به گزارش مسیر اقتصاد سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان روز پنج شنبه ۱۱ بهمن ماه، سازوکار مالی معاملات با ایران که «اینستکس» نام گذاری شده است را ثبت کردند. این سازوکار بعد از کش و قوس های فراوان ثبت شده است و در نهایت قرار است معاملات غذا و دارو را برای ایران پوشش دهد.
اروپا قول محافظت از تجارت ایران در برابر تحریم های آمریکا را داده بود
این درحالی است از ماه ها پیش قرار بود سازوکار مالی ویژه اروپایی یا SPV برای مقابله با تحریم های غیر قانونی آمریکا بر علیه ایران راه اندازی شود. به عبارتی دیگر در ابتدا اروپا قول ایجاد سازوکار مالی ویژه ای را داده بود که همه شرکت ها و مؤسسات مالی اروپایی که تمایل داشتند با ایران همکاری کنند را از نوعی حمایت و مصونیت در قبال تحریم های آمریکا برخوردار کند.
به این صورت که آمریکا دیگر مجاز نباشد قوانین داخلی خود علیه شرکت های اروپایی همکاری کننده با ایران را اعمال کند و اگر آمریکا شرکت و یا مؤسسه ای را جریمه می کرد کشورهای اروپایی هم مجاز به تلافی بودند تا جریمه آن شرکت را جبران کنند.
از طرفی اتحادیه اروپا اعلام کرده بود که با این سازوکار مالی ویژه همه شرکت ها و مؤسسات مالی اروپایی می توانند بدون دغدغه با ایران تعامل داشته باشند و نفت ایران را بخرند و در مقابل هم پول ایران را به یورو تحویل دهند و هم اینکه هرگونه کالایی را ایران نیاز داشت از شرکت های اروپایی خریداری کند و اگر شرکت های اروپایی تمایل به سرمایه گذاری و انجام پروژه هایی در ایران بودند نیز دیگر مشکلی نداشته باشند.
بعد از کش و قوس ۹ ماهه سازوکار مالی اروپا فقط غذا و دارو را شامل می شود
اما اکنون با گذشت ۹ ماه سازوکار مالی برای معامله اروپا با ایران به شکلی کاملاً محدود شده و برای معامله غذا و دارو در مقابل نفت راه اندازی شده است. وزیر خارجه آلمان نیز گفته است که این سازوکار مالی تنها مبادلاتی را پوشش خواهد داد که توسط آمریکا تحریم نشده اند و فعلاً در خصوص کالاهای تحریمی تغییری ایجاد نخواهد شد.
همچنین طبق بیانیه مشترک منتشر شده توسط سه کشور اروپایی، اینستکس بر اساس قوانین مالی سازمان ملل و اتحادیه اروپا، قوانین ضد پولشویی AML و تأمین مالی تروریسم CFT عمل خواهد کرد. در بیانیه منتشر شده، کشورهای اروپایی از ایران خواسته اند هر چه سریع تر نسبت به اجرایی کردن برنامه اقدام FATF اقدام کند.
مشروط کردن «اینستکس» به اجرای FATF توجیه منطقی ندارد
در حالی کشورهای عضو اتحادیه اروپا اجرایی شدن این سازوکار برای ایران را منوط به اجرائی شدن دستورات FATF توسط ایران کرده اند که این سازوکار فقط یک واسطه انتقالی بوده و قرار است واردکننده اروپایی از ایران، بدهی خود را به اینستکس پرداخت کند و صادرکننده کالا به ایران، طلب خود را از اینستکس دریافت کند؛ بنابراین قرار نیست پولی به ایران منتقل یا از آن خارج شود.
در نتیجه می توان گفت دستورات FATF زمانی توجیه پیدا می کند که مسئله شناخت مشتریان و ذینفعان تراکنش های مالی مربوط به ایران مطرح باشد و نیاز باشد که منشأ پول منتقل شده شناسایی شود تا ریسک پولشویی به حداقل برسد. این درحالی است که در سازوکار اینستکس اروپا، نگرانی از بابت منشأ وجه نقد وجود ندارند، زیرا قرار نیست پولی منتقل شود و روش مبادله به صورت تهاتری است.
از طرفی دیگر نیز اروپا از این سازوکار در خرید کالاهای غیر تحریمی و مشخص شامل غذا و دارو برای ایران استفاده خواهد کرد و لذا به صورت کاملاً کانالیزه شده مبدأ، مقصد و موارد تجاری مشخص است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که اجرائی شدن دستورات FATF و برنامه اقدام توسط ایران هیچ نوع ارتباط منطقی با عملکرد سازوکار اینستکس ندارد.
منابع:
گروه ویژه اقدام مالی yon.ir/URTbo
فرانس دیپلماتیک yon.ir/Ef5NG
اسپوتنیک yon.ir/FMM37
انتهای پیام/ اقتصاد بین الملل
