به گزارش مسیر اقتصاد شاخص گرسنگی در ایران کاهش پیداکرده و میزان گرسنگان با توجه به شاخص‌های جهانی از ۱۸.۵ درصد به ۲.۵ درصد تنزل یافته است؛ این رقم ایران را در جمع کشورهای برتر جهانی از منظر تغذیه قرار می‌دهد.
این گزارش که بر اساس آمارهای سالانه شاخص گرسنگی جهانی می‌باشد حکایت از آن دارد که هنوز در بسیاری از مناطق جهان شیوع گرسنگی جریان دارد و جنگ‌ها و مناقشات سیاسی از عمده عوامل بروز گرسنگی در کشورها می‌باشد.
اما کشور ایران با بهبود سیستم های بهداشت، تغذیه و توجه عمومی به فقرا توانسته است خود را در میان کشورهایی قرار دهد که گرسنگی در آن‌ها بسیار پایین است.
شاخص جهانی گرسنگی (Global Hunger Index)
شاخص جهانی گرسنگی که ماهیت چندبعدی دارد، از سه نماگر کم غذایی، کم‌وزنی و مرگومیر کودکان زیر پنج سال تشکیل‌شده است.
برای محاسبه شاخص گرسنگی (GHI) سه شاخص الف: درصد افراد دچار سوءتغذیه (PUN)، ب: درصد کودکان کم‌وزن زیر ۵ سال (CUW) و ج: درصد کودکانی که قبل از ۵ سال می‌میرند، محاسبه می‌شوند. مجموع این سه عدد تقسیم بر سه معادل شاخص جهانی گرسنگی خواهد بود.
گزارش سالانه شاخص گرسنگی جهانی اولین بار در سال ۲۰۰۶ میلادی منتشرشده است. مؤسسۀ غیرانتفاعی انستیتوی پژوهشی سیاست غذایی بین‌المللی در واشنگتن با همکاری سازمان غیرانتفاعی آلمانی «ولت هونگر هیلفه» یا «کمک گرسنگی جهان» و سازمان غیردولتی ایرلندی «کانسرن ورلدواید» یا «نگرانی سراسر جهان» این گزارش را انتشار می‌دهند.
این شاخص کشورها را بر اساس مقیاس صفر تا صد رتبه‌بندی می‌کند که صفر بهترین امتیاز (نبود گرسنگی) و ۱۰۰ بدترین امتیاز است. مقادیر کمتر از ۵ بیانگر «گرسنگی پایین»، بین ۵ تا ۱۰ بیانگر «گرسنگی متوسط»، بین ۱۰ تا ۲۰ بیانگر «گرسنگی جدی»، بین ۲۰ تا ۳۰ «هشداردهنده» و بیش از ۳۰ «بسیار هشداردهنده» است.
گرسنگی به‌عنوان شاخص توسعه کشورها
این شاخص، عمدتاً یک شاخص بهداشتی محسوب می‌گردد ولی همانند سایر شاخص‌های بهداشتی دارای ابعاد سیاسی و اجتماعی نیز می‌باشد و در مباحث بررسی سطح توسعه‌یافتگی کشورها بشدت مورداستفاده قرار می‌گیرد.
این شاخص در سال‌های گذشته در کشورهای جهان تا حدودی در حال بهبود بوده و ایران از این نظر هم‌اکنون در وضعیت بسیار مطلوبی قرار دارد.
پیشرفت ایران در کاهش گرسنگی
ایران در زمره موفق‌ترین کشورهایی است که توانسته است با گرسنگی مبـارزه نماید و در این زمینه به پیشرفت های قابل‌ملاحظه‌ای رسـیده اسـت.
بـر اسـاس گـزارش جهـانی گرسنگی در سال ۲۰۱۲ ایران چهارمین کشور موفق در عرصه مبـارزه بـا گرسـنگی بـوده اسـت و توانسته است در فاصله سال‌های ۲۰۱۲-۱۹۹۰ کاهش ۶۰ درصدی را در شاخص گرسـنگی تجربـه نماید و گرسنگی کمتر از ۵ را برای خود تثبیت کند.
مقادیر مربوط به ایران در شاخص گرسنگی در سال‌های ۱۹۹۰، ۱۹۹۵، ۲۰۰۰ و ۲۰۰۵ به ترتیب اعداد ۸.۵، ۷.۴، ۶.۱ و ۵.۱ به دست آماده است که به معنای قرار گرفتن ایران در ردیف کشورهای با گرسنگی متوسط بوده است؛ اما مقدار این شاخص در سال ۲۰۱۱ به زیر ۵ (دقیقاً ۴) کاهش‌یافته است که حکایت از رسیدن ایران به سطح کشورهای با گرسنگی پایین است.
سال ۲۰۱۱ ازآن‌رو شاخص مهمی است که با پایین‌تر از ۵ شدن شاخص گرسنگی در یک کشور، دیگر آن منطقه یا کشور از شمول این شاخص خارج می‌شود و یا به تعبیری گرسنگی در آن کشور به‌قدری پایین آمده است که دیگر قابلیت تشخیص نیست.
آخرین گزارش گرسنگی جهانی
سازمان ملل متحد ماه به‌تازگی اعلام داشت میزان گرسنگی در سطح جهان برای اولین بار طی بالغ‌بر یک دهه گذشته افزایش‌یافته است و اینک ۱۱ درصد جمعیت جهان یا ۸۱۵ میلیون تن را در برمی‌گیرد.
در گزارش سال ۲۰۱۷ میلادی آفریقا همچنان در رأس فهرست وضعیت وخیم گرسنگی در دنیا قرارگرفته است. شاخص گرسنگی جهانی سال ۲۰۱۷ میلادی حاکی است سطح گرسنگی در جهان از سال دو هزار میلادی به میزان ۲۷ درصد کاهش‌یافته است.
از ۱۱۹ کشوری که در گزارش امسال بررسی‌شده‌اند کشور جنگ‌زده جمهوری آفریقای مرکزی در وضعیت بسیار هشداردهنده شناسایی‌شده است. سودان، چاد، سیرالئون، لیبریا، زامبیا، ماداگاسکار در آفریقا و یمن در آسیا در شرایط هشداردهنده ارزیابی‌شده‌اند. این در حالی است که نسبت به وضعیت در سوریه، لیبی، اریتره، سومالی، سودان جنوبی، جمهوری دمکراتیک کنگو، بروندی و پاپوآ گینه‌نو نگرانی قابل‌توجه و اطلاعات ناکافی قیدشده است.
۴۴ کشور در وضعیت سخت ارزیابی‌شده‌اند که هند، پاکستان، افغانستان، تاجیکستان، عراق و نیز اندونزی و کره شمالی در آسیا و نیجریه، مالی، اتیوپی، کنیا، تانزانیا، زیمبابوه، آنگولا و نامیبیا در آفریقا از آن جمله‌اند.
۲۴ کشور نیز ازنظر وضعیت گرسنگی در شرایط متوسط شناخته‌شده‌اند که از آن میان به ازبکستان، ترکمنستان، عمان، تایلند، مالزی، ویتنام در آسیا، مصر، مراکش، سنگال، آفریقای جنوبی در آفریقا، هندوراس، نیکاراگوئه در آمریکای مرکزی و ونزوئلا، اکوادور، بولیوی و پاراگوئه در آمریکای جنوبی می‌توان اشاره کرد. سطح گرسنگی تنها در ۴۳ کشور در درجۀ پایین ارزیابی‌شده است.
جنگ، مناقشات سیاسی و تغییرات اقلیمی از عوامل عمدۀ تأثیرگذار بر وضعیت گرسنگی در جهان دانسته شده‌اند.
ابعاد کاهش گرسنگی در ایران
یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی کاهش نرخ مرگومیر کودکان است، ایران در زمینه کاهش نرخ مرگومیر کودکان در دوران بعد از انقلاب رشد چشمگیر داشته است. طی سال‌های اخیر سازمان بهداشت جهانی دو بار از ایران به‌عنوان موفق‌ترین کشور جهان در کاهش نرخ مرگومیر کودکان تقدیر کرده است.
بنا بر آمارهای جهانی، نرخ مرگومیر کودکان زیر یک سال از ۱۱۱ مورد در هر هزار تولد زنده در سال ۱۳۵۶ به ۱۰ مورد از هر هزار تولد زنده در سال ۱۳۹۶ رسیده که به عبارتی بیش از ۹۰ درصد کاهش‌یافته است.
در ارزیابی پس از جنگ نیز درصد جمعیت دچار سوءتغذیه در ایران از ۵.۱ درصد در سال ۱۹۹۰ به ۲.۹ درصد در سال ۲۰۱۷ کاهش‌یافته است. همچنین درصد شیوع لاغری در کودکان زیر ۵ سال طی ۲۵ سال گذشته از ۸.۳ درصد به ۳ درصد رسید. درصد وقوع مرگومیر در کودکان زیر ۵ سال هم از ۵.۷ درصد به ۱.۶ درصد کاهش‌یافته است.
