ماهی تیلاپیا دومین ماهی تولیدی جهان پس از کپور ماهیان است که در بیش از ۱۴۰ کشور جهان مانند چین، فیلیپین، تایلند، عربستان، مصر و آمریکا پرورش داده می شود.
به گزارش مسیر اقتصاد (مسیر اقتصاد)، در سال ۲۰۱۶ حدود ۵ میلیون تن ماهی تیلاپیا به ارزش ۷ میلیارد دلار در سراسر جهان تولید شده است.
آمار واردات ایران نیز در این زمینه نشان می دهد که در سال قبل ۱۲ هزار تن فیله تیلاپیا وارد کشور شده که برای واردات این میزان حدود ۵۰ میلیون دلار ارز از کشور خارج شده است. دلیل این واردات، عدم اعطای مجوز به تولید این ماهی در کشور است.
چرا به تولید ماهی تیلاپیا در کشور مجوز داده نمی شود؟
پرورش ماهی تیلاپیا در ایران از طرف سازمان محیط زیست ممنوع اعلام شده است. در خصوص دلیل ممنوعیت تیلاپیا، بیان می شود که چون این ماهی در اکوسیستم های آبی مختلف به سرعت سازگاری پیدا می کند، با ورود به آبهای آزاد بر گونه های دیگر ماهیان غلبه کرده و جلوی رشد آنها را می گیرد و باعث انقراض نسل دیگر ماهیان می شود.
با این وجود، این مخاطره ای است که ۱۴۰ کشور تولید کننده ماهی تیلاپیا آن را با روش های علمی مدیریت نموده اند تا بتوانند از مزایای تولید این ماهی پرطرفدار استفاده نمایند. اما سازمان محیط زیست در کشور تاکنون منفعلانه با این موضوع برخورد کرده است و به جای تدوین الزامات و قوانین لازم برای پرورش این ماهی، به طور کلی پرونده آن را بسته است.
پرورش این ماهی در سیستم های مداربسته و مناطق مرکزی که به آبهای آزاد راه ندارند، از جمله راهکارهایی است که در کشورهای مختلف در این زمینه به کار گرفته شده است و می توان در ایران نیز از آن استفاده نمود.
ظرفیت ۴ هزار میلیارد تومانی پرورش ماهی تیلاپیا، نیازمند اقدام محیط زیست
به گفته کارشناسان، تولید ماهی تیلاپیا در کشور علاوه بر جلوگیری از خروج ۵۰ میلیون دلار ارز، ظرفیت درآمدزایی به میزان ۴ هزار میلیارد تومان و ایجاد اشتغال متناسب با آن را به سبب وجود بازارهای صادراتی در منطقه دارد. استفاده از این ظرفیت نیازمند اقدام فعالانه سازمان محیط زیست است.
امکان تولید ماهی تیلاپیا در مناطق کویری
یکی از مزیت های تولید ماهی تیلاپیا نسبت به سایر ماهیان گرمابی و سردآبی در کشور، کم حجم بودن آب مصرفی برای تولید این ماهی است.
تولید این ماهی آب بسیار کم و ناچیزی را می طلبد؛ بنابراین به راحتی می توان در مناطق کویری و کم آب کشور آن را تولید کرد. همچنین می توان این ماهی را در آبهای شور و لب شور که در کشاورزی غیر قابل استفاده هستند، با ظرفیت بالایی تولید نمود.
بدین ترتیب بسیاری از استانهای کشور به ویژه استان هایی که به آبهای آزاد راه نداشته و تولید تیلاپیا در آنها مخاطره ای ندارد، از لحاظ شرایط جوی و اقلیمی و با توجه به نیاز کم این ماهی به آب، ظرفیت تولید ماهی تیلاپیا را دارا می باشند.
تیلاپیا، هم کم آب می خورد و هم آب شور می خورد
به گفته کارشناسان، نکته مثبت برای پرورش ماهی تیلاپیا این است که آب بسیار کمی نیاز دارد و حتی طرح هایی وجود دارد که به جز آب اولیه برای پر کردن مخازن به آب دیگری نیاز ندارد.
امروزه در دنیا با روش های مدار بسته با مصرف آب یک لیتر در ثانیه، ۵۰ تن ماهی تولید می کنند که به دلیل محیط بسته، هیچ راهی هم به آب های آزاد نخواهد داشت.
علیرغم سرانه آب بسیار کم برای پرورش تیلاپیا نسبت به دیگر ماهی ها، برای آب مورد نیاز پرورش این ماهی نیازی به آب های شیرین نیست و از آب چاه، قنات و آب های شور که برای مصارف کشاورزی نیز استفاده می شود، می توان برای پرورش ماهی تیلاپیا استفاده کرد.
راه پیش روی سازمان محیط زیست
از آنجا که در شرایط فعلی، مدیریت نادرست منابع آبی منجر به کم آبی و وقوع بحران آب شده است، ضروری است روش ها و محصولاتی را برای تولید در کشور به کار گرفت که به میزان کمی آب مصرف می کند. تولید ماهی تیلاپیا از جمله این محصولات است.
ضروری است سازمان محیط زیست، هر چه سریعتر راه های پرورش علمی و قانونی ماهی تیلاپیا را فراهم آورد و امکان استفاده از مزایای اقتصادی آن در کشور را ایجاد نماید.
لازم به ذکر است که در حال حاضر، مجوز تولید ماهی تیلاپیا به صورت پایلوت در ۱۰ مزرعه در استان یزد اعطا شده است اما ضروری است که این مجوز به صورت عمومی در اختیار همه قرار گیرد.
