مسیر اقتصاد/ پس از آغاز جنگ اوکراین، صادرات گاز روسیه به اتحادیه اروپا به‌طور چشمگیری کاهش یافته است. آمارها نشان می‌دهد که صادرات گاز روسیه به اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۳ به طور متوسط ۴۲.۹ میلیارد متر مکعب بود که در مقایسه با ۷۸.۸ میلیارد متر مکعب در سال ۲۰۲۲، کاهش ۴۶ درصدی را نشان می‌دهد. این کاهش صادرات تاکنون ادامه داشته و تا مرز قطعی کامل پیش رفته است.
فرصت بی‌نظیر ایران برای تبدیل شدن به قطب انرژی منطقه‌ای
روسیه در پاسخ به شرایط جدید، هم تولید داخلی خود را تنظیم کرده و هم بر توسعه مسیرهای جایگزین صادرات متمرکز شده است. در همین راستا، خط لوله «قدرت سیبری» به چین در دسامبر ۲۰۲۴ به طور کامل عملیاتی شد و روسیه توانست تا سال ۲۰۲۵، نخستین حجم ۱۰۰ میلیارد متر مکعبی گاز را از این مسیر به چین تحویل دهد.
ایران، با توجه به موقعیت ژئواستراتژیک خود در قلب بازار انرژی غرب آسیا و همسایگی با روسیه، از فرصتی بی‌نظیر برای ارتقاء نقش و جایگاه خود برخوردار است. در اوایل سال ۲۰۲۵، روسیه و ایران بر سر مسیر عبور خط لوله گاز از روسیه به ایران از طریق آذربایجان توافق کردند و مذاکرات در مراحل نهایی قرار دارد. در کنار این مسیر، می‌توان خط لوله دریای خزر را نیز عملیاتی نمود که تحت عنوان «خزر استریم» عمل نماید.
تغییر جایگاه ایران از جبران ناترازی به قطب انرژی
ولادیمیر پوتین پیش‌تر تصریح کرده بود که مسیر ایران پتانسیل تامین ظرفیتی معادل خطوط لوله «نورداستریم» را دارد. ظرفیت تخمینی این خط لوله حدود ۵۵ میلیارد مترمکعب در سال گزارش شده است، که تقریبا با ظرفیت ترکیبی نورداستریم یک برابری می‌کند.
در حالی که مقامات ایرانی معمولا این همکاری را به عنوان راهی برای «جبران ناترازی» توصیف می‌کنند، واقعیت این است که این پروژه ظرفیت دگرگونی جایگاه ایران در بازار جهانی انرژی را دارد، به گونه‌ای که کشور نه تنها به عنوان مصرف‌کننده، بلکه به عنوان قطب (هاب) محوری عبور و توزیع گاز مطرح شود.
تغییر نگرش به این خط لوله، از صرفا «جبران ناترازی» به جایگاه «قطب انرژی»، می‌تواند تاثیر مثبتی بر انگیزه‌های هر دو طرف برای تسریع در عملیاتی‌سازی این طرح راهبردی داشته باشد.
انتهای پیام/ انرژی
