مسیر اقتصاد/ طرح مالیات بر عایدی سرمایه به منظور بررسی جزئیات در دستور صحن علنی مجلس قرار گرفته است. این طرح نسبت به نسخه اولیه تغییرات بسیاری کرده است که مهمترین آن اضافه شدن بستر اجرایی و نسخه تکمیلی سامانه مودیان است.
دو زیرساخت اصلی اجرای مالیات بر عایدی سرمایه
شیوه طراحی قانون مالیات بر عایدی سرمایه به‌گونه‌ای است که سامانه ملی املاک و اسکان کشور و نسخه تکمیلی سامانه مودیان موضوع قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان مصوب سال ۱۳۹۸ به عنوان زیرساخت‌های اجرایی این پایه مالیاتی است.
این دو سامانه با ایجاد ساز و کاری مناسب به رصد و زیر پوشش قرار دادن تمامی معاملات اقدام می‌کنند و هزینه معاملات غیرشفاف با بستر مالیات بر درآمد اتفاقی بالا می رود. به این معنا که معاملات خارج از فرآیند سامانه مودیان تا سقف مشخصی میتوانند غیرشفاف بمانند و بعد از آن با تحمل نرخ بالا از ناحیه مالیات بر درآمد اتفاقی تنبیه خواهند شد. در این باره در گزارشهای آتی به تفصیل بیشتری پرداخته خواهد شد.
پوشش تمامی رویدادهای مالی در نسخه تکمیلی سامانه مودیان
سامانه مودیان طبق قانون مصوب سال ۱۳۹۸ با هدف بهبود اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب شد. طبق این قانون باید برای تمامی معاملات و فعالیت‌های اقتصادی صورتحساب الکترونیکی مورد تایید سازمان امور مالیاتی صادر و یک نسخه از آن برای سازمان ارسال شود. این سامانه تنها معاملات مربوط به کسب و کار با کسب و کار (B to B) و کسب کار با مصرف کننده نهایی (B to C) را پوشش می‌دهد در حالی که با استقرار نسخه تکمیلی آن که در طرح مالیات بر عایدی سرمایه مجلس در جریان است معاملات مربوط به دو طرف مصرف کننده نهایی (C to C) و مصرف کننده نهایی و کسب و کار (C to B) را نیز پوشش می دهد و تمامی معاملات زیر چتر اطلاعاتی سامانه مودیان قرار خواهد گرفت.
برای پوشش همه معاملات باید قابلیت هایی به سامانه مودیان افزوده شود و دستگاهها و نهادها ملزم به انجام تکالیف مشخصی شوند. همچنین تعاریف جدیدی از اشخاص و فعالان اقتصادی در متن قانون ارائه خواهد شد که فرایند قانونی و اجرایی را تسهیل کند.
تعریف اشخاص تجاری و غیرتجاری در نسخه تکمیلی سامانه مودیان
بر اساس طرح مالیات بر عایدی سرمایه، اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی مشغول به فعالیت اقتصادی به عنوان «اشخاص تجاری» شناخته خواهند شد و سایر افراد «اشخاص غیرتجاری» هستند. متناسب با این تعاریف به هر شخص کارپوشه ای (پروفایل) اختصاص خواهد یافت که حساب یا حسابهای مشخصی به آن متصل است و تمامی فرآیندهای اقتصادی، مالی و معاملاتی اشخاص در آن منعکس خواهد شد.
بر اساس تصویر بالا و توضیحات زیر تعاریف و ارتباطات اشخاص، کارپوشه‌ها و حسابهای بانکی معین می‌شود:
اشخاص تجاری: اشخاص حقیقی ایرانی دارای فعالیت تولیدی، خدماتی یا بازرگانی، مشاغل و… و اشخاص حقوقی ایرانی و کلیه اشخاص حقیقی غیر ایرانی مقیم ایران و اشخاص غيرايراني مقيم خارج از ايران که در ايران داراي شعبه، نمايندگي يا کارگزاري هستند.
اشخاص غیرتجاری: اشخاص حقیقی داراي «کد ملي» يا «شماره اختصاصي اشخاص خارجي»
کارپوشه تجاری: پروفایل و صفحه مربوط به «اشخاص تجاری» در سامانه مودیان
کارپوشه غیرتجاری: پروفایل و صفحه مربوط به هر شخص غيرتجاري در سامانه مودیان
حساب بانکی تجاری: هرگونه حساب بانکي اعم از ارزي و ريالي متعلق به اشخاص تجاري
حساب بانکی غیرتجاری: هرگونه حساب بانکي اعم از ارزي و ريالي متعلق به اشخاص غيرتجاري
قواعد جدید و تکالیف دستگاهها و اشخاص چیست؟
متناظر با تعریف اشخاص تجاری و غیرتجاری و اختصاص کارپوشه به آنان، اشخاص و دستگاههای اجرایی باید اقداماتی را انجام دهند که تمامی مبادلات اقتصادی و رویدادهای مالی ثبت و ضبط شود.
طی این فرآیند کلیه تراکنش‌های واریزی به حساب اشخاص تجاری به جز مواردی مانند دریافت وام و… که «غیردرآمدی» محسوب می‌شوند، به عنوان درآمد فعالیت صاحب حساب تجاری در نظر گرفته می شود. کلیه اسناد تجاری نیز (نظیر چک) که میتوانند موجب ایجاد حق بر ذمه صادر کننده آن شوند، در صورتی که نهایتاً منجر به تراکنش مالی قطعی شود، در حکم تراکنش خواهد بود و جزو درآمد اشخاص محسوب خواهد شد.
در این راستا سازمان امور مالیاتی باید حسابهای بانکی تجاری و وجوه «غيردرآمدي» را به بانک مرکزی اعلام کند. همچنین دریافت پایانه فروش برای اشخاص تجاری، مشروط به ثبت نام در سامانه موديان است و اشخاص غیرتجاری نمی‌توانند پایانه فروش (کارتخوان و …) دریافت کنند.
ایجاد تناظر و تقاطع‌گیری اطلاعات تراکنش‌های بانکی و صورتحساب‌های الکترونیکی
یکی از اصلی‌ترین وظایف سامانه مودیان، صحت‌سنجی صورتحساب‌های الکترونیکی است که این کار با تقاطع‌گیری اطلاعات و ایجاد تناظر بین صورتحساب الکترونیکی و تراکنش بانکی انجام می‌پذیرد. در مورد اشخاص تجاری این کار به صورت پیش‌فرض و مبتنی بر قانون مصوب سال ۱۳۹۸ انجام می‌پذیرد. اما اشخاص غیرتجاری نیز باید برای معاملات خود تناظر برقرار کنند.
اشخاص غیرتجاری باید شناسه یکتای صورتحساب الکترونیکی را در کارپوشه غیرتجاری درج کنند و در صورت تقدم تراکنش نسبت به صدور صورتحساب، شناسه یکتای تراکنش را در صورتحساب الکترونیکی ثبت کنند.
مطالبات و تعاملات قبلی اشخاص چگونه شفاف می‌شود؟
مطالبات و تعاملات قبلی اشخاص برای کامل شدن فرایند صحت سنجی و تشخیص مالیات مورد نیاز است. لذا باید تمامی مطالبات اشخاص از یکدیگر تا قبل از استقرار بخش مورد نیاز سامانه مودیان برای این هدف (کارپوشه غیرتجاری ) مشخص شود.
در این راستا باید برای تمامی مطالبات اشخاص از یکدیگر از قبیل حسابهای دریافتنی تجاری و غیرتجاری، قرض، ودیعه، وثیقه و رهن و… صورتحساب الکترونیکی صادر شود.
اهم فعالیتها و تکالیف دستگاهها مبتنی بر طرح مالیات بر عایدی سرمایه در جدول زیر به اختصار آورده شده است:
در گزارشهای بعدی به سایر قواعد بستر اجرایی طرح مالیات بر عایدی سرمایه پرداخته خواهد شد.
انتهای پیام/مالیات
