به گزارش مسیر اقتصاد (مسیر اقتصاد)، بارندگی شدید و به راه افتادن سیلاب در روزهای گذشته خسارات بسیاری را به مردم استانهای گلستان، خراسان رضوی و گیلان وارد کرده است.
آبخیزداری راهکار مقابله با سیلاب در جهان
بسیاری از کشورها برای به حداقل رساندن خسارات ناشی از سیل، به اقدامات متعددی روی می آورند که یکی از این اقدامات عملیات آبخیزداری می باشد.
به همین دلیل مهار و کنترل و کاهش خطرات ناشی از جریان سیلاب و به حداقل رساندن پیامدهای ناشی از سیل و در نهایت حفاظت از آب، موضوعی است که باید آن را در کاربست آبخیزداری جستجو کرد.
آبخیزداری چیست؟
به مديريت جامع، يكپارچه و هدفمند یک حوزه آبخيز ، آبخیزداری اطلاق می شود.
آبخيزداری مشتمل بر كليه اقدامات و برنامه های فنی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی و … از قبيل ارتقاء سطح فرهنگ و آموزش و ايجاد اشتغال و تأمين معيشت مردم ساکن مناطق آبخيز، تامين امكانات زيربنایی، خدماتی، بهداشتی و رفاهی، افزايش راندمان منابع آب، كشاورزي و دامپروري، کنترل فرسایش و سیلاب ها، بهبود پوشش گياهي طبيعي و حفاظت و بهره برداري اصولي از مراتع و جنگلها و … می باشد.
دريك جمله آبخيزداری به معنی مديريت جامع و علمی حوزه های آبخیز در راستای بهره برداری اصولی از سرزمين و كليه امكانات و پتانسيل ها برای رسیدن به توسعه متوازن و پايدار است.
آبخیزداری چگونه جلوی سیل را می گیرد؟
در عملیات آبخیزداری با احداث بندهای کوچک رسوب گیر و تاخیری، خشکه گیر در سرشاخه ها و آبراهه های فرعی، باعث کاهش سرعت آب شده و با افزایش زمان تمرکز جریان آب، باعث تعویق در به جریان افتادن سیلاب گردیده و حجم اوج سیلاب را کاهش می دهد.
از دیگر اقدامات اساسی که در عملیات آبخیزداری صورت می گیرد و می تواند در کاهش خسارات سیلاب موثر باشد، می توان به جلوگیری از چرای احشام و کشت و زرع، ایجاد و یا تقویت پوشش گیاهی، پلکانی کردن مسیل ها و رودخانه ها، انحراف مسیر رودخانه ها و در نهایت احداث سیل گیر اشاره کرد.
گفتنی است موضوع آبخیزداری به رغم تأکیدهای فراوانی که بر آن در کشورهای توسعه یافته وجود دارد، در ایران به خوبی مدیریت نمی شود.
موضوعی که بیشتر بر بهره برداری از منابع آب بر اساس توانمندی های مناطق مختلف تأکید دارد و در زمان هایی مثل بارندگی و سیل می تواند تغذیه سفره های زیرزمینی آب را دنبال کند.
ضعف وزارت کشاورزی در مدیریت آب
کارشناسان یکی از ضعف های عمده وزارت جهاد کشاورزی را ضعف مدیریت آبخوان ها و آبخیزداری در کشور می دانند؛ به همین دلیل یکی از برنامه های اساسی محمود حجتی، وزیر پیشنهادی دولت دوازدهم برای تصدی وزارت کشاورزی بحث آبخیزداری می باشد.
آبخیزداری یکی از موارد موجود در برنامه ششم توسعه در بخش کشاوزی نیز هست و پروژه های سال جاری وزارت کشاورزی که توسط ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی تکلیف شده است، تحت عنوان «اجرای عملیات آبخیزداری و حفاظت خاک در حوزه آبخیز سدها و حوزه های سایر مناطق به میزان ۸۰۰ هزار هکتار و تهیه و اجرای طرح کنترل کانون های بحرانی، فرسایش بادی و مقابله با بیابان زایی و ریزگردها به میزان ۲۲۰ هزار هکتار» به آن اشاره شده است.
امید است با توسعه و مدیریت آبخوان ها و آبخیزداری در کشور که یکی از اهداف اساسی برنامه ششم توسعه می باشد، شاهد کاهش خسارات جانی و مالی در زمان وقوع سیل باشیم.
