مسیر اقتصاد/ با توجه به اهمیت توسعه پالایشگاه و جایگاه راهبردی آن، نمایندگان مجلس شورای اسلامی طرحی را تحت عنوان «طرح افزایش ظرفیت پالایشگاه های میعانات گازی و نفت خام با استفاده از سرمایه گذاری مردمی» در دستور کار قرار داده اند.
طرح‌های پالایشی با اعطای «تنفس خوراک» به سرمایه‌گذاران جذاب میشود
این طرح در آبان ماه سال گذشته مورد تصویب کمیسیون انرژی مجلس قرار گرفته و در آن به جای تخفیف سابق خوراک، اعطای «تنفس خوراک» به مدت حدودا یک سال (بسته به ظرفیت پالایشگاه) از سمت دولت یا صندوق توسعه ملی، مطرح شده است.
تنفس خوراک به معنای یارانه یا سوبسید نیست بلکه وامی است که به مجری طرح داده شده و پس از افتتاح پالایشگاه به مدت ۱۲ سال و با سود ۴ درصد ارزی به صندوق توسعه ملی بازگردانده میشود. اعطای «تنفس خوراک» یک بازی دوسر برد برای دولت و مجری طرح محسوب میشود که در ادامه ابعاد آن تشریح شده است.
تاثیر طرح «تنفس خوراک» بر درآمدهای دولت
در مدل های فعلی توسعه پالایشگاه های کشور، دولت مکلف شده است تا برای تشویق سرمایه گذاران به سرمایه گذاری در حوزه پالایش نفت خام و میعانات گازی، به میزان ۵ تا ۱۰ درصد تخفیف خوراک داده و در نتیجه، خوراک پالایشگاه بین ۹۰ تا ۹۵ درصد قیمت صادراتی محاسبه میشود. این امر سبب می شود تا عملا برای یک دوره سی ساله، خوراک پالایشگاه بین ۱.۵ تا ۳ سال (بسته به درصد تخفیف) رایگان شود.
به طور مثال در خصوص یک پالایشگاه ۲۵۰ هزار بشکه ای، چنانچه قیمت نفت صادراتی برابر ۷۰ دلار بر بشکه باشد، با اعمال حالت «تخفیف خوراک» ۵درصدی، مجموعا ۹.۶ میلیارد دلار به این پالایشگاه در یک دوره سی ساله تخفیف داده میشود. اگر میزان تخفیف خوراک برابر ۱۰ درصد باشد نیز کل مقدار تخفیف در طی دوره سی ساله به ۱۹.۲ میلیارد دلار خواهد رسید. در حالی که در طرح «تنفس خوراک» هیچ مقدار تخفیفی وجود ندارد و تنها قیمت خوراک سال اول به عنوان یک وام با سود ۴ درصد ارزی به مجری داده شده و طی ۱۲ سال نیز بازپس گرفته خواهد شد. به همین دلیل میتوان گفت که از طریق طرح «تنفس خوراک» به جای «تخفیف خوراک»، درآمدهای چندین میلیارد دلاری نصیب دولت خواهد شد.
تأثیر طرح «تنفس خوراک» بر سرمایه‌گذاران
علاوه بر درآمدزایی برای دولت، این طرح برای سرمایه گذاران نیز جذاب است. محاسبات نشان میدهد با استفاده از طرح «تنفس خوراک»، نرخ بازده داخلی(IRR) نسبت به حالت بدون تخفیف، به میزان ۶ درصد افزایش می‌یابد. در حالی که با استفاده از طرح تخفیف خوراک این میزان افزایش برابر ۵ درصد است.
بنابراین میتوان گفت که نه تنها شاخص بازده داخلی طرح تنفس از طرح تخفیف کمتر نیست بلکه به مقدار اندکی نیز بیشتر است. اما در عوض با استفاده از طرح تنفس، بازگشت سرمایه در همان سال اول رخ میدهد در حالی که در مدل های فعلی قیمتگذاری، بازگشت سرمایه حتی تا ۱۰ سال هم طول میکشد.
به همین دلیل میتوان گفت که با اعطای «تنفس خوارک»، زمان بازگشت سرمایه بسیار کوتاه‌تر از طرح‌های معمولی شده و به همین دلیل به شدت مورد استقبال سرمایه گذاران قرار گرفته است.
برای اثبات اهمیت بازگشت سرمایه ذکر همین نکته کافی است که حتی طرح ساخت پالایشگاه های سیراف و آناهیتا از سمت وزیر نفت با تخفیف ۱۰درصدی خوراک نیز مطرح شد اما به علت بازگشت سرمایه طولانی مورد استقبال قرار نگرفت.
خنثی سازی تحریم‌ها و کاهش خام‌فروشی در دستورکار مجلس
مطالب گفته شده حکایت از ویژگی های بسیار مثبت طرح «تنفس خوراک» دارد. از طرفی نیز تحریم های نفتی باعث شده تا میزان صادرات نفت کشور کاهش یافته و همواره نیز موضوع خام‌فروشی نفت یک ابزار قوی در دست دشمنان بوده تا اقتصاد کشور را دچار آسیب کنند. به همین دلیل امروزه، توسعه پالایشگاه های کشور بیش از گذشته ضرورت دارد و بایستی به طور جدی مورد توجه مسئولان قرار بگیرند.
هم اکنون نیز این طرح در شمار طرح های اولویت دار مجلس بوده و امید است که با حمایت حداکثری نمایندگان مصوب شود تا علاوه بر اشتغال زایی و ایجاد ارزش افزوده، ابزار تحریم نفتی نیز از دست دشمنان خارج شود.
انتهای پیام/ نفت و انرژی
