به گزارش مسیر اقتصاد دفتر مطالعات ارتباطات و فناوری‌های نوین مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، ذیل بررسی قسمت‌های مختلف لایحه بودجه سال ۱۳۹۶ کل کشور، یک گزارش خود را نیز به صندوق نوآوری و شکوفایی اختصاص داده است. در این گزارش ضمن بررسی تخصیص بودجه‌های صندوق نوآوری و شکوفایی و مصارف آن، عملکرد کلی صندوق نوآوری و شکوفایی نیز مورد موشکافی قرار گرفته است.
بر اساس این گزارش، علیرغم تصویب اساسنامه صندوق نوآوری و شکوفایی در شهریورماه ۱۳۹۰، تخصیص منابع مالی به این صندوق به‌صورت جدی از سال ۱۳۹۳ آغاز شده‌است و تا آبان ۱۳۹۵، در مجموع ۱۴۳۳ میلیارد تومان از سرمایه اولیه صندوق (که ۳ هزار میلیارد تومان است) تادیه شده است.
از این مبلغ در مجموع ۸۶۷ میلیارد تومان جهت طرح‌های شرکت‌های دانش‌بنیان مصوب شده‌است؛ ۲۰۰ میلیارد تومان جهت تامین دفاتر کاری هزینه شده است و ۱۰۰ میلیارد تومان نیز جهت تامین ضمانت‌نامه (به‌صورت اهرمی) در بانک سپرده‌گذاری شده‌است.
صندوق نوآوری و شکوفایی همچنین در مقوله تعامل با صندوق‌های پژوهش و فناوری، تاکنون ۷۵ میلیارد تومان بابت ارائه تسهیلات به آن‌ها مصوب کرده است که بخشی از آن را تخصیص داده است. در کنار صندوق‌های پژوهش و فناوری موجود نیز، ۷ صندوق جدید پس از اخذ مجوز، در حال طی مراحل اولیه تکمیل سرمایه هستند.
این گزارش در تحلیل عملکرد صندوق بیان می‌کند که مصاحبه با تعدادی از شرکت‌های دانش‌بنیان، نشان‌دهنده کندی و زمان‌بر بودن فرآیند بررسی طرح‌ها و اعطای تسهیلات حمایتی از سوی صندوق است. ریشه اصلی این مشکل نیز گسترش ساختار و تشکیلات اجرایی صندوق است که سبب شده برخی از شرکت‌های دانش‌بنیان دریافت تسهیلات از نظام بانکی را علیرغم هزینه‌های بالاتر، به حمایت‌های صندوق ترجیح دهند.
دیگر مشکل صندوق نوآوری و شکوفایی از نگاه این گزارش نیز، عدم تناسب بخشی از فعالیت‌های فعلی صندوق با کارکردها و اهداف بلندمدت مورد انتظار آن است. برای مثال، این صندوق مبادرت به استقرار میز پذیرش شرکت‌های دانش‌بنیان و جذب نیروهای متخصص برای هدایت و مشاوره به این شرکت‌ها کرده‌است و به ارائه خدماتی نظیر خدمات آموزشی، خدمات مشاوره فنی و تجاری‌سازی به شرکت‌های دانش‌بنیان مشغول شده است. به‌علاوه، تا کنون ۱۶ درصد از سرمایه صندوق صرف تامین دفاتر کاری و ایجاد مجتمع‌های فناوری برای استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان شده است.
چنین فعالیت‌هایی اولاً باعث گسترش ساختار اجرایی صندوق و کند شدن اجرای قانون «حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات» می‌شود؛ ثانیاً با فعالیت‌ها و کارکردهای تعریف‌شده برای پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد و صندوق‌های پژوهش و فناوری تخصصی هم‌پوشانی دارد.
گزارش مرکز پژوهش مجلس، در تحلیل اعتبارات صندوق نوآوری و شکوفایی در لایحه بودجه ۱۳۹۶، عنوان می‌کند که همانند سال ۱۳۹۵، مبلغ ۲۰۰ میلیون دلار معادل ۶۶۰ میلیارد تومان، از محل صندوق توسعه ملی به این صندوق اختصاص می‌یابد. با این حال همانند دو سال اخیر، در لایحه بودجه سال آتی نیز اثری از تخصیص نیم درصد از منابع بودجه عمومی دولت جهت کمک به صندوق وجود ندارد.
با توجه به این‌که یکی از مهم‌ترین کارکردهای مورد انتظار از صندوق نوآوری و شکوفایی، مشارکت در سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر است، تخصیص نیم درصد از بودجه عمومی به شکل کمک به صندوق، می‌تواند امکان مشارکت صندوق در طرح‌های سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر را فراهم سازد. بنابراین، گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس تخصیص این کمک به صندوق در لایحه بودجه ۱۳۹۶ را ضروری ارزیابی کرده است.
در انتها، گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، جمع‌بندی می‌کند که اعتبار پیش‌بینی شده برای صندوق نوآوری و شکوفایی در لایحه بودجه ۱۳۹۶ مناسب به نظر می‌رسد. اما توجه به این نکته مهم نیز ضروری است که اعتبارات مزبور می‌بایست در راستای اهداف و کارکردهای اصلی صندوق هزینه شوند. بدین منظور، بازنگری در فعالیت‌های فعلی صندوق و پرهیز از گسترش ساختار اجرایی آن ضروری است.
این گزارش مرکز پژوهش های مجلس را از این اینجا می توانید دریافت نمایید.
