دکتر احمد خانی مدیرکل راهبری شغلی کمیته امداد امام خمینی (ره) در گفتگو با مسیر اقتصاد گفت: مهم‌ترین کار در حوزه تجارت خارجی اصلاح پیش‌فرض‌ها در سیاست تجاری و تغییر الگو متناسب با شرایط تحریم در نهادها و سازمان‌های متولی است.
وی افزود: در حوزه‌های مربوط به حمل و نقل و لجستیک، امور مالیه، کالا و از همه مهم‌تر در مورد بازار کالاها نیاز به تغییر در پیش‌فرض‌ها داریم. همه این مسائل در شرایط تحریم و غیرتحریم نیازمند استراتژی‌های تجاری متفاوتی هستند که متاسفانه در کشور ما دانش تفکیک این مسائل از یکدیگر وجود ندارد.
سیاست تجاری کشور؛ اصلاح پیش‌فرض‌ها و تغییر الگو
دکتر خانی ادامه داد: اصلاح پیش‌فرض‌ها در سیاست تجاری کشور امری ضروری و انکارناپذیر است و تصور عمومی و سنتی در حوزه تجارت و توسعه صادرات باید تغییر کند. در کشور ما از قدیم الایام تصور این بود که ما در کالاهای خاصی مثل خاویار، فرش دست‌باف، پسته، زعفران و غیره دارای مزیت رقابتی هستیم و باید همین‌ها را صادر کنیم و بقیه را وارد کنیم.
وی افزود: در بازار خارجی پسته و زعفران و خاوریار ایران تقریباً بدون رقیب است. صادرات خاوریار و زعفران و فرش دست‌باف به کشورهای همسایه و آفریقا و آمریکای جنوبی معنا ندارد؛ در حقیقت در این کشورها پول و تقاضا برای این کالاهای لوکس وجود ندارد و چنین کالاهایی مقاصد خاص و مشخص خود را دارند که اتحادیه اروپا، روسیه، آمریکا، ژاپن، کره و غیره را شامل می‌شوند. در شرایط تحریم باید استراتژی تجاری نیز متناسب با وضعیت تغییر کند چون جلوی شما دیوار بلند تحریم وجود دارد.
دکتر خانی گفت: حمل این کالاهای لوکس غالباً هوایی است؛ مثلاً زعفران و خاوریار که بخش عمده صادرات غیرنفتی ما را در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ تشکیل می‌دادند اصلاً چیزی بنام حمل زمینی نداشتند. حتی پسته و فرش دست‌باف هم غالباً حمل هوایی داشتند و به ندرت حمل آن‌ها زمینی و با کشتی بود.
وی افزود: پس در شرایط تحریم الگوی ما باید تغییر کند، چرا که نوع محصولات صادراتی، بازارهای هدف و حتی شیوه حمل و نقل کالاها نیز تغییر کرده است. اصلاح پیش‌فرض‌های تجاری ما در نظام مالی و تبادلات بانکی هم یک امر ضروری است. در حقیقت در کشورهای همسایه و یا کمتر توسعه یافته جهان، بانک‌ها و موسسات مالی کوچکی وجود دارند که کاملاً در نظام پولی و بانکی جهان هضم و جذب نشده‌اند و ردیابی آن‌ها کار سختی است، چنین بانک‌ها و موسساتی توانایی و امکان ریسک بیشتری برای همکاری با ایران را دارند. اصلاح پیش‌فرض‌ها در سیاستگذاری تجاری کشور متناسب با شرایط تحریم می‌تواند گره‌گشای بسیاری از مشکلات ما باشد.
جنوب جهان و غرب آسیا؛ مسیر توسعه صادرات ایران
دکتر خانی در خصوص انتخاب شرکای تجاری گفت: در اوایل دهه هشتاد مجلس هفتم در سال ۱۳۸۲ یک سیاست غلط تحت عنوان تثبیت قیمت ارز در پیش گرفت و در دولت آقایان احمدی‌نژاد و روحانی هم همین رویه به شکل وحشتناک‌تری در پیش گرفته شد. در حقیقت پایین نگه داشتن قیمت ارز بصورت مصنوعی باعث شد که یک لطمه بسیار جدی به صادرات غیرنفتی ما وارد شود. یعنی در فرش و صنایع دستی ما از ۲ میلیارد دلار صادرات در دهه ۷۰ رسیدیم به ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون دلار؛ صادرات ما در این کالاها حدوداً یک هفتم شد. در سایر اقلام هم همین وضعیت حاکم بود.
وی افزود: تثبیت قیمت ارز درحالی که در کشور تورم وجود دارد و این باعث افزایش هزینه‌های تولیدکنندگان می‌شود، صادرات را محکوم به شکست می‌کند. برای همه کالاها صادرات صرفه ندارد و کسی به دنبال صادرات نمی‌رود چون با تثبیت مصنوعی قیمت ارز، صادرات سودآور نیست. پس ستون فقرات صادرات اینست که قیمت ارز قیمت واقعی خودش باشد، در غیر اینصورت صادرات به صرفه نیست.
دکتر خانی گفت: با قیمت ارز واقعی صادرات ارزش دارد، چون در اینصورت ما مزیت رقابتی ناشی از نیروی کار ارزان، انرژی ارزان و توان فنی مهندسی بالا را داریم. پس نرخ واقعی ارز منجر به تشویق صادرات می‌شود، مثلاً پسته اگر در بازار دنیا ۱۰ دلار قیمت داشته باشد و شما نرخ ارز را سرکوب کنی و آن را ۱۰۰۰۰ تومان نگه داری مسلماً صادرات به صرفه نیست چون در بازار داخل همین پسته قیمت بیشتری دارد. ما چون استراتژی توسعه صادرات نداشته ایم هیچ‌گاه به این مسئله فکر نمی‌کنیم.
وی در پایان اضافه کرد: در شرایط تحریم مسیر توسعه صادرات ما از جنوب جهان و منطقه غرب آسیا و کشورهای همسایه می‌گذرد. ما در محصولاتی مثل سنگ و کاشی و سرامیک نمیتوانیم با شرکای تجاری سابق خود مثل آلمان و ایتالیا و فرانسه رقابت کنیم چون سنگ و کاشی ایتالیایی در دنیا حرف برای گفتن دارد و ما نمیتوانیم این بازار را در اتحادیه اروپا تصرف کنیم اما همین سنگ و کاشی برای کشورهای عمان و امارات و عراق جذابیت بسیار بالایی دارد.
انتهای پیام/ تجارت و ارز
ایران برای توسعه تجارت به زیربنای عمیق تری نیاز دارد !!! تحریم بودن سیستم بانکی کشور در مدت ۴۲ سال گذشته عملا ایران را از لحاظ گردش مالی به یک سیستم شرطی و بدون قاعده تبدیل کرده است !!! نقدینگی قدرتمند اینقدر در بازار ثابت مسکن و ظلا و خودرو می چرخد تا ارزشش را از دست بدهد !!! ترس سرمایه گذار اصلی در گذاشتن سرمایه خود در بازار تولید است ! چون نگران تبادلات مالی است !!! بهترین حرکت برای ایران سراغ سیستم بانکی بر مبنای یوان رفتن است تا به مرور بتواند مسیر امن و مطمئنی برای تبادل سرمایه و حتی سرمایه گذاری خارجی پیدا کند !!!!