به گزارش مسیر اقتصاد (مقامتی نیوز)، رهبر انقلاب آیت الله خامنه ای در سخنرانی آغازین سال ۱۳۹۶ در خصوص واردات کالا فرمودند: «واردات کالاهایی که در داخل به‌قدر کافی تولید می‌شود، بایستی به‌صورت یک حرام شرعی و قانونی شناخته بشود.»
فرمان رهبر انقلاب، ممنوعیت وارداتی که کارخانه داخلی را تعطیل می کند
این سخنان بازتاب گسترده ای در بین مسئولین کشور داشت؛ به همین دلیل آیت الله خامنه ای در دیدار با جمعی از مسئولان نظام، با انتقاد از برخی برداشت‌های نادرست از سخنان ابتدای سال خود در خصوص جلوگیری از واردات فرمودند: «منظور از منع واردات، واردات کالاهایی نیست که در داخل به‌قدر کافی تولید نمی‌شوند یا واردات آنها می‌تواند برای تولید داخل الگو قرار گیرد، بلکه آن وارداتی باید متوقف شود که کارخانه داخلی و تولید را تعطیل می‌کند.»
ارائه لیست های متعدد برای ممنوعیت واردات
پس از سخنرانی ایشان در ابتدای سال، بحث ممنوعیت واردات در جهت حمایت از تولید داخلی در بین دولتمردان و اقتصاددانان قوت گرفت.
در همان ابتدا لیست‌های متعددی در جهت اجرای فرمان رهبری از سوی دولت و وزارتخانه ها به منظور اعمال ممنوعیت واردات پیشنهاد شد. اما دولت در نهایت چکیده ای از لیست‌های پیشنهادی که شامل ۱۱۴ مورد کالا بود را جهت اعمال ممنوعیت واردات تصویب و به وزارتخانه های مرتبط و دستگاه های دولتی ابلاغ نمود.
پیشینه قانونی ممنوعیت واردات
پیشینه چنین قانونی به مصوبه هئیت وزیران در سال ۱۳۸۷ بر می گردد که در آن جهت حمایت از تولید داخلی، مقرر شد تا سالانه لیستی از کالاهای داخلی جهت ممنوعیت واردات آن توسط بخش دولتی، ارائه شود. البته در سال ۱۳۹۳ این قانون اصلاحاتی داشت.
قانون ممنوعیت واردات تنها بر دولت اعمال می شود!
بر اساس این قانون مقرر گردید کارگروهی در وزارت صمت، لیست کالاهای داخلی که ممنوعیت واردات دولتی بایستی بر آنها اعمال شود را منتشر کند و هر شش ماه یکبار لیست را به روزرسانی کند.
طبق ماده (۲) این قانون که دستگاه‌ها و شرکت های مشمول این قانون را نام می برد، فقط شرکت های دولتی موظف به اجرای این قانون هستند و شرکت های خصوصی به میزانی که از بودجه دولتی استفاده می کنند، بایستی قانون را اجرا نمایند.
این بدان معناست که ممنوعیت وارد تنها برای بخش دولتی می باشد و تنها دولت بر اساس لیست های سالانه، از واردات محصولات مشابه تولید داخلی منع شده است و بخش خصوصی همچنان می تواند دست به واردات این محصولات بزند.
ممنوعیت واردات کالاها در محصولات غیر کشاورزی نداشته ایم
در واقع برای بخش خصوصی، بعضا حتی تعرفه مربوط به کالاهایی که در این لیست ها موجود می باشند، افزایش نمی یابد. لذا تاکنون در کشور اقدامی تحت عنوان «ممنوعیت واردات کالا» به صورت گسترده روی یک یا چند محصول انجام نشده است و در سال جاری نیز با وجود تاکید رهبر انقلاب، این اقدام تنها مختص بخش دولتی بوده است. البته در طی سالهای مختلف، ممنوعیت واردات در بعضی محصولات کشاورزی وجود داشته است.
ممنوعیت واردات برای حمایت از تولید در کشورهای مختلف اعمال می شود
بررسی ها نشان می دهد در بسیاری از کشورها از جمله روسیه، آمریکا، چین و هند ممنوعیت های متعدد بر واردات کالاها در جهت حمایت از تولیدات داخلی اعمال می شود که عموما هم نتایج مثبتی داشته است.
به عنوان مثال طبق گزارش خبرگزاری اسپوتنیک روسیه، مهمترین تصمیمی که در سه سال اخیر بر اقتصاد روسیه تأثیر گذاشته است، ممنوعیت واردات محصولات کشاورزی توسط روسیه از کشورهای آمریکا، کانادا و برخی کشورهای اروپایی در پی تحریم های این کشورها بوده است. این تصمیم تولید و صادرات محصولات کشاورزی روسیه را به شدت افزایش داده است.
بنابراین به منظور حمایت از تولیدات داخلی به ویژه در حوزه هایی که کارخانه های داخلی وجود دارد، ضروری است یا از طریق ایجاد تعرفه بالا و یا از طریق اعمال ممنوعیت، واردات مدیریت شود تا زمینه برای رشد و افزایش رقابت پذیری توان داخلی فراهم گردد.
