به گزارش مسیر اقتصاد در شرایط کنونی بازار ارز، نرخ ارز در بازارهایی غیر رسمی در داخل کشور و چند بازار خارج از کشور از قبیل دبی، هرات و سلیمانیه و … تعیین می شود. نظر به اینکه اکثر ارز اسکناس در این بازارها معامله می شود، لذا نرخ استخراج شده از این بازارها به عنوان نرخ مرجع بازار محسوب می شود. این درحالیست که حجم معاملات در این بازارها، کمتر از ۵ درصد کل معاملات ارزی کشور است.
قدرت اثرگذاری محدود بانک مرکزی در این بازارها موجب شده است که این بانک به دنبال راه اندازی بازار متشکل ارزی باشد و با افزایش نقش آفرینی خود در تعیین نرخ ارز از طریق این بازار، در مواقع ضروری بر فرآیند استخراج نرخ مرجع اثر بگذارد. در نتیجه نگاه به هدف بانک مرکزی نشان می دهد که راه اندازی بازار متشکل ارزی اهمیت بسیار بالایی دارد.
اما بازار متشکل ارزی برای اثرگذاری، الزاماتی دارد. یکی از مهمترین الزامات این است که این بازار توان پاسخگویی به تقاضاهای سوداگرانه ارز را داشته باشد و بتواند این قبیل تقاضاها را کنترل کند. بدین منظور ضروری است بانک مرکزی بستر و تدابیر لازم برای آن را بیندیشد.
بازار آتی مکمّل بازار متشکل ارزی در کنترل تقاضای سوداگرانه
از آنجایی که بازار متشکل ارزی بر معاملات نقدی و اسکناس ارز مبتنی خواهد بود، این امکان وجود دارد که مراجعه تقاضاهای سوداگرانه، نرخ ارز در این بازار را نوسانی کند. لذا نیاز است که در کنار معاملات نقدی بازار متشکل ارزی، بازار آتی ارز نیز ایجاد شود.
بازار آتی ارز به عنوان یک بازوی کمکی این امکان را برای سیاستگذار ارزی ایجاد خواهد کرد که با متعادل کردن تقاضاها و کاهش فشار خرید، توان پاسخگویی به نیازهای سوداگرانه را داشته باشد. از آنجایی که بخش بزرگی از معاملات در بازار ارز مربوط به تقاضاهای سوداگرانه است، ایجاد بستری برای این قبیل معاملات در بازار متشکل ارزی، شکل گیری و ادامه حیات بازارهای غیررسمی خارج از بازار متشکل را تحت شعاع قرار خواهد داد.
راه اندازی بازار آتی ارز با تسویه ریالی
یک راهکار مشخص در زمینه ایجاد بازار آتی ارز، تشکیل بازار آتی ارز با تسویه ریالی است؛ بدین ترتیب با انجام تسویه ریالی، تقاضا برای ارز اسکناس تا حد زیادی کاهش می یابد. به عبارتی دیگر از آنجایی که بسیاری از خریداران ارز با اهداف حفظ ارزش پول یا سوداگری اقدام به خرید ارز می کنند، نیاز است که یک ابزار مدیریت ریسک برای این دسته افراد طراحی شود.
بانک مرکزی باید در بازار متشکل ارزی به جای مقابله با نیازهای مختلف ارزی، این امکان را فراهم کند که همه انواع متقاضیان ارز که در قیمت ارز اثرگذارند، امکان حضور در این بازار را داشته باشند. بازار آتی می تواند به عنوان یک مکمل در کنار بازار نقد، کارآیی بازار متشکل ارزی را افزایش دهد.
بازار آتی ارز ابزار پوشش ریسک واردکنندگان
یک مزیت دیگر شکل گیری بازار آتی ارز برای واردکنندگانی است که در آینده نیاز به ارز وارداتی خواهند داشت و احساس می کنند که در آینده قیمت ارز افزایش خواهد یافت. این واردکنندگان می توانند در بازار آتی ارز اقدام به خرید ارز کنند تا ریسک خود را پوشش دهند. بدین صورت در کنار مزیتی که برای واردکنندگان دارد، با جلوگیری از انتقال تقاضاهای آتی ارز به حال، از افزایش نرخ نیز جلوگیری می شود.
با راه اندازی بازار آتی ارز با تسویه ریالی، ابزارهای در اختیار بانک مرکزی جهت نقش آفرینی در بازار گسترده تر خواهد شد. لذا در مواقعی که بازار ارز نیاز به مدیریت دارد، نیازی نیست که بانک مرکزی با فروش هرچه بیشتر اسکناس در بازار مداخله کند.
انتهای پیام/ تجارت و ارز
