به گزارش مسیر اقتصاد بخش قابل توجهی از انرژي توليدي کشور در فرآيند تبديل و مصرف به هدر مي رود؛ بنابراین افزایش بهره وری انرژی مبحث مهمی به حساب می آید.
درجه اهمیت این موضوع به قدری است که توسط رهبر انقلاب نیز مورد تاکید قرار گرفته است. ایشان در سخنرانی ابتدای سال ۱۳۹۵ به عنوان یکی از راهکارهای تحقق اقتصاد مقاومتی بیان فرمودند: گفته می شود اگر ما بتوانیم بهره‌وری انرژی را ارتقا بدهیم، بالا ببریم و صرفه‌جویی کنیم، صد میلیارد دلار صرفه‌جویی خواهد شد؛ مبلغ کمی نیست، مبلغ زیادی است؛ این را جدّی بگیرند. البتّه شنیدم این، مصوّبه‌ی مجلس هم هست؛ ارتقای بهره‌برداری از انرژی، مصوّبه‌ی مجلس شورای اسلامی است.
دو عامل لزوم افزایش بهره وری در بخش انرژی
آنچه که بخش انرژی کشور را نیازمند افزایش بهره‌وری کرده را می توان در دو عامل بیان نمود:
- نظام قیمت گذاری فعلی به گونه ای است کهمصرف انرژی در صنایع و بخش‌های مختلف مصرفی را به سوی نقطه ای پیش می برد که دیگر منابع داخلی کشور توان تامین نیازهای آن ها را نداشته باشد.
- روند رعایت الزامات و محدوديت‌هاي محیط زیستینسبت به گذشته سازمان یافته تر و سخت‌گیرانه‌تر شده است.
شرکت های خدمات انرژی، زمینه ساز افزایش بهره وری
ضرورت ارتقاي بهره وري انرژي منجر به ایجاد و رشد شرکت‌های مختلفی در زمینه افزایش بازدهي انرژی شده است.
شرکت‌های با این نوع از فعالیت خود شامل انواع مختلفی هستند که در این متن شکل فعالیت یک نوع از این شرکت‌ها با نام شرکت‌های خدمات انرژی (Energy Service Company) مطرح هستند تبيين مي شود.
شرکت های خدمات انرژی (ESCO) مجموعه ای از خدمات مهندسی در زمینه انجام طرح های بهبود کارایی انرژی ارائه می دهند و خود اين خدمات را تأمين مالي مي کنند. اين شركت ها براي بازگرداندن سرمايه گذاري هايي که براي ارتقاي بهره وري انرژي انجام داده اند، از محل صرفه جويي انرژي استفاده مي كنند.
به عبارت دیگر در این گونه از شرکت ها قرارداد بر مبناي اجرا و رسيدن به كارآيي (Performance Based) عقد می گردد.
پروژه های که می‌توانند به شیوه ESCO انجام شوند وسیع و فراگیر هستند و در این پروژه ها تعداد بسیاری از اندازه‌گیری‌ها و سنجش‌ها به کار گرفته می‌شود که این اندازه‌گیری دربردارنده موارد زیر می‌باشد:
روشنایی بهینه، گرمایش، سرمایش و تهویه مطبوع بهینه از نظر انرژی، استفاده از موتورهای با بازدهی بالا، درایوهای سرعت متغیر، سیستم‌های مدیریت انرژی متمرکز و …
شرکت‌های خدمات انرژی عموماً ارائه‌دهنده خدمت های زیر هستند:
1_ تعریف، طراحی و سرمایه گذاری بر روی پروژه‌های بهینه سازی انرژی.
2_ نصب و نگهداری تعمیر تجهیزات بهینه انرژی.
3_ ممیزی و ارائه پروژه‌های صرفه‌جویی در مصرف انرژی.
واقعی شدن قیمت انرژی مهمترین عامل در افزایش بهره وری
در کشور ما با توجه به وسعت صنایع انرژی بر، تکنولوژی قدیمی و قیمت‌های نه‌چندان واقعی انرژی، بازده مصرف انرژی در مقایسه با کشورهای توسعه یافته به میزان قابل توجهی پایین است. مصرف سرانه انرژی در ایران ۶۰ درصد بیشتر از متوسط جهانی است.
با واقعی‌تر شدن قیمت انرژی صنایع باید در استفاده از فرآیندها و فناوري های جدید انرژی کوشش نمایند. این وضعیت فرصت مناسبی را جهت ایجاد و گسترش شرکت‌های خدمات انرژی فراهم نموده است.
بنابراين مي توان از شرکت هایی که براساس مدلESCO عمل می کنند برای ایجاد یک بازی برد ـ برد و سود دو طرفه از طریق افزایش بهره وری انرژی استفاده کرد؛ در این بازی هم مصرف کننده توانسته است مصرف خود را بهینه کند و هم شرکت های بهینه سازی توانسته اند در این بازار فعالیت سود آورانه داشته باشند. اما این ارتباط دوطرفه مستلزم رفع موانعی است که باید توسط دستگاه مسئول برطرف شود.
