به گزارش مسیر اقتصاد ترکیه یکی از همسایگان شمال غربی ایران است که علیرغم رشد روز افزون در بخش صنعت و خدمات، همچنان بخش قابل توجهی از جمعیت این کشور در بخش کشاورزی اشتغال دارند. به صورت کلی کشاورزی در اکثر مناطق ترکیه انجام می شود به نحوی که ۳۵.۵ درصد از خاک این کشور به کشت زمین های زراعی اختصاص یافته که در حدود ۲۴ میلیون هکتار برآورد می شود.
بر اساس آمارهای سال ۱۳۹۵ این کشور یکی از بزرگترین تولیدکنندگان میوه هایی نظیر انجیر، زردآلو و کشمش و چهارمین تولید کننده بزرگ سبزیجات در جهان محسوب می شد. از سویی دیگر این کشور برای تولید گندم نیز اهمیت زیادی قائل است به نحوی که در سال ۹۵ هشتمین تولیدکننده بزرگ گندم در جهان بوده است.
کاهش سهم کشاورزی در ترکیه به دلیل سیاست های غلط دولت
سیاست های اقتصادی دولت از سال ۱۹۳۰ میلادی منجر به کاهش سهم کشاورزی در رشد اقتصادی و گسترش شهر نشینی و مهاجرت روستائیان شد به صورتی که سهم بخش کشاورزی از ۵۰ درصد در این سال به کمتر از ۸ درصد در سال ۱۳۹۵ رسید.
علیرغم اینکه دولت از سال ۱۹۹۰ سیاست های تشویقی بسیاری برای گسترش کشاورزی و رونق این بخش در نظر گرفته است اما همچنان تغییرات چشم گیری در این کشور رخ نداده است.
اخیرا نیز دولت ترکیه به منظور رونق بخش کشاورزی در حال مهیا کردن زیرساخت های لازم برای هماهنگی با سیاست های اتحادیه اروپا است به گونه ای که دولت این کشور در حال رصد کامل اطلاعات کشاورزان است.
برنامه های مهم دولت در جهت افزایش تولید گندم و سایر محصولات زراعی
حمایت های دولت ترکیه از کشاورزان شامل حمایت های درآمدی مستقیم، حمایت از قیمت کود و سوخت و آخرین آموزش های مربوط به تولید بهتر محصولات است. ترکیه در کنار رشد بخش صنعت و خدمات، از لحاظ غذایی خودکفا است و می تواند غذای اساسی خود را از طریق تولیدات خود تامین کند.
گندم و سایر غلات غذای اساسی این کشور را تشکیل می دهد، به همین منظور مقامات این کشور از سال ۱۹۳۸ برای بهبود روند تولید، هیات ملی غله را تحت نظر دولت تشکیل دادند. از وظایف مهم این هیات در آن سال ها پشتیبانی از تولید گندم در ترکیه بوده است.
هیات ملی گندم ترکیه مسئول اصلی حمایت از تولید و قیمت گندم در ترکیه
این هیات بعدها در سال ۱۹۸۴ به هیات مدیره گندم ترکیه “TMO” تغییر نام داد و توانست با مشارکت اتحادیه های کشاورزی و اتاق های بازرگانی برنامه های حمایتی مناسبی برای تولید گندم در ترکیه آغاز کند.
از جمله وظایف بسیار مهم این هیات وابسته به دولت، خرید گندم از کشاورزان و تنظیم بازار این محصول است به نحوی که این مهم با پشتیبانی بانک های این کشور نظیر زراعت بانک ترکیه انجام می گیرد.
در حال حاضر قیمت خرید و فروش گندم در ترکیه توسط شورای وزیران تعیین می شود و هیات ملی گندم باید سیاست های مدنظر دولت در این زمینه را اجرا کند.
این سازمان همچنین به منظور تامین غذای مردم ترکیه اقدام به تاسیس و ساخت سیلوهای ذخیره سازی کرد به نحوی که در حال حاضر حدود ۴.۵ میلیون تن ظرفیت ذخیره سازی گندم در ترکیه وجود دارد.
رشد ۱۴ میلیون تنی گندم در ترکیه به دلیل سیاست های حمایتی دولت
به صورت کلی تولید گندم در ترکیه طی سال های اخیر بر خلاف کاهش سهم بخش کشاورزی در اقتصاد، روند روبه رشدی داشته است به طوریکه بر اساس آمارهای داخلی و جهانی تولید گندم این کشور از سال ۱۹۶۰ تا سال گذشته از حدود ۶ به ۲۰ میلیون تن افزایش داشته است.
روند واردات گندم در ترکیه نیز پرفراز ونشیب بوده است به نحوی که این کشور در سال ۲۰۰۵ تنها ۱۲۵ هزار تن گندم وارد کرده است و پس از آن روند واردات گندم به دلیل پیاده سازی سیاست های هماهنگ با اتحادیه اروپا افزایش یافته و به ۶ میلیون و چهارصد هزار تن نیز رسیده است.
در عین حال ترکیه بخشی از گندم های تولیدی خود را از طریق هیات دولتی گندم در بورس های جهانی عرضه کرده و به دیگر کشورها صادر می کند.
قیمت هر کیلو گرم گندم در ترکیه ۱۷۰۰ تومان
اخیرا با توجه به مشکلات اقتصادی پیشامده در این کشور و جهش ناگهانی نرخ ارز موجب شد تا قیمت گندم و آرد نیز افزایش یابد و این موضوع منجر به نگرانی زیاد مردم و دولت ترکیه شده است.
هر چند بر اساس اعلام وزیر کشاورزی ترکیه، این امکان به هیات دولتی گندم TMO داده شد تا با استفاده از ذخایر خود اقدام به تنظیم عرضه و تقاضا کند تا قیمت این محصول برای مصرف کنندگان افزایش چندانی نداشته باشد.
از سویی دیگر این هیات تصمیم گرفت با توجه به قیمت های جهانی و رقابت در بازارها قیمت گندم را به کیلویی حدود ۱۷۰۰ تومان( با احتساب نرخ ارز ۸۵۰۰ تومانی سامانه نیما) برساند.
این در حالی است که وزیر کشاورزی ترکیه چندی پیش با اعلام اینکه دولت ترکیه قصد دارد هزینه های تولید گندم را مدیریت کند، خبر از کاهش ۱۵ درصدی قیمت کود داد تا از این طریق از کشاورزان حمایت کند.
احتمال قاچاق گندم از ایران به ترکیه به دلیل تفاوت قیمت ۴۰۰ تومانی
در حال حاضر قیمت گندم در ترکیه ۴۰۰ تومان بیشتر از ایران است و این موضوع با توجه به جهش های ارزی پیش آمده در این کشور می تواند انگیزه قاچاق گندم را به ترکیه افزایش دهد. چرا که ترکیه یکی از تولیدکنندگان بزرگ آرد در منطقه محسوب می شود، به گونه ای که گندم های روسی و قزاق را برای تولید آرد وارد و پس از تولید آرد آن را به خود آنان و دیگر کشورها صادر می کند.
به همین منظور ضروری است تا دولت ایران با بررسی مجدد هزینه های تولید گندم در ایران و همچنین قیمت این محصول در کشورهای همسایه و جهان، اقدام به افزایش نرخ این محصول کند تا امنیت غذایی در کشور با خطر مواجه نگردد.
منابع:
ایندکس موندی/ yon.ir/xrGJO
هیات ملی گندم ترکیه/ yon.ir/DhI7h
وزارت کشاورزی ترکیه/ yon.ir/U6YZ4
yon.ir/6YJ2P /allaboutturkey
انتهای پیام/ اقتصاد بین الملل
