به گزارش مسیر اقتصاد دولت سوئد روز پنجشنبه اعلام کرد که برای نخستین بار طی پنجاه سال گذشته تصمیم گرفته است برنامه توسعه انرژی هسته‌ای را از سر بگیرد. این تصمیم با انتخاب فناوری «راکتورهای هسته‌ای کوچک ماژولار» یا همان SMRها همراه شد.
تصمیم تاریخی دولت سوئد برای توسعه هسته‌ای
طبق برنامه جدید دولت سوئد، سه تا پنج واحد از این راکتورهای نسل جدید در نیروگاه رینگ‌هالس واقع در جنوب‌غربی کشور ساخته خواهد شد. این واحدها در مجموع ظرفیت تولید ۱۵۰۰ مگاوات برق خواهند داشت که معادل توان دو راکتور کلاسیک محسوب می‌شود.
نخست‌وزیر اولف کریسترسون در کنفرانسی مطبوعاتی تأکید کرد: «برای نخستین بار در نیم قرن گذشته، یک نیروگاه هسته‌ای جدید در سوئد ساخته خواهد شد.» این اظهارات نشان‌دهنده تغییری بنیادین در سیاست انرژی کشوری است که در دهه‌های اخیر به‌طور سنتی با احتیاط و حتی مخالفت نسبت به توسعه هسته‌ای برخورد کرده بود.
میراث یک همه‌پرسی و تغییر جهت سیاسی
بازگشت سوئد به انرژی هسته‌ای ریشه در تحولات سیاسی و اجتماعی چند دهه اخیر دارد. در سال ۱۹۸۰، شهروندان سوئدی در یک همه‌پرسی غیرالزام‌آور رأی به کنار گذاشتن تدریجی انرژی هسته‌ای دادند. نتیجه این تصمیم تعطیلی شش مورد از دوازده راکتور موجود کشور بود. با این حال، تغییرات اقلیمی، نیاز به کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و همچنین بحران‌های انرژی در اروپا سبب شد که نگاه به این فناوری دگرگون شود. اکنون یک اکثریت سیاسی در پارلمان سوئد موافق است که انرژی هسته‌ای در کنار منابع تجدیدپذیر، پایه‌ای اساسی برای گذار به سمت اقتصاد کم‌کربن به شمار رود.
در مرکز این برنامه، شرکت دولتی انرژی سوئد یعنی واتن‌فال قرار دارد. این شرکت که در گذشته گزینه راکتورهای کلاسیک را نیز مدنظر داشت، اکنون رسماً اعلام کرده است که انتخاب نهایی بین دو تأمین‌کننده بزرگ انجام خواهد شد: شرکت بریتانیایی رولز-رویس و شرکت آمریکایی GE Vernova. این دو مجموعه در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در حوزه توسعه SMRها انجام داده‌اند و رقابت نزدیکی برای تصاحب بازارهای اروپایی دارند.
مدیرعامل واتن‌فال، آنا بورگ، اعلام کرد که هزینه نهایی پروژه هنوز در مرحله مذاکره است، اما هدف‌گذاری شرکت ساخت و راه‌اندازی این راکتورها تا سال ۲۰۳۵ است. او همچنین خاطرنشان کرد که واتن‌فال هم‌زمان در حال بررسی مرحله بعدی برای ایجاد واحدهای جدید در محل فعلی رینگ‌هالس ۱ و ۲ است که اکنون از رده خارج شده‌اند.
اهمیت راهبردی SMRها
راکتورهای کوچک ماژولار به دلیل طراحی فشرده‌تر و قابلیت ساخت کارخانه‌ای، از نظر اقتصادی و لجستیکی نسبت به راکتورهای بزرگ کلاسیک مزیت دارند. بر اساس گزارش «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی» (IAEA)، SMRها می‌توانند نقش مهمی در تأمین انرژی پایدار برای کشورهایی ایفا کنند که نیازمند انعطاف‌پذیری در تولید برق هستند.
این فناوری همچنین به دلیل ابعاد کوچک‌تر، امکان نصب در مکان‌های متنوع‌تری را فراهم می‌کند.با وجود این مزایا، فناوری SMR هنوز در سطح جهانی نوپا و تجربی محسوب می‌شود. تنها تعداد محدودی از این واحدها در کشورهایی مانند روسیه و چین به بهره‌برداری رسیده‌اند و بسیاری از طرح‌ها همچنان در مرحله آزمایش یا طراحی هستند. بنابراین، تصمیم سوئد را می‌توان حرکتی جسورانه و در عین حال پرریسک دانست.
در حال حاضر شش راکتور فعال سوئد حدود ۳۰ درصد از برق کشور را تأمین می‌کنند. باقی نیاز انرژی عمدتاً از منابع تجدیدپذیر به‌ویژه برق‌آبی و بادی فراهم می‌شود. این ترکیب، سوئد را به یکی از کشورهای پیشرو در گذار به سمت انرژی‌های پاک در اروپا بدل کرده است. با این حال، افزایش مصرف برق در بخش صنعت و حمل‌ونقل برقی سبب شده است که دولت به دنبال منابع پایدار و مطمئن جدیدی برای پاسخ به تقاضا باشد.
با وجود حمایت گسترده سیاسی، طرح دولت برای توسعه هسته‌ای مخالفان جدی نیز دارد. سازمان زیست‌محیطی «صلح سبز» یا همان Greenpeace در بیانیه‌ای این طرح را مبهم و فاقد جزئیات عملیاتی توصیف کرد. این گروه به نبود بودجه مشخص، جدول زمانی شفاف و مجوزهای ساخت اشاره کرده و هشدار داده است که دولت با این پروژه در پی «فریب مردم سوئد» است تا چنین القا کند که انرژی هسته‌ای جدید می‌تواند به برق ارزان و سبز منجر شود.
صلح سبز همچنین ادعا کرده است که پروژه‌های جدید هسته‌ای به یارانه‌های کلان دولتی نیاز دارند، انتشار گازهای گلخانه‌ای را افزایش خواهند داد و روند برقی‌سازی صنایع را به تعویق می‌اندازند. در بیانیه این سازمان تأکید شده که سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر به مراتب سریع‌تر، مقرون‌به‌صرفه‌تر و سازگارتر با اقلیم خواهد بود.
چشم‌انداز آینده و چالش‌های پیشرو
طرح هسته‌ای سوئد در یک بستر جهانی در حال تحول مطرح می‌شود. بسیاری از کشورها در حال ارزیابی مجدد نقش انرژی هسته‌ای در تحقق اهداف اقلیمی و امنیت انرژی هستند. اتحادیه اروپا نیز در سال ۲۰۲۲ انرژی هسته‌ای را به‌عنوان بخشی از «طبقه‌بندی سبز» خود قرار داد و راه را برای سرمایه‌گذاری‌های جدید هموار کرد. در عین حال، بحران‌های ژئوپلیتیکی نظیر جنگ اوکراین نشان داد که کاهش وابستگی به منابع فسیلی و گاز وارداتی از اهمیت حیاتی برخوردار است.
برای سوئد، موفقیت در این پروژه می‌تواند این کشور را به یکی از نخستین نمونه‌های موفق در بهره‌گیری از SMRها در اروپا بدل کند. اما شکست یا تأخیر در آن، می‌تواند پیامدهای اقتصادی و سیاسی گسترده‌ای به همراه داشته باشد و حتی اعتماد عمومی به برنامه‌های هسته‌ای را تضعیف کند.
منبع: euractiv
انتهای پیام/ انرژی
