به گزارش مسیر اقتصاد سهم خانه‌هایی که از سیستم سرمایش دار استفاده می‌کنند در ۱۵ سال اخیر حدود ۶۰ درصد افزایش‌یافته است.
این گزارش که مبتنی بر آمار بودجه خانوار بانک مرکزی ایران است، حاصل تقاطع چندین جدول در حوزه‌ی لوازم خانوارها می‌باشد. همچنین یافته‌های این گزارش نشان می‌دهد با احتساب اینکه تعدادی از مناطق شهری ایران اصولاً نیازی به سیستم سرمایشی ندارند، تقریباً تمام خانه‌های ایرانی از مزایای سیستم سرمایشی بهره می‌برند.
ایرانیان پیشتاز سیستم های سرمایشی در تاریخ جهان
هر زمان صحبت از کولرهای سنتی به میان می‌آید، بدون شک بادگیرها به‌ویژه بادگیرهای یزد با آن شکل بخصوص و چوب‌هایی که بر سر دارند، اولین تصویری است که به ذهن متبادر می‌شود.
ابتکاری که کویرنشینان با استفاده از آن به مقابله با گرما رفتند و در طول سالیان متمادی توانستند با این ابزار ساده بر آفتاب سوزان کویر غلبه کرده و در گرم‌ترین روزهای سال بدون استفاده از کوچک‌ترین ابزاری که نمادی از فناوری باشد، خنکای نسیمی دل‌نشین را به داخل خانه‌های خود بیاورند. بادگیرها، برج‌هایی هستند که برای تهویه بر بام خانه‌ها ساخته می‌شود. بادگیر را همچنین بالای آب‌انبارها و دهانه معدن‌ها برای تهویه می‌سازند.
در خانه‌ها هوای خنک از بادگیر که نوع ابتدایی تهویه مطبوع به شمار می‌رود، به اتاق‌های طبقه همکف یا زیرزمین‌ها فرستاده می‌شود. بادگیرها از عناصر و سمبل‌های معماری ایرانی هستند، ولی امروزه در بسیاری کشورهای خاورمیانه کپی‌برداری و استفاده می‌شوند که نمونه آن امیرنشین کوچک دبی است.
کولر آبی به کولر ایرانی در جهان معروف است
اساساً کولرآبی که در جهان به نام کولر ایرانی نیز شناخته می‌شود، ریشه‌ای ملی دارد و کارشناسان، بادگیرهای سنتی را که از چند هزار سال پیش در کشورمان وجود داشته است اجداد کولرهای کنونی می‌دانند. استفاده از بادگیر از سنوات بسیار قدیم در ایران متداول بوده است. بادگیرها با اشکال مختلف در شهرهای مرکزی و جنوب ایران ساخته‌شده که هرکدام برحسب ارتفاع و جهت باد طراحی و اجراشده‌اند.
تا قبل از اختراع کولر برقی و گسترش آن در شهرهای مختلف، از بادگیر در ابنیه مختلف مسکونی، مذهبی و خدماتی استفاده می‌شده است و هنوز هم می‌توان باقیمانده این بادگیرها را در اقلیم گرم و مرطوب جنوب در شهرهایی مانند بندرعباس، بندرلنگه، قشم، بوشهر و اقلیم گرم و خشک نواحی مرکزی مانند کرمان، نائین، یزد، طبس، کاشان، سمنان، اصفهان و حتی برخی نواحی جنوب شهر تهران مشاهده کرد.
کولر؛ فراگیرترین سیستم سرمایش
امروزه روی پشت‌بام بیشتر خانه‌ها می‌توانید کولرهای آبی و کانال‌های مربوط به آن را ببینید. در کولر آبی، سرما با استفاده از تبخیر قطرات بسیار ریز آبی که با هوا آمیخته‌شده، تولید می‌شود. این نوع کولرها برای نقاطی که آب‌وهوایی خشک دارند، مناسب‌اند.
کولرهای آبی به دلیل قیمت ارزان، سادگی استفاده، نصب و راه‌اندازی آسان، استقلال سرمایشی واحدها، تعمیر و نگهداری ساده و مصرف برق کمتر از مزیت بالایی برخوردار هستند؛ همچنین وضعیت جغرافیایی ایران و آب‌وهوای گرم کشور ما کولر را در رده وسایل ضروری برای تأمین رفاه خانواده قرار داده است.
وضعیت سیستم‌های سرمایشی برای خانواده‌های ایرانی
استفاده از سیستم سرمایشی از ضرورت‌های زندگی در کشور نیمه‌خشک ایران است و تأمین این مورد در فلات مرکزی ایران از ضروریات رفاه خانواده‌ها می‌باشد.
آنچه روند تولید این محصول در ایران نشان می‌دهد، حاکی از توان تولید این نوع کولرها در سطح گسترده در کشور است. از طرفی آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که تا دهه ۷۰ تنها ۵۰ درصد از خانوارهای ایرانی در خانه‌های خود کولر داشتند.
لیکن در ۱۵ سال اخیر حجم بیشتری از خانوارهای ایرانی به این امکان دست‌یافته‌اند و امروز بیش از ۸۰ درصد خانواده‌ها از مزایای کولر و سیستم سرمایشی در خانه‌های خود استفاده می‌کنند.
آن‌چنان‌که جدول فوق نیز نشان می‌دهد در سال‌های اخیر همواره بر درصد استفاده‌کنندگان از سیستم سرمایشی در کشور افزوده‌شده است و این روند با اینکه جمعیت رو به فزونی داشته، در سال‌های مختلف قطع نشده است.
در این رابطه باید به چند نکته دیگر نیز اشاره کرد:
- دلیل اینکه این درصد به ۱۰۰ نرسیده به خاطر این نیست که توان تأمین وجود ندارد و یا اینکه قدرت خرید آن موجود نیست، بلکه به این دلیل است که شهرهایی از کشور اصلاً نیازی به سیستم سرمایشی در خانه‌ها ندارند و در فصل تابستان نیز از هوای خنکی بهره می‌برند.
- خانوارهای ایرانی در حالی از کولر استفاده می‌کنند که عمده دستگاه‌های آن در داخل کشور تولیدشده است و این مزیت اقتصادی بالایی برای ایران نسبت به کشورهای حوزه خلیج‌فارس و سایر کشورهای گرم دارد.
- هم‌زمان با افزایش استفاده از لوازم برقی در خانوارهای ایرانی در این سه دهه اخیر، خوشبختانه کشور ما به دلیل احداث نیروگاه‌های برقابی توان تولید برق لازم برای تأمین خانوارها را نیز داشته است.
این گزارش باید به عنوان بهترین گزارش سال انتخاب بشه و به نویسنده اش مدال شجاعت و افتخار بدن؛ آقای احمدی باز ما رو مستفیض کنید