به گزارش مسیر اقتصاد نظام پولی بین المللی کنونی که در سال ۱۹۴۴ آغاز به کار کرده، به دلیل ساختار تک ارز بودن آن علائم شکنندگی خود را نشان داده است. بحران های مداوم، عدم تعادل های جهانی، بی ثباتی در نرخ ارز، تحرکت سرمایه و تجمیع ذخایر ارزی خارجی انبوه، اغلب به عنوان نقاط ضعف این نظام پولی مطرح می شوند.
پیشنهاداتی برای اصلاح نظام پولی دلار محور
در واقع بحران مالی سال ۲۰۰۸ آسیب پذیری های نظام پولی بین المللی را بیشتر آشکار ساخت که منجر به بی ثباتی در بازارهای مالی جهانی و انقباض در اقتصاد جهانی شد. در نتیجه یکی از مباحث مطرح در سطح دانشگاهی و سطح سیاستمداران، اصلاح و تقویت نظام پولی جهانی است.
پیشنهادات متعددی از قبیل شکل دهی یک شبکه جهانی امن، تغییر ساختار به یک نظام مبتنی بر حق برداشت ویژه(SDR) و حرکت به سمت نظام ارزی چندگانه برای اصلاح نظام پولی مطرح شده است. در رابطه با پیشنهاد تغییر ساخت به نظام حق برداشت ویژه، محدودیت های سیاسی وجود دارد که عملیاتی شدن آن را سخت کرده است.
کاهش هزینه معاملات ضرورتی برای اصلاح نظام پولی بین المللی
از طرفی در حال حاضر هزینه انجام معاملات با دلار آمریکا افزایش یافته است. در نتیجه ضرورت ایجاد زیرساخت های پرداخت و تسویه منطقه ای با استفاده از ارزهایی غیر از دلار می تواند یکی از راه حل های اصلاح ناکارآمدی های نظام پولی کنونی باشد.
البته استفاده از ارزهای ملی به این معنا نیست که این ارزها به زودی به ارزهای مبنای ذخایر بین المللی تبدیل می‌شوند؛ بلکه از ارزهای ملی از قبیل ارز کشورهای آسیایی، در تجارت دوجانبه و معاملات بین المللی استفاده خواهد شد. در شرایط حال حاضر که اقتصاد و تجارت جهان به سمت دوجانبه گرایی در حال حرکت است، ایجاد زیرساخت های مناسب می تواند تبدیل پذیری ارزهای ملی به یکدیگر و قابلیت استفاده از آن ها در تجارت بین المللی را عملیاتی کند.
انجام معاملات با ارزهای ملی با ایجاد زیرساخت های پرداختی لازم
یکی از نمونه های رایج و موفق در زمینه همکاری های ارزی دوجانبه جهت کنار گذاشتن دلار، تجربیات و ابتکارت کشور چین است. این کشور توانسته است نزدیک به یک چهارم معاملات دوجانبه و بین المللی خود را با استفاده از همکاری های ارزی دوجانبه و بدون استفاده از دلار انجام دهد.
کشور چین جهت نیل به هدف حذف دلار از بخشی از معاملات بین المللی خود اقدام به ایجاد زیرساخت های لازم نموده است. این زیرساخت ها شامل بانک ها، نظام های پرداخت، توافقنامه ها دوجانبه و غیره است. در اصل چین با استفاده از زیرساخت های لازم، هزینه معاملات با ارزهای غیردلاری را به طور چشم گیری کاهش داده است.
لازمه رقابت هر ارزی با دلار در پرداخت های بین المللی، کاهش هزینه معاملات است که دلار با اتکاء به نظام های پرداختی و زیرساخت های متعدد مختص خود این امکان را دارد که با هزینه کمتری مورد استفاده قرار گیرد. در نتیجه هر کشوری که بتواند زیرساخت های لازم از قبیل بانک ها، نظام های پرداخت و توافقنامه های لازم را ایجاد کند و امکان تبدیل پذیری ارزها جهت انجام معالات با ارزهای ملی را فراهم کند، در عین اینکه یک سازوکار معاملات غیردلاری ایجاد کرده است، هزینه های معاملات را نیز کاهش خواهد داد.
تنوع بخشی به پرداخت‌های بین‌المللی با ایجاد زیرساخت غیردلاری
اقتصادهای آسیایی می توانند به عنوان یک راه حل برای اصلاح نظام پولی بین المللی به نفع خود، طرح های پرداختی دوجانبه و چندجانبه را میان خود عملیاتی کنند. البته لازمه این کار این نیست که تمام ارزهای ملی آسیایی در پرداخت و تسویه معاملات استفاده شوند.
به عبارتی دیگر در مسیر کاهش وابستگی به دلار مهم نیست که کدام ارز ملی نقش بیشتری را به عنوان جایگزین ایفا کند، بلکه هر زیرساخت معاملات دوجانبه ای که بتواند وابستگی به دلار در پرداخت های بین المللی را کاهش دهد و به دنبال آن هزینه های معاملات را نیز تعدیل کند، قابلیت استفاده خواهد داشت.
در حال حاضر کشورها مسیر تنوع بخشی به ابزارهای معاملات بین المللی را برگزیده اند و اقداماتی را در این راستا در دستور کار قرار داده اند؛ که از جمله آن ها می توان به اقدامات چین اشاره کرد. این تنوع بخشی معاملات نمونه های موفقی در جهان داشته که به بهبود تجارت و سرمایه گذاری کمک کرده است.
منبع: بانک توسعه آسیایی yon.ir/YDXOp
انتهای پیام/ اقتصاد بین الملل
