طبق گفته مسئولین حدود ۶۰۰ هزار میلیارد تومان سرمایه برای تامین مالی پروژه‌های عمرانی موجود کشور نیاز است.
به گزارش مسیر اقتصاد (مسیر اقتصاد)، برای فراهم کردن این میزان سرمایه، راه های مختلفی وجود دارد.
از جمله این راه ها عبارتند از:
- تخصیص منابع از طریق بودجه دولت
- جذب ۱۵۰ میلیارد دلار سرمایه خارجی
- استفاده از سرمایه های بخش خصوصی و عموم مردم
در ادامه امکانسجی هر یک از این موارد مورد بحث و بررسی قرار می گیرد:
تخصیص منابع از طریق بودجه دولت
با نگاه به قانون بودجه سال های مختلف کشور مشخص می شود که میزان بودجه ای که دولت به تملک دارایی های سرمایه ای (پروژه های عمرانی) طی این سالها تخصیص داده است، بسیار کم تر از بودجه مورد نیاز برای تامین مالی این پروژه ها در کشور است.
به عنوان مثال در بودجه سال ۹۶ کشور تنها حدود ۴۷ هزار میلیارد تومان به پروژه های عمرانی تخصیص داده شده است که کمتر از ۱۰ درصد نیاز کشور را در این زمینه پوشش می دهد.
این درحالیست که در سال های مختلف به دلیل کسری بودجه، عمدتا این بودجه کمتر میزان مصوب تخصیص پیدا می کند.
در مجموع اگر بخواهیم با استفاده از بودجه دولت پروژه های عمرانی را تامین مالی کنیم، بدون اینکه پروژه جدیدی تعریف شود، ۱۰ تا ۱۵ سال زمان می برد تا این پروژه ها تکمیل شود. در نتیجه باید فکری دیگر برای تکمیل پروژه های عمرانی کرد.
جذب ۱۵۰ میلیارد دلار سرمایه خارجی
ورود سرمایه های خارجی به کشور تابع عوامل مختلفی است. با این حال تجربه حضور سرمایه گذاران خارجی در کشور در سال های گذشته نشان می دهد که این مجموعه ها تنها با گرفتن امتیازات متعدد حاضر به سرمایه گذاری در داخل کشور هستند و عمدتا با کمترین فشار و کوچکترین مخاطراتی که بر فضای کشور حاکم می شود، بدون اینکه پروژه های محوله را به سرانجام برسانند، از اجرای آن به دلایل مختلف سر باز زده و فعالیت های برنامه ریزی شده را رها می کنند.
علاوه بر این، با توجه به شرایط فعلی کشور از جمله در جریان برجام که باعث شده کماکان ابهاماتی بر فضای کشور حاکم باشد، انتظار حضور سرمایه گذاران خارجی برای سرمایه گذاری میان مدت و بلندمدت در کشور به ویژه در پروژه های عمرانی تا حدی دور از واقعیت بوده و تجربه سالهای اخیر در کاهش سرمایه گذاری خارجی کشور نشان می دهد که عملا امکانپذیر نیست.
استفاده از سرمایه های بخش خصوصی و عموم مردم
به کار گرفتن سرمایه های مردمی و خصوصی، روشی است که در سالهای اخیر در عمده کشورهای جهان از جمله کشورهای آسیا و اروپا مانند چین و آلمان استفاده شده است. در این روش، به وسیله سازوکارهایی از جمله بازار سرمایه، صندوق پروژه در بانک و بورس و انتشار اوراق، سرمایه های بخش خصوصی و عمومی توسط پیمانکار پروژه جذب می شود و از منابع داخلی و درونزا برای اجرای پروژه ها استفاده می شود.
در ایران استفاده از سرمایه‌های مردمی با موانع متعددی روبرو است که باعث شده مردم از وارد کردن سرمایه های خود به پروژه‌هایی که زمینه‌ساز رشد و توسعه کشور هستند، اجتناب کرده و سعی کنند نقدینگی خود را در بانک‌ها یا در املاک نگهداری کنند.
سرمایه‌گذاران بزرگ داخلی نیز با توجه به ریسک گریزی که دارند، در چند سال اخیر سعی کرده‌اند سرمایه‌های خود را از بخش‌های تولیدی خارج کرده و وارد بخش‌های بازرگانی و یا مالی شوند.
طراحی سازوکارهای لازم برای استفاده از سرمایه های مردم در پروژه های بزرگ
استفاده از سرمایه های عمومی مردم برای انجام پروژه های عمرانی، بهترین روشی است که در حال حاضر می تواند برای انجام این پروژه ها مورد استفاده قرار بگیرد؛ اما از آنجا سازوکارهای این نوع سرمایه گذاری هنوز در کشور ایجاد نشده با استقبال عمومی مواجه نشده است.
بنابراین ضروری است موانعی که جلوی ورود سرمایه های مردمی به پروژه های بزرگ می گیرد را شناسایی کرده و سپس با برطرف کردن این موانع و طراحی سازوکارهای لازم، زمینه برای ورود این سرمایه ها به اقتصاد کشور فراهم شود.
در یاداشت بعدی به بررسی این موانع و راهکارهایی که می توان برای هر کدام پیش بینی نمود پرداخته خواهد شد.
