امیرجعفرپور، معاون توسعۀ حمل و نقل ستاد مدیریت سوخت وزارت کشور، در گفتگو با مسیر اقتصاد (مسیر اقتصاد)، ضعف حمل و نقل عمومی را مهمترین عوامل افزایش مصرف بنزین دانست.
ضعف حمل و نقل عمومی، عامل افزایش مصرف بنزین
جعفرپور با اشاره به عدم انجام کار فرهنگی در زمینه مصرف انرژی و با تأکید بر لزوم تقویت فرهنگ مصرف انرژی، گفت: اکثر مردم ما به دلیل تمایل به رفاه و راحتی بیشتر و همچنین سرویس دهی احیانا نامناسب حمل و نقل عمومی، ترجیح می دهند از خوردهای شخصی برای سفرهای درون شهری و برون شهری خود استفاده کنند و این خود باعث افزایش مصرف بنزین می شود.
وی با اشاره به اینکه در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا موضوع ترویج پیاده روی و دوچرخه سواری در میان مردم رایج است اما در میان ما مغفول بوده است، گفت: تقریبا ۱۰۰ شهر کشور از سیستم حمل و نقل عمومی بهره می برند و بیش از ۱۱۵۰ شهر فاقد حمل و نقل عمومی است. البته این شهرها شهرهای کوچکی است. وقتی ابعاد یک شهر از چند کیلومتر تجاوز نمی کند بایستی مردم را ترغیب به پیاده روی و دوچرخه سواری نمود که هم از نظر سلامت برای جامعه حائز اهمیت است و هم به کاهش مصرف سوخت کمک می کند.
واقعی نبودن قیمت سوخت، یکی دیگر از عوامل افزایش مصرف بنزین
معاون توسعۀ حمل و نقل ستاد مدیریت سوخت کشور، پایین بودن قیمت سوخت را از عوامل بالا رفتن مصرف بنزین دانست و گفت: این عامل دیگری است که باعث می شود مردم چندان در مصرف بنزین وسواس به خرج ندهند زیرا با توجه به مسئله ی تورم، قیمت بنزین در سبد مصرفی خانوار روبه کاهش بوده یا اینکه ثابت مانده است؛ لذا مردم تمایلی برای بهینه مصرف کردن آن نشان نمی دهند. این موضوع در دنیا مرسوم نیست و لذا می بینید که ما در موضوع ارزانی قیمت سوخت جز اولین ها در دنیا هستیم.
بالا بودن مصرف بنزین چه مشکلاتی را برای کشور به همراه دارد؟
جعفرپور در بخش دیگری از سخنانش به مضرات بالا رفتن مصرف بنزین برای کشور پرداخت و گفت: افزایش روز افزون مصرف بنزین، در حالی که ما بخشی از بنزین مورد نیاز خود را از خارج وارد می کنیم، باعث خروج ارز از کشور می شود و این امر در تناقض با سیاست های اقتصاد مقاومتی است.
وی افزود: حتی اگر ما تمام بنزین مصرفی را در داخل تولید کنیم، باز هم بر اساس مصوبه ی سال ۸۶ مجلس شورای اسلامی در موضوع حمل و نقل و سوخت که معین کرده بود در پایان سال ۹۱ سرانه ی میزان مصرف بنزین در روز به استاندارد جهانی که ۰.۷ لیتر برای هر نفر در روز است نزدیک کنیم، موظف به کاهش مصرف بنزین هستیم زیرا هم اکنون نه تنها این هدف محقق نشده بلکه افزایش هم یافته و حدودا به مقدار ۱ لیتر برای هر نفر در روز افزایش پیدا کرده است. این در حالی است که در سال های گذشته سعی شده است خودروهای کم مصرف‌تری تولید شود.
راهکارهای کنترل و کاهش مصرف بنزین
وی در خصوص راهکارهای کنترل و حتی کاهش مصرف بنزین گفت: بدون شک ما راهی جز واقعی کردن قیمت سوخت نداریم. البته بحث سهمیه بندی هم موضوعی است که از سالیان گذشته در کشور مطرح بوده و نقاط قوت و ضعفی داشته است. در حال حاضر امکاناتی برای ما فراهم شده است که می توانیم بحث سهمیه بندی را به شکل بهتری اجرا کنیم که هم عادلانه باشد و هم در موضوع کاهش مصرف بنزین کار آمد باشد.
سهمیه بندی بنزین با استفاده از طرح پیمایش
جعفرپور با موفقیت آمیز دانستن طرح پیمایش گازوئیل تصریح کرد: ما امروز این امکان را داریم که میزان پیمایش حمل و نقل عمومی را رصد کنیم و به این ترتیب می توان سهمیه بندی را به صورت اصلاح شده و بهتری اعمال نمود.
وی افزود: یکی از مشکلات سهمیه بندی و دو نرخی شدن سوخت در گذشته این بود که سهمیه ی برخی خودروهای عمومی صرف نظر از میزان پیمایش آنها مقدار ثابتی بود (مثلا ۶۰۰ لیتر در ماه). در این حالت اگر این خودرو آن میزان را احتیاج نداشت، به فروش باقی مانده سهمیه خود در بازار سیاه مبادرت می ورزید.
جعفرپور تاکید کرد: اما در حال حاضر ما می توانیم میزان پیمایش خودروهای عمومی را با استفاده از سیستم GPS رصد کرده و به همان میزان به آنها سهمیه اختصاص دهیم. پیش نیاز اجرایی شدن این طرح مجهز شدن تمام ناوگان حمل و نقل عمومی به این سیستم است که در حال حاضر امکان پذیر است.
امکان دونرخی کردن سوخت با استفاده از طرح پیمایش وجود دارد
وی در پایان تصریح کرد: پس یک مدل سهمیه بندی مناسب با توجه به امکانات موجود اینست که ما بنزین را با دو نرخ عرضه کنیم. یک نرخ، همان نرخ واقعی و طبق قانون هدفمندی یارانه ها و یکی هم نرخ سهمیه بندی مخصوص خودروهای عمومی که سهمیه آنها بر اساس میزان پیمایش آنها تعیین می گردد. لذا به نظر من در حال حاضر سوخت دو نرخی اجرایی است.
گفتنی است که با این طرح، پرمصرف ها به ازای مصرف بی رویه و بیش از الگو، قیمت واقعی بنزین را پرداخت خواهند کرد؛ به این طریق یارانه ای که دولت بابت بنزین پرداخت می کند کاهش یافته و در مصرف نیز صرفه جویی می شود.
استفاده از طرح پيمايش ناوگان جاده اي و الگو گيري از آن براي مصرف بنزين واقعا ايده مناسبي در خصوص بنزين مي باشد و اميدوارم وزارت راه و وزارت نفت در اجرايي نمودن آن تلاش نمايند. اينكه وزارت راه و شهرسازي مخالف افزايش قيمت سوخت بنزين و گازوييل باشد را مطمئن نيستم زيرا معاونين وزير راه وشهرسازي بر ضرورت افزايش قيمت سوخت براي توجه به حمل و نقل ريلي و ترويج شهرسازي ريل پايه و اختصاص سهمي از افزايش قيمت سوخت براي ساخت و نگهداري زيربناهاي حمل و نقل تاكيد داشته اند كه روشي رايج در سطح جهاني است و اسراف و تبذير سوخت در كشور ما به حدي است كه براي اقتصاد كشورهاي مشابه قابل تحمل نيست تا چه برسد به كشور ما كه در شرايط ناهنجار اقتصادي است و بايد اقتصاد مقاومتي را مطابق اصول و قانون مصوب دنبال كند.