مزیت تجارت با کشورهای منطقه و آسیا نسبت به اروپا

به گزارش مسیر اقتصاد پس از خروج آمریکا از برجام، مقامات اروپایی دائما بر حفظ خطوط مالی و تجاری با ایران در ازای حفظ برجام تاکید کرده اند؛ اما تاکنون اقدام عملی موثری در این جهت صورت نداده اند. شاهد آنکه حجم صادرات غیر نفتی ایران به اتحادیه اروپا در ۷ ماه نخست سال ۱۳۹۷ مجددا کاهش یافت و با ۶ درصد افت نسبت به مدت مشابه در سال قبل به ۷۱۸ میلیون دلار رسید.

کاهش مستمر صادرات غیر نفتی ایران به اتحادیه اروپا در حالی صورت پذیرفته است که صادرات غیر نفتی ایران به دیگر نقاط جهان به صورت جهشی افزایش پیدا کرده است. این واقعیت در کنار سایر دلایل مانند وابستگی شدید اروپا به بازار آمریکا و نفوذ سیاسی و امنیتی آمریکا بر این منطقه، به وضوح نشان می‌دهد که اتحادیه اروپا قرار نیست در مقابله با تحریم‌های آمریکا علیه ایران کاری انجام دهد.

تلاش اروپایی‌ها برای خروج آبرومندانه از برجام

اتحادیه اروپا برای حفظ آبرو و اعتبار خود نیاز شدیدی به حفظ برجام دارد و به همین دلیل نهایت تلاش خود را برای منصرف کردن آمریکا از تصمیم به خروج از برجام به کار برد.

پس از خروج آمریکا از برجام نیز مقامات اروپایی به دفعات و از تریبون‌های گوناگون بر حفظ خطوط مالی و تجاری با ایران در ازای حفظ برجام تاکید کرده‌اند؛ اما اکنون که کار به پرداخت هزینه رسیده است، از بار مسئولیت شانه خالی می‌کنند و در تلاشند که با جنجال آفرینی و اتهام زنی به ایران (نظیر دستگیری دیپلمات‌ ایرانی در آلمان و اتهامات تروریستی دانمارک به ایران) توپ را به زمین ایران بیندازند و به دلایلی غیر برجامی از تحریم‌های آمریکا علیه ایران تبعیت کنند.

اروپا با ایران قدرتمند کنار نخواهد آمد

انگیزه‌ها و دلایل زیادی وجود دارد که اروپا را به تلاش برای تضعیف ایران وا می‌دارد که در زیر به سه مورد از آنها اشاره شده است:

اعمال اراده ایران بر جریان نفت: اروپایی ها به خوبی می‌دانند که در صورت اعتماد کشورهای غرب آسیا به قدرت ایران و اتحاد این کشورها با یکدیگر، بزرگترین واحد نفتی جهان شکل خواهد گرفت که این به معنای در دست گرفتن شاهرگ اقتصاد اروپا توسط این کشورها خواهد بود. کشورهای غرب آسیا و شمال آفریقا هم اکنون صادرات ۳۶۵ میلیارد دلار نفت، ۴۳ درصد از بازار جهان و ۱۷ درصد از بازار اتحادیه اروپا را در اختیار دارند.

بیرون رانده شدن از بازار بزرگ غرب آسیا و شمال آفریقا: منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا با حدود ۱ تریلیون دلار واردات در سال ۲۰۱۷ از بزرگترین بازارهای جهان محسوب می‌شود که حضور در آن برای کشورهای اروپایی کار دشواری نیست. طبعا اروپایی‌ها نسبت به اتحاد کشورهای واقع در این منطقه و وضع قوانین هماهنگ تجاری توسط آنان در هراس خواهند بود.

از دست دادن بازار ۴۹۲ میلیارد دلاری آفریقا: یکی از مهمترین دلایلی که اروپایی‌ها تاکنون حاضر به هزینه کردن از اعتبار خود در ازای حمایت از اسرائیل شده اند، این است که در صورت حاکمیت فلسطینیان طرفدار ایران بر این کشور که محل اتصال آسیا به آفریقا است، صادرات کالا از غرب آسیا به قاره آفریقا به جریان خواهد افتاد که خوشایند کشورهای اروپایی نیست. هم اکنون ۳۳ درصد از بازار آفریقا در دست اتحادیه اروپا است که ایران و متحدان بالقوه‌اش قابلیت تامین بخش بزرگی از آن را دارند.

مرکز ثقل اقتصاد و تجارت جهان در شرق و جنوب آسیا است

بر اساس داده های صندوق بین المللی پول هم اکنون ۴۷ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان مربوط به قاره آسیا است که پیش بینی می‌شود این رقم تا پایان سال ۲۰۲۳ به بیش از ۵۱ درصد برسد.

سهم قاره آسیا از تولید ناخالص داخلی جهان از ۴۰ سال پیش تا کنون همواره افزایش یافته است در حالی که سهم کشورهای غربی تقریبا همواره رو به کاهش بوده است.

نمودار زیر تغییرات در سهم مناطق مورد بحث از اقتصاد جهانی را به خوبی نشان می‌دهد:

انتظار می‌رود این روند تا سالیان طولانی ادامه یابد؛ زیرا از طرفی کشورهای آسیایی ظرفیت‌های اقتصادی فعال نشده زیادی دارند و از طرف دیگر پیشرفت و گسترش فناوری اطلاعات سبب شده است که کشورها در جریان امور یکدیگر قرار بگیرند و رقابت شدت یابد که این مسئله خود به پیشرفت آنها سرعت خواهد بخشید.

بر اساس یک پیش‌ بینی از آینده اقتصادی جهان در سال ۲۰۵۰، چین و هند به ترتیب با سهم ۲۰ و ۱۵ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان رتبه اول و دوم قدرت اقتصادی را در جهان خواهند داشت. پس از این دو کشور، آمریکا و اتحادیه اروپا به ترتیب با ۱۲ و ۹ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان مقام سوم و چهارم را به خود اختصاص خواهند داد.[۱]

آسیایی‌ها بزرگترین جریان تجارت در جهان را در اختیار دارند

اقتدار اقتصادی کشورهای شرق و جنوب آسیا به تولید ناخالص داخلی محدود نیست؛ به طوری که این منطقه با صادرات بیش از ۷.۳ تریلیون دلار کالا به سراسر جهان بزرگترین قدرت صادراتی در جهان محسوب می‌شود. اعضای اتحادیه اروپا با ۵.۷ و آمریکا با ۱.۵ تریلیون دلار در جایگاه‌های بعدی اقتدار صادراتی در جهان قرار دارند.

بر اساس آمار مرکز تجارت جهانی حجم صادرات کالا توسط اعضای اتحادیه اروپا و آمریکا طی ۲۰ سال گذشته تقریبا ۱۰۰ درصد رشد داشته است؛ در حالی که حجم صادرات کالا توسط کشورهای آسیایی طی همین مدت ۴۰۰ درصد رشد داشته است.

مزیت قابل توجه تجارت با کشورهای منطقه و آسیا نسبت به اروپا

همانگونه که گفته شد سهم کشورهای توسعه یافته غربی از اقتصاد جهان رو به کاهش است؛ در حالی که قدرت عظیمی در آسیا شکل گرفته است.

بنابراین با توجه به مزیت‌های فراوانی که در تجارت ایران با کشورهای منطقه، شرق و جنوب آسیا وجود دارد، لازم است که مسئولین تجاری کشور برای تقویت همکاری تجاری با آسیا بجای اروپا (خصوصا در بخش واردات) و همچنین شکل دهی به سازوکار استفاده از ارزهای ملی و نقل و انتقال مستقل پول میان ایران و این کشورها اقدامات قاطع و جدی صورت دهند. انعقاد توافقنامه های تجارت دوجانبه با کشورهای فوق گام بسیار موثری در افزایش مراودات تجاری میان ایران و این کشورها خواهد بود.

پینوشت:

[۱] yon.ir/28mlK

انتهای پیام/ تجارت و ارز