به گزارش مسیر اقتصاد صنعت لوازم خانگی با بازاری قریب به ۱۷ هزار میلیارد تومان، یکی از بزرگترین بازارهای کالا در کشور است که تا اکنون برندهای خارجی، سهم ارزشی بالغ بر ۷۰ درصد از آن را تصاحب کرده اند؛ مشخصا دو شرکت مطرح کره ای ال‌جی و سامسونگ، بیشترین سهم را از بازار لوازم خانگی ایران با نسبت ۶۵ درصد در اقلام اصلی، به خود اختصاص داده اند.
در سال های اخیر با احداث خطوط تولید محصولات دو برند کره ای ال جی و سامسونگ، عمده محصولات تلویزیون، لباس شویی و بخشی از یخچال فریزر ها و برخی دیگر از محصولات این دو کشور در داخل کشور مونتاژ شدند.
این اتفاق موجب شد کالاهایی که به صورت محصول کامل (CBU) وارد کشور می شدند، در خاک کشور مونتاژ شوند. اقدامی که سبب ایجاد ارزش افزوده بیشتر و رشد تولید ناخالص داخلی و از سوی دیگر اشتغال زایی می شود. این روند در بسیاری از کشورها از جمله ترکیه، کشور همسایه و رقیب ایران در صنعت لوازم خانگی دنبال شد و هم اکنون علاوه بر برندهای شرکت ترکیه ای همچون آلتوس، که سهم عمده بازار داخل این کشور را در اختیار دارند، سایر برند ها مثل بوش، ایندزیت و کندی هوور با سرمایه گذاری و احداث خط تولید در ترکیه، محصولات خود را تولید و به بازار این کشور عرضه کرده اند.
در ایران نیز شرکت های گلدیران و تکوین الکترونیک اقدام به سرمایه گذاری و احداث خط تولید نموده اند و به عنوان طرف های همکار ال جی و سامسونگ، به تولید محصولات این دو برند تحت لیسانس و استانداردهای آنها پرداخته اند؛ در حالی که دو شرکت کره ای، برای احداث این خطوط تولید سرمایه گذاری نکرده اند.
این همکاری حتی در سطح نازل تر از قراردادهای پسابرجامی صنعت خودروسازی همچون قرارداد ایران خودرو با پژو-سیتروئن بوده است؛ که در آن، طرف خارجی عهده دار بخشی از سرمایه گذاری مورد نیاز برای تولید بود.
داخلی سازی محدود محصولات لوازم خانگی کره ای
انعقاد این نوع قراردادها در صنعت لوازم خانگی، موجب شده دو شرکت لوازم خانگی ال جی و سامسونگ، ملزم به افزایش داخلی سازی و صادرات محصولات تولیدی در داخل کشور نباشند.
البته تجربه کشور نشان می دهد شرکای خارجی خودروسازان نیز که ملزم به سرمایه گذاری در داخل کشور بودند، شروط افزایش داخلی سازی و صادراتی محصولات تولیدی را به صورت کامل اجرایی نکردند.
از طرفی این سطح از همکاری موجب شده که با خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم ها، مشکلات عدیده ای در بازار لوازم خانگی ایجاد شود. چرا که عمده قطعات مورد نیاز لوازم خانگی ال جی و سامسونگ از خارج تأمین می شود و با آغاز تحریم‌ها، مونتاژ این محصولات با چالش جدی مواجه می شود و تولید آنها را متوقف می کند.
در این باره کائینی عضو انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی می گوید: علی‌رغم اینکه شرکت‌های کره‌ای، تولید خود را متوقف نموده اند و برخی مشکلات در این صنعت به وجود آمده است، اما تولیدکنندگان ایرانی توانسته‌اند برخی قطعات مورد نیاز لوازم خانگی را در داخل کشور تولید نمایند.
وی با بیان اینکه برنامه‌ریزی بلندمدتی برای داخلی‌سازی با توجه به شدت گرفتن تحریم‌ها صورت گرفته است، تصریح کرد: هم اکنون برخی محصولات تولید داخل، کاملاً قابلیت رقابتی با نمونه‌های مشابه خارجی دارد و حتی چشم‌انداز ما، صادرات این محصولات است، چرا که زیرساخت‌های آن در کشور وجود دارد؛ اما باید بازیگران اصلی وارد بازار شوند و به بازار داخلی هم توجه کافی صورت گیرد.[۱]
همچنین فریدون نصیری، رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی و آشپزخانه با بیان اینکه تحریم های سال ۹۷ باعث افت تولید محصولات استراتژیکی مثل یخچال و ماشین لباسشویی شد، گفت: پیش فروش‌ها، سرمایه در گردش و تعمیق عمق ساخت داخل و قاچاق از جمله مطالبات صنایع لوازم خانگی است.
نصیری با بیان اینکه بهره گیری از اقتصاد مقیاس منجر به کاهش قیمت و افزایش کیفیت لوزام خانگی داخلی خواهد شد، تصریح کرد: در صورت حمایت تسهیلاتی دولت و هدایت نقدینگی به سمت تولید، این صنعت علاوه بر نیاز بازارهای داخلی، با تقویت برند و خط تولید موجود تبدیل به هاب منطقه خواهد شد و نیاز بخشی از آسیا را نیز برآورده می کند.
موسوی مجد، رئیس هیئت مدیره انجمن لوازم صوتی و تصویری ایران نیز معتقد است: گسترش و رواج خرید کالاهای قاچاق منجر به از بین رفتن اشتغال پایدار خواهد شد، لذا مبارزه با قاچاق در کنار حمایت های تسهیلاتی دولت به رونق تولید داخلی منجر خواهد شد.[۲]
بنابراین رویکرد پیش روی تولیدکنندگان لوازم خانگی، بایستی داخلی سازی انواع قطعات با ارزش افزوده بالای مورد نیاز این صنعت باشد. از طرفی فرصتی در اختیار تولیدکنندگان داخلی قرار گرفته است که بدون وابستگی به شرکای خارجی نظیر ال جی و سامسونگ، به داخلی سازی قطعات محصولات مختلف بپردازند.
پینوشت:
[۱] خبرگزاری مهر؛ کدخبر: ۴۶۸۷۰۱۱
[۲] باشگاه خبرنگاران جوان؛ کدخبر: ۶۹۶۹۲۳۳
انتهای پیام/ تولید و اشتغال
