به گزارش مسیر اقتصاد روز یکشنبه قرارداد خرید ۸۰ فروند هواپیمای مسافربری به ارزش ۱۶ میلیارد دلار بین بوئینگ و هما نهایی شد.
مدیرعامل شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران گفته است که ۵۰ فروند از این هوپیما ها مدل ۷۳۷ و ۳۰ فروند دیگر مدل ۷۷۷ پهن پیکر هستند که در یک دوره ۱۰ ساله به ایران ایر تحویل می‌شود. قرار است اولین هواپیماهای بوئینگ فروردین ۹۷ تحویل ایران شود.
بوئینگ اعلام آمادگی کرده است که شش فروند از این هواپیماها را خود به طور مستقیم فاینانس کند و مذاکره برای تامین مالی دیگر هواپیماها نیز ادامه خواهد داشت. این امر در حالی پیگیری می شود که چندی پیش کنگره آمریکا در جریان مصوبه ای تلاش کرد بحث تامین مالی هواپیماها و دیگر قراردادهایی که با ایران بسته می‌شود را از شرکت‌های آمریکایی صلب کند تا منابع مالی از خارج از این کشور تامین شود. موضوعی که مدیرعامل ایران‌ایر می‌گوید در توافق با بوئینگ نیز اجرا خواهد شد.
لازم به ذکر است که سهم هما در قرارداد بوئینگ توسط صندوق توسعه ملی تأمین خواهد شد.
وزیر راه و شهرسازی در واکنش به قرارداد بوئینگ در بیانیه ای نوشت: “قطعا امروز یک روز تاریخی است که ظرفیت اثرگذاری جدی بر صنعت حمل و نقل هوایی و از آن فراتر، امنیت ایران، منطقه و جهان دارد. امضای این قرارداد در این شرایط که برنامه جامع اقدام مشترک در فضای سیاسی در مرحله تردید جدی قرار گرفته است، یکبار دیگر اهمیت حفاظت و مراقبت از دستاوردهای بدست آمده را گوشزد می کند.”
این بیانیه و اعلام حسن نیت در شرایطی صورت می پذیرد که به گفته وال استریت ژورنال “به نظر می‌رسد دولت جدید «دونالد ترامپ» رویکرد خصمانه‌تری را در قبال ایران پیش گیرد.”
با این حال باید دید دستاوردهای این قرارداد برای ایران و بوئینگ چیست؟
آخوندی در بخش دیگر این بیانیه می نویسد “صرفا طی قرارداد بوئینگ، در صنعت هوانوردی بیش از ۸ هزار شغل ایجاد خواهد شد.”
وی همچنین این قرارداد را گامی در جهت نوسازی ناوگان حمل و نقل هوایی دانسته است و آن را تلاشی برای استفاده از ظرفیت ها و مزیت های نسبی ایران عنوان نموده است.
این در حالی است که این قرارداد از نظر بوئینگ از ۱۰۰ هزار فرصت شغلی در صنعت هوافضای آمریکا پشتیبانی می کند.
الیزابت لانگ معاون برنامه بوئینگ ۷۷۷ نیز معتقد است که این قرارداد مانع ضرر بیشتر شرکت بوئینگ می شود.
به هر حال به نظر می رسد ایجاد ۸۰۰۰ فرصت شغلی با هزینه ۱۶ میلیارد دلاری (تقریبا برابر بودجه عمرانی سال ۹۶) برای کشور، در برابر دستاورد بوئینگ از این قرارداد جای تامل داشته باشد.
هرچند نمی توان تنها دستاورد این قرارداد را ایجاد اشتغال دانست و بی شک توسعه حمل و نقل هوایی از دستاوردهای این قرارداد است.
در این زمینه باید دید که اولویت توسعه حمل و نقل کشور در چه حوزه هایی است.
در این زمینه پیشتر رهبر انقلاب در خصوص قرارداد خرید ۱۱۸ فروند هواپیما از شرکت ایرباس فرموده بودند: در تصمیم‌گیری‌هایی که ما در زمینه‌ی مسائل اقتصادی می کنیم، اولویّتها را باید در نظر بگیریم. گاهی یک کاری خیلی مهم است، خیلی لازم است امّا [دارای] اولویّت نیست؛ یعنی از آن کارِ لازم‌تری وجود دارد. این خیلی به نظر من مهم است … حالا فرض کنیم که پولهای ما در بانک‌های بیگانه آزاد شد -که البتّه آزاد نشده، معلوم هم نیست کِی آزاد خواهد شد، حالا [به آن مطلب] خواهم رسید- بنا است صرف چه چیزی بکنیم؟ این خیلی مهم است. اولویّتها را باید رعایت کرد. خب، حالا من یک مثال بزنم، البتّه این مثال را به خود وزیر محترم هم به نظرم گفتم؛ فرض کنید ناوگان هوایی ما نوسازی بشود؛ خب، خیلی کار مهم و لازمی است امّا اولویّت است؟ آیا این اولویّت کشور است؟ فرض کنیم مثلاً سیصد هواپیما بخریم؛ این معلوم نیست اولویّت باشد. این باید بررسی بشود؛ من نظر کارشناسی نمی دهم، من تذکّر می دهم برای اینکه کار کارشناسی بشود؛ من تذکّر می دهم که اولویّتها باید رعایت بشود. این یکی از مسائل بسیار مهم است.
کمتر از ۱۰ درصد از مبلغ این قرارداد برای تکمیل راه آهن چابهار-مشهد کافی است
راه آهن چابهار-مشهد برای تکمیل یک هزار و ۴۵۷ کیلومتر ریل به ۴ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد. با تکمیل این راه آهن و تکمیل کریدور شمال-جنوب سالانه بیش از ۷ میلیارد دلار درآمد نصیب ایران خواهد شد. این درآمد صرفا از طریق ترانزیت بار نصیب ایران می شود. علاوه برآن به دلیل توانایی و ظرفیت های موجود د در صنعت ریلی، اشتغال زیادی بر اثر تولید واگن، ریل و صنایع وابسته ایجاد خواهد شد.
تمام این موارد در شرایطی است که مبلغ اختصاص یافته برای تکمیل این پروژه در سال ۹۴ تنها ۱۰ میلیارد تومان بوده است و با چنین وضعی ۴۰۰ سال برای تکمیل این پروژه زمان لازم است.
با سلام و احترام- بنده از کارشناسان مطلع امور اقتصادی پروژه های ریلی در وزارت راه هستم. و نسبت به مطالب فوق چند نظر انتقادی دارم
الف- اینکه نوسازی هواپیما با چه شرط و شروطی محقق می شود بسته به قرارداد دارد و اطلاعات آن به صورت عمومی منتشر نشده است لیکن حسب آنکه تامین مالی به صورت خرید نقدی نیست بلکه به صورت اجاره به شرط تملیک است قابل مقایسه با توسعه بخش ریلی نیست یعنی ما منابع نقدی آماده ای نداریم که مقایسه کنیم منابع خود را صرف خرید هواپیما نماییم یا صرف توسعه راه آهن
ب- برآورد هزینه تکمیل پروژه راه آه چابهار - مشهد تقریبا دو برابر رقم مذور در این مقاله است.
ج- این جمله که "ساخت راه آهن چابهار - مشهد درآمدسالانه ای به میزان هفت میلیارد دلار نصیب کشور می نماید" خیلی بی ربط است و نمی دانم مستند به چه مرجع یا محاسبه ای است ولی کاملا نادرست است. توضیح آنکه اکنون در کشور چند کریدور ریلی داریم و مجموع درآمد آنها به یک دهم این رقم هم نمی رسد. هر تن کیلومتر جابجایی و حمل بار ترانزیتی دو سنت درآمد دارد که بخشی از این درآمد باید صرف هزینه های مرتبط گردد و اگر طول مسیر ترانزیتی را دو هزار کیلومتر فرض کنیم حمل هر تن بار درآمد معادل ۴۰ دلار ایجاد می کند و اگر بخواهیم به رقم مذکور در مقاله یعنی هفت میلیارد دلار برسیم یعنی سالانه ۱۷۵ میلیون تن بار ترانزیتی از این مسیر عبور کند. در حالیکه مجموع بار ترانزیتی کشور در همه کریدورهای جاده ای و ریلی اکنون حدود ۱۳ میلیون تن است.