مسیر اقتصاد/ در دو دهه اخیر و با ورود شرکت‌های چینی تولیدکننده تجهیزات مخابراتی به بازار تجهیزات مخابراتی ایران، تولیدکنندگان داخلی این صنعت با وجود توانمندی‌های قابل ملاحظه، مسیری رو به افول را طی کرده‌اند. این درحالی است که در طی سال‌های اخیر قوانین و آیین‌نامه های متعددی به منظور ارتقاء کیفیت و حمایت از تولیدکنندگان توانمند این صنعت، در کشور تهیه و ابلاغ شده است.
اجرایی نشدن آیین نامه حمایت از صنایع و توانمندی‌ها در بخش ارتباطات
با این وجود اجرا نشدن و اقدامات مغایر با مقررات ابلاغی از چالش‌های اصلی صنعت تجهیزات مخابراتی کشور به حساب می‌آید. از جمله این موارد می‌توان به آیین نامه اجرایی حمایت از صاحبان صنایع و توانمندی‌ها در بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات اشاره کرد.
این آیین نامه که در جلسه ۱۶۳ کمسیون تنظیم مقررات ارتباطات رادیویی به منظور حمایت از تولیدکنندگان داخلی مصوب شده است، وظایفی را بر دارندگان پروانه فعالیت از سازمان تنظیم مقررات و شرکت‌های تابعه وزارت ارتباطات تکلیف میکند که بر اساس آن، سازمان‌های خصوصی و دولتی مخابراتی نظیر اپراتورهای ثابت و سیار و شرکت ارتباطات زیرساخت به صورت دوره ای و بر اساس شاخص‌های مشخص، در راستای ارتقاء توانمندی‌های داخلی مورد ارزیابی قرار میگیرند و در صورت کسب نکردن امتیازات لازم، جریمه و یا به مراجع نظارتی قانونی معرفی خواهند شد.
شاخص های اساسی ارزیابی حمایت از تولید در شرکت های تابعه وزارت ارتباطات
این آیین نامه شامل ۱۱ شاخص برای ارزیابی دارندگان پروانه و شرکت‌های تابعه وزارت ارتباطات به همراه تکالیفی بر سازمان تنظیم مقررات جهت فراهم کردن سامانه‌های مربوطه میشود. که اصلی‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
۱- شفافیت
دارندگان پروانه رادیویی موظف به اطلاع رسانی خرید تجهیزات و خدمات فنی مهندسی مورد نیاز، حداقل ۴ ماه قبل از دریافت پیشنهادها برای عقد قرارداد هستند. این اقدام به منظور ایجاد آگاهی و فرصت برای صاحبان مهارت‌های داخلی صورت میپذیرد.
۲- ترجیح تولیدکنندگان داخلی
دارندگان پروانه مكلفند تمام تجهيزات غير فعال خود را از توليدكنندگان داخلي تهيه كنند. در موارد خاص كه نمونه تاييد شده داخلي وجود نداشته باشد، صرفا با اخذ مجوز از سازمان، تامين اين تجهيزات ازشركت هاي داخلي به نمايندگي از توليدكنندگان خارجي مجاز خواهد بود. همچنین درصورت وجود سابقه توليد تجهيزات فعال در داخل كشور كه نمونه آن نيز به تاييد سازمان رسيده است، دارنده پروانه بايد نيازهاي اين دسته از تجهيزات خود را از توليدكنندگان داخلي مربوطه تامين كند.
۳- انتقال فناوری
دارندگان پروانه درصورت استفاده از تجهیزات خارجی به میزان حداقل ۳۰ درصد از کل تجهیزات خریداری شده، موظف به تضمین انتقال فناوری و فراهم کردن بستر تولید داخلی حداقل ۳۰ درصد از تجهیزات هستند.
۴- اعلام برنامه‌ها و نیازهای آتی
دارندگان پروانه مکلفند برآورد نیازهای تجهیزاتی و خدمات فنی مهندسی مورد نیاز در توسعه شبکه خود را در قالب برنامه‌های کوتاه مدت ۲ ساله و میان مدت ۵ ساله به سازمان اعلام نمایند.
۵- ایجاد سامانه جامع توانمندساز
سازمان موظف است سامانه جامع توانمندسازي صنعت فاوا كشور و راهكارهاي دريافت و جمع آوري مستمر اطلاعات را با هدف دستيابي به بخش‌هاي زیر فراهم سازد.
- سامانه شناسايي و رتبه بندي تامين كنندگان تجهيزات وخدمات؛
- سامانه شناسايي نيازمندي ها (تجهيزات و خدمات) در بخش فاوا؛
- سامانه شناسايي نيازها، فرصت ها و توانمندي هاي صنعت فاوا در سطح بين الملل؛
- سامانه اطلاعاتي برگزاري مناقصات و يا فراخوان تامين و خريد تجهيزات بخش فاوا؛
- سامانه اطلاعاتي دسترسي به قوانين، مقررات و بخشنامه هاي مرتبط با صنعت دربخش فاوا.
افول صنعت تجهیزات مخابراتی در سایه غفلت سازمان تنظیم مقررات
موارد ذکر شده صرفا بخشی از بندها و سرفصل‌های مصرح در آیین‌نامه مصوب جلسه ۱۶۳ کمیسیون تنظیم مقررات رادیوئی است که به دلیل اجرای ناقص و عدم نظارت بر مشمولین آن، حتی در شرکت‌های دولتی نظیر شرکت ارتباطات زیرساخت نیز مورد بی‌توجهی قرار گرفته است.
سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به عنوان اصلی‌ترین نهاد ناظر و قانونگذار حوزه ارتباطات و مخابرات کشور، جایگاه ویژه ای در حمایت از توان تولیدات داخلی دارد. اما به نظر میرسد، وابستگی ساختاری بیش از حد این نهاد به وزارت ارتباطات و وابستگی منافع سازمانی برخی اعضای حاضر در کمیته ارزیابی دارندگان پروانه، منجر به ایجاد تعارض منافع برای پیگیری و نظارت بر این مصوبه کمسیون شده است.
لذا ضروری است اعضای کمسیون تنظیم مقررات رادیویی و مسئولین وزارت ارتباطات، نسبت به اجرای نامناسب این مصوبه پاسخگو باشند و پیگیری‌های بیشتری برای رفع موانع تولیدکنندگان داخلی به عمل آورند.
انتهای پیام/ تولید و اشتغال
