به گزارش مسیر اقتصاد مطابق آمار مرکز تجارت جهانی و سایت تریدمپ، اتحادیه اروپا با واردات ۲۲۲ میلیارد دلار نفت در سال ۲۰۱۷ بزرگترین واردکننده این محصول در جهان به حساب می‌آید.
هرچند برخی اعضای اتحادیه اروپا مانند انگلیس (عضو سابق) و هلند اقدام به تولید و صادرات نفت می‌کنند، اما صادرات ۲۸ میلیارد دلاری نفت توسط آنها تنها ۱۳ درصد از نیاز این منطقه به نفت را تامین می‌کند و برای ۸۷ درصد باقیمانده نیاز به نفت دیگران دارند.
مهمترین وارد کنندگان نفت در اتحادیه اروپا
در میان اعضای اتحادیه اروپا بیشترین واردات نفت مربوط به کشورهای آلمان، هلند، ایتالیا، اسپانیا و فرانسه است.
در نمودار زیر حجم واردات نفت توسط اعضای اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۷ نمایش داده شده است:
تنها ۴.۵ درصد نفت اتحادیه اروپا از ایران تامین می‌شود
کشور روسیه در ۲۰ سال گذشته همواره مهمترین صادرکننده نفت به اتحادیه اروپا بوده است. این کشور در سال ۲۰۱۷ با تامین ۶۴.۵ میلیارد دلار نفت برای بازار اتحادیه اروپا، ۲۹ درصد از کل واردات نفت این منطقه را به خود اختصاص داده است.
پس از روسیه کشورهای نروژ، هلند و قزاقستان بیشترین صادرات نفت را به اتحادیه اروپا داشته اند. همانطور که در نمودار قبل مشخص است، ایران با صادرات ۱۰ میلیارد دلار نفت به کشورهای این منطقه ۴.۵ درصد از کل واردات نفت توسط آنان را تامین کرده و یازدهمین صادرکننده بزرگ نفت به آنجا محسوب می‌شود.
در نمودار زیر میزان صادرات نفت ایران به اعضای اتحادیه اروپا نمایش داده شده است:
همانگونه که در نمودار پیداست، بیشترین صادرات نفت ایران به اتحادیه اروپا به مقصد کشورهای ایتالیا، فرانسه و اسپانیا بوده است؛ اما با توجه به کل میزان واردات نفت توسط این کشورها، ایران تنها جزو مبادی اصلی واردات نفت توسط ایتالیا و یونان محسوب می‌شود.
کدامیک از اعضای اتحادیه اروپا بیش از دیگران به واردات نفت از ایران وابسته است؟
در جدول زیر سه مبدا اصلی واردات نفت توسط اعضای اتحادیه اروپا نشان داده شده است.
| کشور واردکننده نفت | مبدأ اول | مبدأ دوم | مبدأ سوم |
| هلند | روسیه | انگلیس | نروژ |
| آلمان | روسیه | هلند | قزاقستان |
| ایتالیا | آذربایجان | ایران | عراق |
| اسپانیا | نیجریه | مکزیک | عربستان |
| فرانسه | روسیه | قزاقستان | عربستان |
| انگلیس | نروژ | آمریکا | الجزایر |
| بلژیک | هلند | روسیه | الجزایر |
| لهستان | روسیه | قزاقستان | عربستان |
| یونان | عراق | ایران | قزاقستان |
| سوئد | روسیه | نروژ | نیجریه |
همانگونه که در جدول فوق پیداست، ایران تنها در جمع سه تامین کننده اصلی نفت برای کشورهای یونان و ایتالیا قرار دارد. یونان و ایتالیا از جمله کشورهایی هستند که مشکلات جدی با نهاد اتحادیه اروپا دارند. اولی به دلیل مشکلات عدیده مالی یک بار اضافی برای اتحادیه اروپا محسوب می‌شود و دومی در سالهای اخیر از خود تمایل به خروج از این نهاد چند ملیتی نشان داده است.
بررسی روند صادرات نفت از ایران به اتحادیه اروپا در ده سال گذشته
مطابق آمار مرکز تجارت جهانی بیشترین صادرات ایران به اتحادیه اروپا طی ده سال گذشته مربوط به سال ۲۰۱۱ است. ایران در این سال ۲۰.۷ میلیارد دلار نفت به اتحادیه اروپا صادر کرده است که ۲۵.۵ درصد از کل صادرات نفت ایران محسوب می‌شود. پس از آن طی ۲ سال بر اثر تحریمها حجم صادرات نفت ایران به اتحادیه اروپا به رقم صفر می‌رسد و این وضعیت تا سه سال ادامه می‌یابد.
سهم بازار اتحادیه اروپا از نفت ایران در سال ۲۰۱۷ برابر ۱۰.۱ میلیارد دلار و معادل ۲۳.۵ درصد کل صادرات نفت ایران بوده است.
اتحاد نفتی ایران، عراق و روسیه
هرچند که تجربه تحریم ایران در سالهای ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ نشان داده است که اتحادیه اروپا تحمل عدم واردات نفت از ایران را دارد؛ اما باید توجه داشت که دست ایران در تنش‌های نفتی با اتحادیه اروپا بسته نیست و می‌توان از طریق تعامل با متحدان ایران از کشورهای نفت خیز برگ‌های برنده‌ی دیگری را در اختیار گرفت.
به عنوان نمونه تصمیم‌های مناسب و متحد از سوی کشورهای ایران، عراق و روسیه و یا اتخاذ سیاست فعال در سازمان اوپک می‌تواند اتحادیه اروپا را از ناحیه تامین نفت تحت فشار قرار دهد.
ذکر این نکته مهم است که ۸۴ میلیارد دلار یعنی ۳۸ درصد از واردات نفت توسط اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۷ از مبدا سه کشور ایران، عراق و روسیه صورت گرفته است که این رقم شدت وابستگی اروپایی‌ها به نفت این سه متحد را نشان می‌دهد.
انتهای پیام/ تجارت و ارز
