهمیدیم حسن رضا را زد یا رضا حسن را