مسیر اقتصاد/ براساس آخرین آمار وزارت جهاد کشاورزی در سال ۱۴۰۲ معادل ۲.۶ میلیون تن گوشت مرغ و ۱.۳ میلیون تن تخم مرغ در کشور تولید شده است. تداوم تولید این محصولات وابسته به واردات ۶.۵ میلیون تن ذرت دانه‌ای و ۳ میلیون تن کنجاله سویا است. این دو نهاده حدود ۹۰ درصد جیره طیور را تشکیل می‌دهند به طوری که ۶۰ درصد جیره از ذرت دانه‌ای و ۳۰ درصد از کنجاله سویا است. سالانه حدود ۴ میلیارد دلار ارز ترجیحی جهت تامین نهاده‌های دامی مورد نیاز صنعت طیور تخصیص داده می‌شود.
بررسیها نشان می‌دهد خرید و تسویه ارزی ذرت دانه‌ای و کنجاله سویا از مسیرهای تحت رصد و کنترل آمریکا و متحدانش صورت می گیرد. این مسئله می‌تواند در شرایط حساس سیاسی نظیر جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، به عنوان یک اهرم فشار علیه جمهوری اسلامی ایران استفاده شود؛ چراکه کوچکترین اختلال در فرآیند واردات، کشور را با کاهش تولید گوشت مرغ و تخم مرغ مواجه و علاوه بر نوسانات شدید قیمتی در بازار مصرف، در بلند مدت کشور را با ناامنی غذایی مواجه می‌کند.
متنوع سازی ترکیب جیره طیور ممکن است
در حالی که تولید گوشت مرغ و تخم مرغ در کشور وابسته به دو نهاده ذرت دانه و کنجاله سویا است، مطالعات نشان می‌دهد که امکان استفاده از سایر نهاده‌ها به عنوان جایگزین ذرت دانه ای و کنجاله سویا در جیره طیور وجود دارد.
در همین راستا امید امینی، معاون طرح و برنامه شرکت سپید ماکیان به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده گوشت مرغ در کشور مطرح کرد: کشورهای روسیه و قزاقستان، گندم دامی و کنجاله آفتابگردان بدون پوسته را به ترتیب ۱۰۰ درصد و ۵۰ درصد جایگزین ذرت دانه‌ای و کنجاله سویا کرده‌اند؛ لذا این امکان برای کشور ایران نیز ممکن است. در حال حاضر شرکت‌های زنجیره‌ای تولید کننده گوشت مرغ به‌ویژه شرکت سپیدماکیان آمادگی واردات این محصولات را دارند و اگر دولت موانع واردات را برطرف کند می‌توان به راحتی سهم وابستگی به واردات ذرت دانه‌ای و کنجاله‌‌سویا از مسیرهای غربی را کاهش داد.
ظرفیت بالای روسیه و قزاقستان در تولید و صادرات گندم
کشورهای روسیه و قزاقستان ظرفیت بالایی در تولید گندم دامی و کنجاله آفتابگردان بدون پوسته دارند، به‌عنوان نمونه پیش بینی می‌شود در سال ۲۰۲۵ تولید غلات روسیه به ۱۳۵ میلیون تن برسد که ۹۰ میلیون تن از این میزان گندم است. این در حالی است که در سال ۲۰۲۴، میزان برداشت غلات ۱۳۰ میلیون تن و گندم ۸۳ میلیون تن بوده است.
از طرفی در سال‌های اخیر، قزاقستان به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گندم در منطقه آسیای میانه، همواره سهم مهمی در تأمین نیاز داخلی و صادراتی غلات داشته است. در سال زراعی ۲۰۲۴- ۲۰۲۵ تولید گندم در این کشور به حدود ۱۶.۵ میلیون تن رسیده است.
امکان استفاده از بنادر شمالی کشور جهت واردات نهاده های دامی
بنابراین می‌توان با واردات گندم و کنجاله آفتابگردان از دو کشور روسیه و قزاقستان، علاوه بر اجرای راهبرد متنوع سازی ترکیب جیره طیور در کشور، زمینه کاهش وابستگی به واردات ذرت و کنجاله سویا از مسیر کشورهای غربی را فراهم کرد.
با این اقدام وابستگی کشور به گمرک امام خمینی که بیشترین میزان واردات نهاده های دامی از آن قسمت انجام می‌شود، کاهش می یابد و در مقابل زمینه فعال‌سازی گمرک‌های شمالی نظیر انزلی و امیرآباد فراهم می‌گردد. همچنین به علت دسترسی مستقیم ایران به دریای خزر امکان حمل و نقل سریع، کم‌هزینه و بدون واسطه کالا از روسیه و قزاقستان نیز فراهم می‌شود. از طرفی عمده مزارع پرورشی طیور در استان های شمالی کشور شامل مازندران، گلستان و گیلان قرار دارند لذا این اقدام به‌عنوان یک نقطه قوت برای توزیع سریع نهاده‌های دامی محسوب می‌شود.
لزوم اعطای مجوز واردات گندم دامی و کنجاله آفتابگردان
دولت می تواند با اعطای مجوز واردات گندم دامی و کنجاله آفتابگردان به شرکت‌های زنجیره‌ای تولیدکننده گوشت مرغ و تخم مرغ که متقاضی واردات این نهاده ها هستند، ضمن متنوع سازی ترکیب جیره طیور در کشور با انحصار واردات نهاده‌های دامی نیز مقابله نماید.
انتهای پیام/ کشاورزی
