به گزارش مسیر اقتصاد بسیاری از شهرها در جهان ازدحام جمعیت و قیمت های فزاینده منازل را تجربه می نمایند. اما در بوسنی، با توجه به کاهش جمعیت در سال های اخیر، عکس این اتفاق در حال رخ دادن است؛ پدیده ای که پیامدهای خطرناکی را برای این کشور در پی داشته است و خواهد داشت.
به گفته یکی از شهروندان بوسنیایی که صاحب منزلی به مساحت ۲۵۰ مترمربع در بانجا لوکا، دومین شهر بزرگ این کشور، است، ارزش چنین منزلی در بوسنی تنها ۱۵ هزار یورو است. علت قیمت نازل مسکن در این کشور کاهش جمعیت کشور خصوصا در شهرهای حاشیه ای است. قیمت منازل بوسنی به حدی ارزان است که بسیاری از مردم این کشور ترجیح می دهند در صورت تغییر محل زندگی، منزل سابق خود را به طور رایگان در اختیار دیگران قرار داده و یا آن را رها نمایند تا تخریب شود.
بوسنی و هرزگوین، نمونه بارز بحران جمعیتی اروپا
این مثال در کشور بوسنی و هرزگوین نشان می دهد که شرایط جمعیتی در جهان تا چه حد متنوع است. جمعیت جهان با نرخ پایداری در حال رشد است و هرسال حدود ۸۰ میلیون نفر به آن افزوده می شود.
در همین حال بسیاری از کشورها که تعداد آن ها نیز در حال افزایش است، کاهش جمعیتی را تجربه می نمایند. این مساله در اروپا تقریبا همه گیر شده و بوسنی و هرزگوین یکی از بارز ترین نمونه های کاهش جمعیت اروپا است. این کشور از زمان فروپاشی و تجزیه یوگسلاوی تا کنون حدود یک سوم جمعیت خود را از دست داده است.
کاهش جمعیت تنها مشکل بوسنی و هرزگوین نیست، پیری جمعیت بحرانی است که هم اکنون در کمین این کشور قرار دارد. در سال ۲۰۱۵، برای اولین بار در تاریخ این کشور، تعداد سالمندان این کشور از جوانان بیشتر شده است. برای کشوری با وضعیت اقتصادی متوسط مانند بوسنی، این که جمعیت عمده کشور در مناطق روستایی زندگی می کنند پدیده ای عجیب و غیرمعمول است. شهرهای این کشور به اندازه کافی پویا نبوده و روستاها نیز بافت سابق خود را حفظ کرده اند و به شهر و شهرستان تبدیل نمی شوند. این مساله به نوبه خود موجب کاهش پویایی اقتصادی در کشور شده است و بسیاری از مردم بوسنی با درآمد های اندک که به واسطه وراثت یا کمک های اجتماعی به دست آورده اند، می توانند زندگی مطلوبی را در روستاها داشته باشند، چرا که قیمت ها در روستاها کمتر از شهر ها است.
برای کشوری با درآمد متوسط مانند بوسنی و هرزگوین که امید به زندگی بالایی دارد(۷۶ سال) و فقر مطلق نیز در آن نادر است، چالش اصلی غلبه بر رکود اقتصادی است که در دهه گذشته گریبان گیر این کشور شده است. رکودی که موجب کاهش فرصت های اقتصادی و مشاغل مفید برای جامعه شده است.
تغییرات جمعیتی، فرایندی تدریجی و زمان بر
راه حل اصلی مشکل جمعیتی در جهان افزایش نرخ باروری و نرخ رشد جمعیتی و در نهایت جوان سازی جمعیت است. با این حال با توجه به تدریجی و زمان بر بودن تغییرات جمعیتی در یک جامعه و لزوم صرف چند دهه برای بازگشست نرخ رشد مثبت کشور، نجات اقتصاد بوسنی و هرزگوین مستلزم اتخاذ راهکارهایی موقتی و سریع است.
حتی افزایش قابل توجه نرخ باروری نیز نمی تواند حل کننده مشکل اقتصادی کنونی این کشور باشد. اگر روند تغییر نرخ باروری معکوس شود و این کشور بار دیگر نرخ باروری بیشتر از حد جانشینی را تجربه نماید، بازگشت این کشور به شرایط جمعیتی دهه ۱۹۹۰ حداقل دو نسل زمان می برد.
راهکارهای کاهش اثرات بحران جمعیتی
راهکارهایی وجود دارد که بوسنی با اجرای آن ها می تواند تا حدودی از مخاطرات ناشی از کاهش و پیری جمعیت در امان بماند:
- اولین ماموریت بوسنی احیای شهرهاست. هرچه شهرها پویا تر باشند، شغل های بیشتری برای همه مردم اعم از مردم روستانشین فعلی ایجاد خواهدشد.
- بوسنی باید بتواند میان مهاجرت منفی و مثبت تعادل ایجاد نماید. به طور طبیعی افراد بااستعداد برای به دست آوردن تجربه و فرصت‌های اقتصادی مهاجرت می نمایند. اقتصادهای نوظهور باید راهکارهایی را برای جذب مهاجران خارجی بااستعداد و نخبه و یا بازگرداندن استعدادهای بومی خود که به خارج از کشور مهاجرت نموده اند، در پیش گیرند.
- شهرک هایی که در حال خالی شدن و کاهش جمعیت هستند، باید به دقت بررسی شوند که آیا شرایط لازم برای زندگی را دارند یا خیر. احیای این شهرک ها و بهبود شرایط آن ها ممکن است مستلزم تخریب و بازسازی منازل قدیمی و یا بازطراحی فضاها و امکانات عمومی باشد.
- فرایندهای ارائه خدمات برای ساکنان حاشیه شهرها و شهرک ها باید به طوری بازطراحی شوند که این خدمات هم برای این افراد در دسترس باشد و هم دولت توانایی تامین آن را داشته باشد. نوآوری هایی مانند آموزش مجازی و خدمات پزشکی تلفنی می تواند برای کشورهای دچار کاهش جمعیت راه گشا باشد.
منبع: خبرگزاری بروکینگ، yon.ir/b1bWl
انتهای پیام/ اقتصاد بین‌الملل
