به گزارش مسیر اقتصاد دولت بریتانیا متعهد شده است که تا سقف ۱ میلیارد دلار تامین مالی ساخت و توسعه دو نیروگاه برق در استان بصره عراق را به عهده بگیرد. این نیروگاه‌ها قرار است توسط شرکت های جنرال الکتریک آمریکا و انکای بریتانیا ساخته شود. آمریکا به صورت مستقیم و غیر مستقیم تلاش زیادی را در جهت خارج کردن ایران از بازار برق عراق صورت داده است.
کشور عراق در ۱۵ سال گذشته به دلیل جنگ، ناامنی و بی نظمی، بسیاری از زیرساخت های خود را از دست داد و فرصت چندانی برای ساخت و توسعه آن ها پیدا نکرد. در این شرایط عواملی دست به دست هم داد که بیشترین سهم از بازار برق عراق نصیب شرکت های ایرانی شود.
برخی از این عوامل عبارتند از:
- قیمت مناسب و پیشنهاد فنی خوب شرکت های ایرانی
- نگاه بلند مدت ایران به بازار برق عراق و سرمایهگذاری در آن
- عدم تمایل شرکت های بزرگ چندملیتی به ورود به بازار ناامن عراق
- سرمایهگذاری ایران در تامین امنیت عراق
- منابع گازی ایران و مقرون به صرفه بودن نیروگاه‌های گازی برای عراق
هرچند که تا کنون نیز امنیت کامل در سرتاسر عراق برقرار نشده است، اما با توجه به امنیت نسبی به وجود آماده در نیمه جنوبی عراق، به تدریج پای شرکت های بزرگ چندملیتی نیز به بازار خدمات فنی و مهندسی عراق باز شده و طبعا رقابت میان شرکت های فعال در این کشور شدت خواهد یافت.
تلاش مشترک آمریکا و بریتانیا برای خارج کردن ایران از بازار برق عراق
خوشبختانه شرکت های ایرانی به دلیل تجربه بالا، قیمت مناسب و همچنین پیشنهادات فنی خوب که امکان مشارکت بیشتر طرف عراقی را فراهم می‌کند، از مزیت رقابتی خوبی برخوردارند؛ اما مشکل اینجاست که آمریکا و همپیمانانش با انگیزه بیرون راندن ایران از بازار عراق و تشدید فشار اقتصادی بر کشور ما، به حمایت های ویژه از شرکت های خود در عراق روی آورده‌اند تا اینکه شرکت های ایرانی توان رقابت در بازار عراق را از دست بدهند.
بریتانیا تامین مالی می‌کند و جنرال الکتریک آمریکا کار را انجام می‌دهد
یکی از متداول‌ترین روش‌های جبهه غرب برای حمایت از شرکت های خود، تامین مالی این شرکت ها است. در این راستا آژانس تامین مالی صادرات بریتانیا UKEF که یک نهاد دولتی است، تامین مالی دو شرکت جنرال الکتریک آمریکا و انکای بریتانیا برای ساخت و توسعه دو نیروگاه در شهرهای سماوه و ذی‌قار و همچنین بازسازی تعدادی از پست های شبکه توزیع برق در سرتاسر عراق را به عهده گرفته است. [۱]
توافقات اولیه برای اجرای این پروژه‌ها در سال ۲۰۱۷ میان دولت های عراق و بریتانیا صورت گرفت. آژانس تامین مالی صادرات بریتانیا در ابتدا قرار بود ۱۱۷ میلیون دلار از پول مورد نیاز را تامین کند؛ اما روز گذشته اعلام کرد این مبلغ بالغ بر ۱ میلیارد دلار خواهد بود.
از این مبلغ، ۶۲۰ میلیون دلار به تامین مالی جنرال الکتریک برای ساخت دو نیروگاه در شهرهای سماوه و ذی‌قار تعلق خواهد گرفت و ۴۰۰ میلیون دلار نیز به بازسازی چند پست توزیع برق در شبکه سراسری برق عراق تخصیص خواهد یافت.[۲] قرار است شرکت انکای بریتانیا نیز تحت مدیریت جنرال الکتریک، بخشی از کار را به عهده بگیرد.
نقش اساسی تامین مالی در پیروزی جنرال الکتریک و انکا در بازار عراق
نقش تامین مالی این پروژه‌ها در ورود جنرال الکتریک به بازار عراق بسیار مهم و اساسی است؛ تاجایی که مدیر شرکت انکا گفته است: بدون تامین مالی این پروژه‌ها از سوی دولت امکان ورود به این پروژه‌ها در کنار جنرال الکتریک را نداشتیم.
همچنین مدیر جنرال الکتریک تصریح کرد: تامین مالی بریتانیا و وزارت بازرگانی عراق دو وسیله‌ای بود که به کمک آنها توانستیم به این مرحله حیاتی دست یابیم.[۳]
ایران امکان برتری در بازار عراق را دارد
بنابراین روشن است که مسئله تامین مالی، به همراه دیپلماسی اقتصادی، مهمترین برگ برنده رقبای ایران در بازار برق عراق است. اکنون این پرسش مطرح می‌شود که آیا ایران توانایی تامین مالی شرکت های خود برای گرفتن پروژه‌های بزرگ در بازار برق عراق را دارد؟
به گفته بسیاری از کارشناسان از جمله دکتر محمد خزائی رئیس سابق سازمان سرمایهگذاری و کمکهای فنی ایران، درآمد فروش گاز و برق ایران به عراق می‌تواند برای صدور ضمانتنامه‌های بانکی و همچنین تامین مالی شرکت های فنی و مهندسی ایرانی حاضر در عراق استفاده شود.
سرمایهگذاری منابع ایران در عراق مهمتر از بازگرداندن آنها
ممکن است این سوال مطرح شود که در شرایط سخت تحریم چرا باید پول گاز و برق صادر شده به عراق را در این کشور سرمایهگذاری کنیم؟
این سوال پاسخ‌ها و دلایل متعددی دارد؛ از جمله اینکه در حال حاضر توقف صادرات گاز ایران به عراق خسارت است زیرا:
- صادرات گاز مقرون به صرفه‌تر از صادرات نفت است
- ایران در این بخش سرمایهگذاری زیادی کرده و استفاده نکردن از آن به معنی بهره‌مند نشدن از سرمایهگذاری صورت گرفته است
- مهمترین منبع گاز ایران، میدان پارس جنوبی است که با قطر مشترک است. قطر بی وقفه در حال استحصال گاز است و اگر ایران این کار را نکند بخشی از سهم خود را از دست خواهد داد.
باید توجه داشت در صورتی که ایران نتواند با پیشنهادات خوب مثل سرمایهگذاری در صنعت برق عراق، طرف عراقی را متقاعد به سپردن پروژه‌ها به ایران کند، صادرات گاز به عراق توسعه پیدا نخواهد کرد؛ زیرا جنرال الکتریک و انکا الزامی به ساخت نیروگاه‌های گازی ندارند و به احتمال زیاد بر مبنای سوختی دیگر خواهند ساخت.
ذکر این نکته مهم است که با توجه به تحریم‌های آمریکا، اصرار بر بازگرداندن پول‌های گاز و برق ایران از عراق ممکن است طرف عراقی را به سمت تامین نیاز خود از دیگران سوق دهد، زیرا آنها تمایلی به تنش با آمریکا ندارند.
لزوم طراحی مدل سرمایهگذاری و تامین مالی شرکت های ایرانی در عراق
بنابراین سرمایهگذاری حداقل بخشی از پول صادرات گاز ایران به عراق هم برای تداوم آن و هم برای پیروزی شرکت های ایرانی در بازار برق عراق ضروری است. پول حاصل از صادرات گاز و برق ایران به عراق به قدری است که به راحتی می‌تواند شرکت های ایرانی را پیروز میدان پیشنهادات برتر در بازار عراق کند.
در این راستا لازم است دولت با در نظر گرفتن هزینه‌های جاری صادرات گاز و برق به عراق و همچنین مشاوره و هماهنگی با شرکت های بزرگ ایرانی فعال در صنعت برق، مدل مناسبی از سرمایهگذاری در زیرساخت های عراق و تامین مالی شرکتهای ایرانی فعال در عراق را طراحی کنند. سفر آتی دکتر حسن روحانی ریاست جمهور به عراق که احتمالا در اواخر سال جاری انجام می‌شود، بهترین فرصت برای توافق ایران و عراق در مسئله مذکور است.
پینوشت:
[۱] yon.ir/owwvH
[۲] yon.ir/0QGp5
[۳] yon.ir/ZBYBb
انتهای پیام/ تجارت و ارز
