به گزارش مسیر اقتصاد در سال‌های اخیر با افزایش روز افزون شمار خودروها و مشکلات ایجاد شده در زمینه آلودگی هوا، مصرف بالای بنزین و ترافیک در کلان شهرها، بحث اسقاط خودروهای فرسوده به‌صورت جدی مطرح شده است.
حتی اگر مصرف بالای بنزین و ترافیک نیز در نظر گرفته نشود، چالش آلودگی هوا موجب می شود هر ساله بر اساس آمار ۳۳ هزار نفر در ایران جان خود را از دست بدهند.
خودروهای فرسوده منبع اصلی آلودگی هوا در کلان شهرها
بر اساس گزارش سیاهه انتشار هوای شهر تهران که در سال ۹۵ توسط شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران منتشر شد، ۸۵ درصد آلودگی هوای شهر تهران را وسایل نقلیه تشکیل می دهند.
بر اساس گزارش منتشره معضل اصلی آلودگی هوای شهر تهران آلاینده ذرات معلق است که منبع ۷۰ درصد آن وسایل نقلیه هستند. خودروهای سنگین در این بین سهم بالایی در آلودگی کلان شهرها دارند.
لزوم افزایش تقاضای گواهی اسقاط به ۱.۴ میلیون برگه تا سال ۱۴۰۴
طبق آمار، حدود یک میلیون و ۳۵۰ هزار دستگاه خودرو فرسوده در کشور وجود دارد و سالانه ۲۰۰ هزار خودرو به تعداد این خودروها افزوده می شود.
بنابراین تقاضای گواهی اسقاط باید تا سال ۱۴۰۴ به ۱.۴ میلیون برگه گواهی (۴ برابر حالت فعلی) برسد تا تمامی خودروهایی که سالیانه وارد سن فرسودگی شده و تمامی خودروهای فرسوده موجود، اسقاط شوند.
افزایش چشمگیر اسقاط خودروهای فرسوده با مصوبه «اسقاط و واردات» خودرو
دولت های مختلف از ابتدای دهه ۸۰ تا کنون سیاست های متفاوتی را برای خروج فرسوده ها از چرخه حمل و نقل کشور اتخاذ کرده اند. با این حال مصوبه «اسقاط و واردات» خودرو که در سال ۸۷ توسط دولت وقت اجرایی شد، تاثیر بسزایی در افزایش روند خروج خودروهای فرسوده از چرخه حمل و نقل کشور داشت.
در آن سال ها واردکنندگان خودرو ملزم شده بودند، به ازای واردات خودرو با حجم موتورهای مختلف، بین ۱ تا ۳ گواهی اسقاط خریداری نمایند. با اصلاح شدن این مصوبه در سال ۹۳ و الزام واردکنندگان خودرو به ارائه ۲ تا ۶ گواهی اسقاط، روند خروج فرسوده ها تسریع یافت؛ بطوریکه اسقاط خودروهای فرسوده از ۱۶۹ هزار دستگاه در سال ۸۸ به ۳۶۰ هزار دستگاه در سال ۹۵ رسید.
اما با بسته شدن سایت ثبت سفارش خودرو در ۶ ماه ابتدایی سال ۹۶ و همچنین بطور کل ممنوع شدن واردات خودرو در سال جاری، میزان خروج فرسوده ها در دو سال اخیر کاهش چشمگیری داشته و اخیرا نیز متوقف شده است.
بنابراین در شرایط فعلی نیاز است دولت به دنبال اعمال سیاست های دیگری برای افزایش روند خروج خودروهای فرسوده از چرخه حمل و نقل کشور باشد تا زمینه توسعه گواهی اسقاط فراهم شود.
اسقاط توسط واردکنندگان قطعات خودرو
در این راستا به منظور ادامه روند افزایشی اسقاط خودروهای فرسوده و همچنین حمایت از قطعه سازان داخلی پیشنهاد می شود تا واردکنندگان قطعات خودرو برای واردات قطعات به کشور ملزم به ارائه گواهی اسقاط شوند.
این فرآیند می تواند به گونه ای طراحی شود تا علاوه بر اینکه روند اسقاط خودروهای فرسوده را افزایش دهد، میزان واردات قطعات خودرو به کشور را مدیریت و محدود نماید.
در سال گذشته میزان واردات قطعات منفصله وسایل نقلیه با افزایش ۱۱۱ درصدی به بیش از ۴.۱ میلیارد دلار رسیده است. واردات لوازم یدکی خودرو نیز با افزایش ۴۸ درصدی به بیش از ۹۰۰ میلیون دلار رسیده است.
این میزان واردات قطعات خودرو در طول سال های اخیر بی سابقه بوده و موجب ثبت رکوردی جدید در این زمینه شده است.
اخذ یک گواهی اسقاط توسط گمرک به ازای واردات ۲۰ هزار دلار قطعه
در این راستا پیشنهاد می شود؛ به منظور حمایت از قطعه سازان داخلی و توسعه گواهی اسقاط به ازای هر ۲۰ هزار دلار ارزش قطعات وارد شده، گمرک یک گواهی اسقاط از واردکنندگان اخذ نماید.
با اجرایی شدن این طرح، با توجه به آمار ۵ میلیارد دلاری واردات قطعه، اسقاط خودروهای فرسوده تسریع یافته و ۱.۵ برابر خواهد شد.
گفتنی است میزان اسقاط خودروهای فرسوده در شرایط فعلی ۳۶۰ هزار دستگاه در سال است و با اجرایی شدن این طرح این میزان به حدود ۶۱۰ هزار دستگاه در سال خواهد رسید.
