مسیر اقتصاد/ هفته گذشته همایش «پول و توسعه» در دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد؛ همایشی که به نقد دیدگاه های متعارف در خصوص پول و نظام بانکی می پرداخت. یکی از مقالاتی که در این همایش ارائه شد، «نظریه پولی تولید و نقش پول در توسعه» بود که توسط نسیم قباشی و سیدمهدی بنی طبا ارائه گردید.
بر اساس این مقاله، از نظریات قابل توجه در زمینه توسعه اقتصادی که رویکرد واقع‌بینانه ای نسبت به نقش پول در اقتصاد دارد، «نظریه پولی تولید» است. آموزه های این نظریه در مقابل فهم رویکرد اقتصاد متعارف به پول قرار دارد.
در اقتصاد متعارف پول به عنوان تسهیل‌کننده مبادله کالاهای پیشتر تولیدشده در نظر گرفته می شود. به عبارتی در اقتصاد ابتدا فرآیند تولید کالاها انجام شده و وارد بازار می شود و سپس پول برای کاهش هزینه مبادله کالاها بکار گرفته می شود.
نقش و اهمیت پول در اقتصاد در این دیدگاه صرفا به بخش تقاضا و مبادله کالاها منتهی می شود و اثری بر بخش عرضه ندارد.
نقش‌آفرینی پول در رشد و توسعه اقتصادی
این در حالی است که در نظریه پولی تولید، برعکس این رویکرد، جایگاه پول را در متن فرآیند تولید می داند. این نظریه بر این نکته تاکید دارد که در خود فرآیند تولید و پیش از عرضه کالا به بازار می بایست مبادلاتی در درون بنگاه انجام گیرد و موفقیت این مبادلات در گرو شخصیت «کارآفرین» است. در اینجا کارآفرین به عنوان راهبر تولید نقشی مهم در عملکرد بخش عرضه اقتصاد دارد.
باید توجه داشت اقتضائات حاکم بر اقتصاد امروز در به کارگیری عوامل تولید، با انجام مبادلاتی از جنس مبادلات پولی است. لذا نقش پول در اقتصاد پیش از آنکه در چارچوب مبادله بازاری بین عرضه‌کننده-تقاضاکننده نگریسته شود، باید در مبادله بازاری بین راهبر تولید-عرضه‌کنندگان عوامل تولید شناسایی شود.
این موضوع نقش و اهمیت پول در اقتصاد را پررنگتر می کند چرا که پول پیش از آنکه به عنوان محرک تقاضا ایفای نقش کند، در فرآیند تولید به عنوان دستمایه کارآفرین در سازماندهی تولید نقش‌آفرینی می‌کند.
تفاوت دو رویکرد اقتصادی به پول
فهم این نظریه از فرآیند تولید در برابر شرح کالایی از پول که در اقتصاد متعارف ترویج می شود، قرار دارد. در آموزه های اقتصاد متعارف، پرداخت دستمزد به عوامل تولید معادل تأثیرگذاری نهایی آنها بر ایجاد ارزش افزوده است. از آنجایی که چیزی به نام زمان موضوعیت ندارد، گویی فاصله‌ای بین ایفای نقش و دریافت سهم از تولید نیست.
در نظریۀ پولی تولید با اذعان به زمان‌بربودن فرآیند تولید، مسئله جلب مشارکت عوامل پیش از حصول محصول بسیار بااهمیت تلقی می‌شود؛ مشارکتی که اصلا بدون تحقق آن محصولی حاصل نخواهد شد.
در این میان کارکرد پول، «حل تعارض بین زمان‌بربودن تولید» و «لزوم جبران عوامل تولید پیش از تحقق تولید» است. به عبارتی پول هماهنگی بین عوامل تولید را محقق کرده و ارتباط عوامل تولید معطوف به خلق ارزش و ثروت را از روابط شخصی و اعتماد، بی نیاز می‌کند.
۳ دلالت نظریه پولی تولید
در مقام جمع‌بندی، نظریه پولی تولید دارای سه دلالت تحلیلی بسیار مهم است که عبارت اند از:
- تاکید بر اهمیت نقش پول در تولید، در برابر تبیین متعارف که نقش پول در اقتصاد را صرفا در جانب تقاضا می نگرد.
- تقدم پول بر تولید چنانکه موفقیت اقتصاد در حوزۀ تولید کالا منوط به کارکرد صحیح جریانات پولی معطوف به تامین مالی تولید تفسیر می‌شود.
- اهمیت جهت‌دهی پول در منشأ رشد آن یعنی شبکه بانکی به گونه ای که تولید اقتصاد را افزایش دهد (این دلالت به صورت غیرمستقیم از این نظریه قابل تحلیل است). این مهم در فهم رویکرد اقتصاد متعارف از پول نادیده گرفته می شود.
انتهای پیام/ نظام مالی
سلام چطور میشه به این مقاله دسترسی داشت؟