مسیر اقتصاد/ در حال حاضر ارز واردات عراق از ایران به وسیله بازار غیررسمی ارز در این کشور تأمین می‌شود. به دلایلی از جمله آنکه دولت عراق ارز دولتی رسمی را برای واردات از برخی کشورها از جمله ایران در اختیار تجار این کشور قرار نمی‌دهد، این بازار حجم قابل توجه و گستردهای دارد. با این حال اما منابع ورود ارز به بازار غیررسمی عراق تا حدی قابل تشخیص است.
با توجه به سیاست‌ها و جهت حرکت دولت عراق برای هوشمندسازی و سیستمی کردن امور و کاهش حجم بازار غیررسمی ارز، این احتمال وجود دارد که در هر زمان، صادرات ایران به عراق به دلیل عدم دسترسی تجار عراقی به ارز کاهش یابد یا متوقف شود. از این رو ضروری است تا منابع تأمین ارز این بازار مورد بررسی قرار گیرند.
نفت اقلیم کردستان بزرگترین بخش پنهان اقتصاد عراق
بخشی از منابع تأمین ارز بازار غیررسمی عراق، صادرات غیررسمی نفت اقلیم کردستان است. آمار میزان صادرات روزانه نفت اقلیم در بازه‌های زمانی مختلف در نوسان بوده و عدد ثابتی را نشان نمی‌دهد. علاوه بر این، سهم صادرات رسمی و غیررسمی نیز مشخص نیست.
همچنین سهم اقلیم کردستان از درآمد فروش نفت عراق نیز در سال‌های مختلف تغییر کرده و محل اختلاف اقلیم با دولت مرکزی بوده است. آمار صادرات غیررسمی نفت اقلیم که با توجه به قوانین دولت مرکزی غیرقانونی است و درآمد آن به حساب دولت نمی‌رود، به طور دقیق مشخص نیست اما حدود ۱۰۰ هزار بشکه در روز تخمین زده شده است.
تخصیص رسمی، مصرف غیر رسمی!
مطابق قوانین و دستورالعمل‌های بانک مرکزی عراق، هر شهروند عراقی می‌تواند با مراجعه به بانک‌های این کشور، ماهانه ارز مسافرتی خود را دریافت کند. بانک‌های رافدین و تجاری اقلیم ماهانه ۳ هزار دلار[۱][۲] و بانک تجارت عراق ماهانه ۵ هزار دلار[۳] برای سفر خارجی هر شهروند عراقی با نرخ دولتی به فروش می‌رسانند.
با وجود تدابیر بانک مرکزی عراق برای جلوگیری از دریافت صوری ارز مسافری، بخشی از این ارز برای مسافرت حقیقی استفاده نمی‌شود و یا مازاد بر نیاز مسافران است که برای فروش وارد چرخه بازار غیررسمی این کشور می‌شود.
همچنین بخشی از ارز دانشجویی این کشور نیز در مسیر غیررسمی وارد می‌شود. البته بانک‌های عراق برای سفر به ایران ارز مسافری نمی‌دهند، اما بخشی از خروج ارزهای این کشور از بازار رسمی به بازار غیررسمی از این طریق انجام می‌شود.
توزیع روزانه ۱۵۰ تا ۲۵۰ میلیون دلار توسط بانک مرکزی عراق
بانک مرکزی عراق روزانه در زمان‌های متفاوت بین ۱۵۰ تا ۲۵۰ میلیون دلار را به بانک‌های خصوصی این کشور در قالب مزایده می‌فروشد. حدود ۱۰ میلیون دلار از این مبلغ به صورت اسکناس و مابقی به صورت حواله به حساب‌های بانک‌ها واریز می‌شود. با توجه به تعداد بانک‌های فعال و بانک‌های مجاز به استفاده از دلار، هر بانک حدود ۱۰ میلیون دلار در مزایده روزانه خریداری می‌کند. با وجود نظارت‌های بانک مرکزی عراق و فدرال رزرو بر مسیرها و نحوه استفاده از این دلارها، بخشی از ارز بازار غیررسمی عراق از همین مسیر تأمین می‌شود.
عدم نظارت؛ منبع مهم بازار غیررسمی ارز عراق
افزون بر موارد اشاره شده، بخشی از منابع بازار غیررسمی ارز در عراق به دلیل عدم نظارت صحیح دولت این کشور از طریق خلاف اظهاری و بیش اظهاری واردات، قاچاق از کشورهای همسایه عراق و صادرات بخش خصوصی این کشور تأمین می‌شود. ارز حاصل از صادرات بخش خصوصی عراق به دلیل عدم الزام بازگشت ارز به چرخه رسمی ارز این کشور، در بازار غیررسمی عراق وارد می‌شود.
پی‌نوشت:
[۱] https://www.rafidain-bank.gov.iq/?page=5
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
